Iemand afleggen, hoe gaat dat?

Iemand afleggen, hoe gaat dat? Het afleggen van een geliefd iemand die gestorven is kan deel uitmaken van het verwerkings- en rouwproces. Zoals met zoveel dingen rondom sterven vinden veel mensen het echter een raar of eng idee om een gestorvene aan te raken. Ook weten ze vaak niet wat er moet gebeuren bij het afleggen. Wat is afleggen en hoe leg je een overledene af? Vanzelfsprekend zijn er mensen die afleggen tot hun beroep hebben gemaakt en iedereen kan er voor kiezen om de verzorging van een gestorvene over te laten aan zo’n professional. Wie echter die laatste kans nog wil grijpen om iets voor de overledene te doen, kan het ook zelf proberen.

Afleggen is eigenlijk gewoon een ander woord voor verzorgen. Vergelijk het maar met de eigen verzorging. Wie ’s ochtends opstaat douchet of wast zich, wast zijn haren, scheert zich of brengt make-up aan, poetst zijn tanden, fatsoeneert het haar en trekt iets leuks aan. Eigenlijk is dat ook wat er met een overledene gebeurt. Overigens moet het afleggen niet te lang nadat iemand gestorven is gebeuren. Na een bepaalde tijd treedt namelijk de lijkstijfheid in en dan is het erg moeilijk om de persoon in kwestie bijvoorbeeld aan te kleden.

Afstemmen

Vanzelfsprekend is het erg belangrijk om van te voren te weten of de persoon in kwestie nog wel aangeraakt wil worden door een familielid of vrienden, of dat hij of zij liever had gehad dat een professional deze taak op zich had genomen. Vaak vinden mensen het echter een fijner idee om door iemand die dicht bij hen stond verzorgd te worden, dan door een wildvreemd iemand als een bode of een verzorger. Respect voor degene die mooi wordt gemaakt is vanzelfsprekend in alle gevallen de eerste vereiste.

Voor het afleggen is van alles nodig, net zoals dat het geval is bij iemand die zelf zijn toilet maakt. Vanzelfsprekend begint het mooi maken van een overledene bij het wassen. Gewoon met zeep zoals dat anders ook wordt gedaan. Het kan daarbij heel vreemd aanvoelen dat armen en voeten ,,zomaar’’ wat zwabberen. Omdat de spieren in het lichaam niet meer werken is alles als een soort elastiek. Alles gewoon rustig vastpakken en er rustig mee omgaan is het beste. Leg een arm of been na het wassen en afdrogen gewoon rustig neer. De persoon in kwestie heeft dan misschien niet meer het besef dat er aan het lichaam wordt gewerkt, maar dit hoort ook bij respectvol omgaan met de overledene. Bij het afleggen wordt in principe het hele lichaam gewassen dus ook de geslachtsorganen en de borsten. Bij het sterven verdwijnen soms ook de controle over blaas en darmen. Het kan dus zo zijn dat iemand zijn ontlasting heeft laten lopen of heeft geplast. Wie daar niet zo goed tegen kan, kan iemand anders vragen dat op te ruimen of bijvoorbeeld een verpleegkundige, wijkverpleegster of thuishulp vragen dat te doen.

Haarverzorging

Is het lichaam eenmaal gewassen dan kan bijvoorbeeld het haar ook nog gewassen worden. Het kan ook gewoon in model worden gekamd en worden vastgezet met bijvoorbeeld een beetje haarlak. Soms is het zo dat iemand door ziekte al heel lang niet meer heel intensief is verzorgd. Er groeien haartje op of in de neus of rond de lippen, er is misschien baardgroei die het uiterlijk erg beïnvloedt. Wie dat wil kan dat allemaal verwijderen. Wees ook nu voorzichtig, want schrammen en sneetjes geven geen goed beeld van iemand die is overleden.

Vervolgens is het tijd om de gestorvene aan te kleden. Misschien heeft hij of zij zelf al aangegeven wat er gedragen moet worden of is daar duidelijk over gesproken. Volg daarnaast het gevoel. Iemand die overleden is, voelt erg koud aan. Vanuit de eigen sentimenten is er dan vaak de neiging om de persoon dan extra goed aan te kleden. Dat is niet vreemd, dat is zelfs heel normaal. Is er de neiging om iemand zelfs een dikke jas aan te trekken voor de daadwerkelijke begrafenis en iedereen kan zich daarin vinden, doe dat dan gewoon.

Aankleden: met beleid

Het aankleden van iemand die is overleden moet wel met enig beleid gebeuren. Het lichaam geeft uit zichzelf niet meer mee en om rare sjorpartijen te voorkomen is het zaak om voorzichtig om te gaan met de overledene. Wellicht is er ook iemand in de buurt die enige ervaring heeft, zoals een bode of een verzorger die meehelpt als het even niet meer lukt. Fout is overigens nooit iets, zolang het maar met respect gebeurt.

Gebruikelijk is om de overledene net zo aan te kleden als hij of zij altijd gewoon was. Dus gewoon ondergoed en bovenkleding. Verder hangt het natuurlijk ook af van de gewoonten van de persoon in kwestie. Een jonge vrouw die altijd erg gesteld was op mooie lingerie, wil dit misschien ook wel aan als zij haar laatste reis maakt. Iemand die al heel lang erg ziek is geweest, heeft misschien helemaal geen zin meer gehad in al die poespas en wil er gewoon goed bijliggen.

Gezichtsverzorging

Is de persoon in kwestie aangekleed, dan komt het gezicht aan de beurt. Mogelijk zijn de ogen van de overledene niet goed gesloten of half open. Door iets op de oogleden te liggen zakken zij wel weer naar beneden. Soms ook wordt een stukje vloei onder het ooglid gebracht, zodat de ogen dichtblijven. Persoonlijk vond ik het een heel akelig idee dat mijn moeder zo haar ogen moest sluiten en achteraf zou ik dat ook niet weer doen. Ga daarin heel erg mee met het gevoel.

Ook prothesen in de mond kunnen op dit moment goed ingebracht worden of pas ingebracht worden. Iemand die heel erg ziek is, gooit zijn kunstgebit vaak aan de kant. Als het goed voelt dat de persoon in kwestie de prothese uithoudt is dat natuurlijk uitstekend. Wie dat niet wil, kan nu het kunstgebit weer inbrengen.

Make-up

Als dit alles is gebeurd, kan bijvoorbeeld ook make-up worden aangebracht. Soms is dit nodig om tekenen van ziekte te verbloemen of om te verhullen hoe slecht iemand er op het laatst uitzag. Het kan echter ook een ode zijn aan de overledene. Iemand die mooi is opgemaakt en die ziekte en strijd nu eindelijk achter zich kan laten, kan er (weer) prachtig uitzien. Lipstick, wat oogschaduw, mascara en wat poeder doen in dat geval soms wonderen.

Paniek: ik kan het toch niet

Wie overigens vol goede moed begint aan de verzorging van een overledene, maar het halverwege zo te kwaad krijgt dat het niet meer lukt, hoeft zich daar vanzelfsprekend niet voor te schamen. Iemand afleggen kan prachtig zijn om te doen, maar het kan ook erg moeilijk zijn. Het maakt wel heel erg echt dat de persoon in kwestie is overleden. Bovendien zijn er ook mensen die er door ziekte of ongeval heel erg naar uitzien. De taken kunnen dan natuurlijk altijd worden overgedragen aan een professional die dagelijks met dergelijke omstandigheden omgaat. Er gewoon bijblijven als de persoon in kwestie wordt verzorgd, is dan wellicht een beter alternatief. Overigens is het altijd belangrijk om een verzorger te vinden die aansluit bij de wensen van zowel de overledene als de nabestaanden. En ontstaat er ergernis over de handelswijze van de persoon in kwestie, geef dat dan onmiddellijk aan. Respect is voor iedereen anders en zeker in zulke omstandigheden moet duidelijk aangegeven worden hoe er met de gestorvene omgegaan moet worden. Achteraf met spijt terugkijken op iets is bij het sterven van een dierbare heel naar, omdat het niet meer teruggedraaid kan worden.

Is de persoon in kwestie helemaal mooi gemaakt en verzorgd dan breekt vaak het moment van het kisten aan. Ook dat kan zelf gedaan worden of door iemand van de uitvaartvereniging. Het kisten is niet meer of minder dan de overledene in de kist leggen. Volg ook daarbij weer het gevoel; het idee dat de persoon in kwestie zo niet zou willen liggen? Verander het dan gewoon zoals het wel goed is. Het zijn nog allemaal zaken die voor de persoon in kwestie gedaan kunnen worden, maar waar hij of zij niets meer over kan zeggen.

Meer over het overlijden van iemand, de verzorging daarna en alle zaken die geregeld moeten worden zijn te vinden in de Special: De dood. Meer persoonlijke verhalen zijn te vinden op: De dood op kousenvoeten
© 2009 - 2024 Singalees, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Gebruiken rond sterven en dood: islamGebruiken rond sterven en dood: islamCulturen verschillen en de gebruiken in verschillende culturen verschillen ook. Hier wil ik de gebruiken rond sterven en…
Gebruiken rond sterven en dood: humanismeGebruiken rond sterven en dood: humanismeHet humanisme is geen religie. Humanisten gaan uit van het gezonde verstand van de mens. Volgens het humanisme is er gee…
Gebruiken rond sterven en dood: rooms-katholicismeGebruiken rond sterven en dood: rooms-katholicismeGebruiken verschillen per cultuur en per religie. Gebruiken rond sterven en dood verschillen dus ook. Hier wil ik de geb…
Japanse mythologie: ShinigamiPersonificaties van de dood kent men in veel culturen en landen. Per folklore verschillen de kenmerken weer een beetje,…

Slapeloos door zorgen betekent dat je probleem goed aflooptmijn kijk opSlapeloos door zorgen betekent dat je probleem goed aflooptEen mens lijdt het meest door het lijden dat hij vreest, luidt het aloude gezegde. Meestal spookt het in bed in ons hoof…
Hoe kun je iemand ondersteunen die sterft?Hoe kun je iemand ondersteunen die sterft?Veel mensen huiveren alleen al bij het idee dat ze bij iemand moeten zijn die sterft. Voor anderen is het ondenkbaar dat…
Reacties

Bas, 20-06-2014
Mag je de uitvaart ook helemaal zelf regelen? Geen uitvaartondernemer. Stoffelijk overschot zelf naar het crematorium brengen? Is een kist verplicht? Reactie infoteur, 07-07-2014
Ja in principe mag dit en mag je ook degene zelf per auto vervoeren. Maar er gelden per gemeente andere regels. Moslims worden ook zonder kist begraven dus dat is niet verplicht.

W. Th Firing, 22-10-2012
Zowel het afleggen van mijn moeder en mijn schoonmoeder heb ik samen met een verzorgster gedaan. Echter, bij mijn schoonmoeder werd door de verzorger van de Dela de mond via de neus dichtgemaakt. Dit vond ik schokkend, ik begrijp dat dat is zodat de mond niet open gaat staan maar dat was niet het geval. Waarom gebeurt dit?
Vriendelijke groet,
W.Th. Firing Reactie infoteur, 29-10-2012
Ik heb geen idee waarom ze dat doen. U zou dat bij de mensen van Dela zelf kunnen vragen. Soms is het ook schokkend wat er gebeurt bij het afleggen van overledenen en als u daar moeite mee heeft, mag u dat natuurlijk gewoon aangeven.

Jay, 07-02-2012
Na dit allemaal gelezen te hebben is mijn nieuwschierigheid nog groter geworden om echt ervaring op te bouwen dit vak. Ik ben pas 23 jaar maar zou mij nu al willen verdiepen in deze gebeurtenissen. Reactie infoteur, 07-02-2012
Je hoeft afleggen natuurlijk niet alleen als een vak te zien. Je kunt het ook doen als een geliefde van je is overleden. Maar heb je wel belangstelling voor dit soort verzorging dan kan dat heel mooi werk zijn. Als je het ten minste met respect doet, want daar ontbreekt het de professionals nog wel eens aan is mijn ervaring

Singalees (1.216 artikelen)
Laatste update: 03-11-2010
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Diversen
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.