Alcohol gevaarlijker dan XTC?

In 2007 kwam het gerenommeerde medische tijdschrift The Lancet met opzienbarende onderzoeksresultaten naar buiten. Het had een lijst samengesteld met de 20 meest gevaarlijke drugs. En de samenstelling van deze lijst bleek enkele verrassingen te bevatten die de geloofwaardigheid van onze opiumwet geen goed doen. Zeker nu ons eigen RIVM een vergelijkbaar onderzoek heeft uitgevoerd met een opvallend gelijkende uitkomst.

De 20 meest gevaarlijke drugs

The Lancet

Bij het samenstellen van de Lancet lijst werd per drug gekeken naar de volgende factoren: de lichamelijke schadelijkheid voor de gebruiker, hoe verslavend de drug is, en de gevolgen voor de maatschapij. De lijst is samengesteld door psychiaters gespecialiseerd in verslaving en beambten van politie en justite met medische of wetenschappelijke kennis. De drugs op de lijst zijn op basis van de genoemde criteria met elkaar vergeleken en gerangschikt. De daaruit voortgekomen lijst van de 20 meest gevaarlijke drugs ziet er als volgt uit (te beginnen met de gevaarlijkste):

1. Heroïne
2. Cocaïne
3. Barbituraten (slaapmiddelen/ kalmeringsmiddelen)
4. Straatmethadon
5. Alcohol
6. Ketamine (verdovingsmiddel)
7. Benzodiazepinen (Valium)
8. Amfetamine (speed)
9. Tabak
10. Buprenorphine (vervangmiddel voor heroïne, zoals methadon)
11. Cannabis
12. Oplosmiddelen (lijm)
13. 4-MTA (pepmiddel)
14. LSD
15. Methylfenidaat (Ritalin)
16. Anabole steroïden (prestatieverhogende middelen)
17. GHB (slaapmiddel/ narcosemiddel/ partydrug)
18. XTC
19. Alkyl nitraten (spierontspanner, partydrug)
20. Khat (mild stimulerende plant)

(Zie ook de BBC Horizon documentaire)

Posities 5 en 9 trekken meteen de aandacht. Alcohol en tabak blijken gevaarlijker te zijn dan cannabis, LSD, XTC en nog een rijtje andere illegale drugs! Dit feit valt in eerste instantie misschien moeilijk te geloven, maar als je de schadelijke gevolgen van alcohol en tabak onderkent kun je weinig anders concluderen. Veel illegale drugs zijn blijkbaar minder gevaarlijk dan degene die we zo goed kennen. Alcohol en tabak zijn beide verslavend, schadelijk voor de gezondheid (zelfs dodelijk) en veroorzaken enorme overlast voor de maatschappij. Het wordt dan opeens iets moeilijker te begrijpen waarom een niet verslavende, niet toxische drug als LSD verboden is.

Het RIVM

Het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) stelde in 2009 een vergelijkbare lijst samen. Deze laat een overeenkomstig beeld zien wat betreft de posities van alcohol en tabak ten opzichte van de bekende illegale drugs. Opvallend op deze lijst is verder de positie van de paddo's, helemaal onderaan. Deze, kennelijk vrij onschuldige, hallucinogene paddestoelen zijn in 2008 aan de opiumlijst toegevoegd en daarmee illegaal geworden. De 19 meest gevaarlijke drugs volgens het RIVM:

1. Crack (rookbare cocaïne)
2. Heroïne
3. Alcohol
4. Methamfetamine (pepmiddel)
5. Cocaïne
6. Amfetamine (speed)
7. Tabak
8. Methadon (vervangmiddel voor heroïne
9. XTC
10. GHB (slaapmiddel/ narcosemiddel/ partydrug)
11. Ketamine (verdovingsmiddel)
12. Cannabis
13. LSD
14. Buprenorphine (vervangmiddel voor heroïne, zoals methadon)
15. Methylfenidaat (Ritalin)
16. Benzodiazepinen (Valium)
17. Anabole steroïden (prestatieverhogende middelen)
18. Khat (mild stimulerende plant)
19. Paddo's (hallucinogene paddestoelen)

De opiumwet wankelt

Met deze wetenschap in de hand wordt het moeilijk om de opiumwet nog serieus te nemen. Want hoe rechtvaardig je de legale verkoop van gevaarlijke drugs als alcohol en tabak terwijl je tegelijk allerlei minder gevaarlijke drugs verbiedt? Dat heeft iets te veel weg van discriminatie. Of is het gewoon een calibratiekwestie? Zijn we van schrik misschien wat doorgeslagen in onze reactie op (sommige) drugs?

De meeste volwassenen die ik ken drinken wel eens een biertje of een glas wijn. De één wat vaker dan de ander, maar ik ken persoonlijk weinig probleemdrinkers. Dit is vrij normaal; de meeste mensen kunnen prima omgaan met hun drugsgebruik (want dat is het). Ze houden hun alcohol- en tabaksinname in de hand, lijden een productief leven en creëren geen overlast. Helaas zijn er ook altijd uitzonderingen. Probleemgevallen die hun gebruik niet in de hand kunnen houden en daar de negatieve consequenties van ondervinden. Dit laatste is echter een uitzondering; de meerderheid van deze legale drugsgebruikers blijkt een normaal leven te leiden.

Maar wat moeten we dan met de drugs die lager dan alcohol en tabak op de lijsten staan? Deze drugs zijn minder schadelijk en minder verslavend. Er is eigenlijk geen geldige reden om drugs als cannabis, XTC, paddo's en LSD illegaal te houden zolang alcohol en tabak wel legaal zijn. Legaliseer deze drugs en reguleer de verkoop. En geef het individu het fundamentele recht terug om zelf over zijn eigen lichaam en geest te beschikken.

Van de drooglegging in de VS tijdens de jaren 1920 hebben we veel kunnen leren. We hebben gezien dat verbieden de vraag naar, en daarmee de illegale handel in alcohol niet doet afnemen. We hebben gezien dat de georganiseerde misdaad, met Al Capone voorop, ongelooflijk veel geld en macht heeft vergaard aan deze illegale handel. Maar uiteindelijk werd deze niet ongevaarlijkde drug weer legaal en de wereld is desondanks nog steeds niet vergaan. Reguleren werkt beter dan verbieden; dat geldt niet alleen voor alcohol maar voor alle drugs.