De Tomatis-luistertherapie bij ADHD en dyslexie

'Luisteren' is iets anders dan horen. Ook kinderen die goed kunnen horen, kunnen problemen hebben met luisteren. Dit blijkt uit opmerkingen als: 'Hé, ben jij oostindisch doof' of 'Joh, zet je oren eens open!' Kinderen met gedrags- en leerstoornissen kunnen baat hebben bij de Tomatis-methode, een luistertherapie. Wondermiddelen bestaan niet, maar er kunnen soms goede resultaten worden behaald bij kinderen met bijvoorbeeld concentratieproblemen, hyperactief gedrag (ADHD) of dyslexie.

Wie of wat is Tomatis?

De Tomatis-methode is genoemd naar een Franse kno-arts, Alfred Tomatis. Hij deed jarenlang onderzoek naar de wisselwerking tussen de stem, het gehoor, het lichaam en de geest. Volgens Tomatis is het oor een soort dynamo, die al tijdens de prenatale fase - als het kind nog in de baarmoeder zit - de hersenen oplaadt met energie en de verwerking en opslag van energie mogelijk maakt. Vooral de hoge tonen (zoals in de muziek van Mozart) werken stimulerend en kunnen de 'accu' van de hersenen opladen. Tijdens de ontwikkeling kan de luisterkwaliteit beschadigd zijn zonder dat het gehoor beschadigd is. Daardoor zou het kind zich soms onvoldoende op de buitenwereld kunnen richten. Het zou zich er zelfs voor kunnen afsluiten.

Wat is de behandeling volgens Tomatis?

De behandeling van Tomatis bestaat uit het opnieuw beleven van de luisterontwikeling. Dit is een terugkeer naar het leren luisteren in de baarmoeder. De kinderen - en ook volwassenen - die met de methode worden behandeld, krijgen door een hoofdtelefoon muziek met hoge tonen te horen. De muziek kan bestaan uit symfonieën van Mozart en gregoriaanse gezangen. Deze worden met behulp van speciale apparatuur, het Electronisch Oor geheten, weggefilterd tot vloeistofniveau. Vloeistofniveau is het geluid dat een baby in de baarmoeder hoort. Een kind in de baarmoeder hoort al na vijf maanden de stem van zijn moeder. Daarom moet de moeder meestal meedoen aan de behandeling. Zij leest een tekst voor die wordt opgenomen. Tijdens de behandeling krijgt het kind behalve gefilterde muziek ook de stem van zijn moeder te horen.

Hoe lang duurt een behandeling?

Een basisbehandeling kan bestaan uit vijftien dagen aaneengesloten luistertherapie (twee uur per dag luisteren in sessies van een half uur), een controletest en een eindtest met consult. Dan zijn er enkele weken pauze, gevolgd door een luistertest en controlegesprek. Na een tweede periode luistertherapie (acht dagen aaneengesloten) met opnieuw een luistertest en consult is de pauze langer: zes tot acht weken. Na deze pauze wordt opnieuw getest. Voor de start van een behandeling is er een intakegesprek.

Hoeveel kost het?

Een dergelijke intensieve behandeling is niet goedkoop. Maar als je het vergelijkt met de prijs van een vakantie is het misschien een kwestie van prioriteiten stellen. Reken op een kleine tweeduizend euro voor een complete behandeling. Soms is er een vergoeding van (een deel van) de kosten door de aanvullende ziektekostenverzekering. Ook kan soms een beroep worden gedaan op het persoonsgebonden budget.

Wat zijn de resultaten?

Ouders merken de resultaten het eerst aan kleine dingen: hun kind zit voor het eerst echt te spelen of het maakt voor het eerst een werkje af. Voor 'gewone' kinderen zijn dat heel normale zaken, maar voor de ouders van een hyperactief kind kan dat een echte mijlpaal zijn. Een kind met dyslexie gaat mogelijk vlotter lezen en spellen.

Ook de leerkracht kan signaleren dat het kind luistertherapie heeft gehad. Het kind dat zich niet kon concentreren reageert bijvoorbeeld meteen goed op een klassikale opdracht, terwijl het voor de behandeling altijd vroeg: 'Juf, wat moet ik doen?' en extra aandacht nodig had. En het dyslectische kind kan betere resultaten halen bij een leestoets en met meer zelfvertrouwen gaan lezen.