Woorden zwijgen, lichaamstaal niet

Mensen praten niet constant. Toch houden we nooit op met spreken, want onze lichaamstaal stuurt voortdurend signalen uit. Soms meer dan we zelf beseffen. We hebben nu eenmaal veel minder controle over onze lichaamshouding, gebaren of gezichtsuitdrukkingen dan over onze woorden. Al deze vormen van lichaamstaal vertellen veel over onze gevoelens en bedoelingen waardoor anderen meer te weten komen over ons, dan we hen (willen) vertellen. Er wordt veel belang gehecht aan wat anderen zeggen en doen, toch hangt het vooral van iemands lichaamstaal af of we ons goed voelen bij die persoon. Het uiten van gevoelens gebeurt volgens de Amerikaanse psycholoog Mehrabian voor 93% door non-verbale communicatie. Het lijkt ongeloofwaardig, maar we praten er slechts met 7% over met woorden. De stemklank is verantwoordelijk voor 38%, maar de lichaamstaal vertelt met 55% het meeste over emoties. Vooral de gezichtsuitdrukkingen verraden hoe mensen zich echt voelen.

‘De taal van het gezicht’

Ons gevoel wordt het duidelijkst weergegeven door onze gezichtsuitdrukkingen. Iemand die bijvoorbeeld kwaad is, kijkt recht voor zich uit en knijpt ook de oogleden dicht. Meestal zijn ook de lippen op elkaar. Bij mensen die zich eerder verdrietig voelen, zijn de ogen samengetrokken en de mondhoeken omlaag. Als een persoon iets onaangenaam vindt, trekt hij dan weer zijn neus op. Woede, verdriet en afschuw zijn net als vreugde, angst en verrast basisemoties die wij gemakkelijk herkennen bij een ander. Andere gevoelens zoals jaloezie, schuldgevoel, spijt of teleurstelling zijn veel moeilijker om af te leiden, daarvoor is er meer informatie nodig dan wat het gezicht toont. Bij gezichtsuitdrukkingen zijn vooral de ogen en de mond belangrijk om te weten hoe iemand zich voelt.
Wat doet een persoon als hij zijn mondhoeken optrekt? Glimlachen, maar niet iedere glimlach betekent hetzelfde. Een blije glimlach bijvoorbeeld blijft lang op je gezicht staan, maar vaak is hij veel matiger. Bij een ontmoeting is de glimlach alleen een teken van herkenning en groet. De lippen blijven dan meestal op elkaar en hij verdwijnt ook heel vlug van het gezicht. Als mensen verlegen zijn, is de glimlach eveneens kort, maar in deze situatie worden de ogen ook onmiddellijk neergeslagen. Daarnaast zijn er nog verschillende reden waarom we glimlachen zoals ter verontschuldiging, als troost of als teken van liefde. Meestal kunnen mensen de verschillende betekennissen van een glimlach bij elkaar juist interpreteren. Omdat we onbewust alle details rond de mond en ook van het hele gezicht kunnen waarnemen.
Naast de mond, zijn ook de ogen een belangrijk aspect bij gezichtsuitdrukkingen. Zij vertellen enorm veel over hoe de persoon zich voelt. Wanneer een persoon zich angstig voelt, vergroten zijn pupillen Ook knipperen we op die momenten veel meer met onze ogen. Het kort samenknijpen van de oogleden wijst dan weer op argwaan. Ondanks de belangrijkheid van de ogen is het volledige gezicht noodzakelijk om de juiste emotie te herkennen.
Lichaamstaal zegt niet alleen iets over hoe een persoon zich voelt, maar vertelt ook veel over hoe mensen tegenover elkaar staan. Hoe voel je jou als je iets aan iemand vertelt, maar die persoon kijkt jou niet aan? Enorm ongemakkelijk, inderdaad. Daarom is het noodzakelijk dat we het belang van oogcontact goed beseffen. Soms kijken we iemand niet aan, gewoon omdat we het niet durven. Toch kan dit volledig anders overkomen. Het kan lijken alsof je onzeker bent of iets te verbergen hebt.
Maar in bepaalde situaties vindt iedereen het moeilijk om iemand aan te kijken. Wanneer mensen bijvoorbeeld iemand opmerken die ze kennen, blijven ze niet kijken naar die persoon als hij/zij nog te ver weg is. Pas als die persoon vlakbij is, kijken we hem aan. Daartussen kijken we naar allemaal andere dingen, want het voelt vreselijk vervelend om heel de tijd die persoon te moeten aankijken en te zwaaien tot hij dicht genoeg is om te beginnen praten.
Het is lastig als mensen je niet aankijken, maar zo voelt het ook als iemand je te lang aankijkt. Toch is de oplossing hiervoor éénvoudig! Probeer even veel oogcontact te hebben zoals je partner met jou heeft.

‘De taal van de gebaren’

Gebaren ondersteunen in hoofdzaak onze woorden, maar ze leggen ook een nadruk op onze emoties. Een vuist wijst zoals iedereen weet op kwaadheid. Terwijl de neus optrekken een duidelijk teken is voor afkeuring.
Het volledige lichaam is geschikt om gebaren te maken. Zo kan je jouw hoofd schudden als je niet akkoord bent of de schouders ophalen wanneer je iets niet weet. Toch maken we de meeste gebaren met onze armen, handen of vingers. Met je handen kan je heel veel duidelijk maken. Wanneer je vraagt aan iemand om te gaan zitten, met een handpalm naar beneden wordt het beschouwd als een bevel. Terwijl als de handpalm naar boven gericht is, komt het over als een uitnodiging. Een klein verschil in gebaar, maar de twee betekenissen zijn erg verschillend. De handpalm omhoog maakt dus een goede en eerlijke indruk. Terwijl als hij naar omlaag is, hij erg gesloten overkomt.

‘De taal van het lichaam’

Het is erg moeilijk om af te leiden hoe iemand zich voelt als je alleen naar de lichaamshouding kijkt. Het is wel mogelijk om te zien hoe iemand met die emotie omgaat. De houding van het lichaam toont ook hoe ontspannen iemand is. Daarnaast vertelt het ook iets over hoe de relatie is tussen mensen. Als zij hen bijvoorbeeld voorover buigen kan dit een teken zijn van sympathie, maar ook van agressie. Dat is afhankelijk van de bijhorende gezichtuitdrukking.
Net als bij de gezichtsuitdrukkingen en de gebaren, zijn we ons ook niet bewust van welke lichaamshouding we aannemen. Wist je als mensen het met elkaar eens zijn dat ze onbewust dezelfde houding aannemen? Zo is het ook als het tussen hen klikt of ze elkaar appreciëren. Dit bewust imiteren heeft wel geen enkele zin, de andere voelt dat het niet gemeend is.
Onze lichaamshouding wordt dus sterk beïnvloed door hoe we ons voelen. Wanneer we in een sombere bui zijn, staan mensen anders dan ze gelukkig zijn. Op zo een moment is hun houding meer gebukt en met hangende schouders. Wist je dat? Er is eigenlijk nog meer! Heb je even zo’n bui dwing dan jezelf om recht te lopen en je lang te maken. Je voelt je opslag al heel wat beter. Probeer het maar eens uit, het werkt echt!
In bepaalde situaties denken mensen na over welke lichaamshouding ze moeten aannemen. Dat is vooral het geval wanneer mensen bekeken worden zoals bij sollicitaties en presentaties. Door stil te staan bij welke lichaamshouding de juiste is, lijkt het alsof elke positie onnatuurlijk aanvoelt. Dat komt omdat we ons anders niet bewust zijn van hoe onze houding is.
Mensen weten in die omstandigheden vaak geen blijf met hun armen. Zit je tijdens je presentatie aan tafel? Dan is het best om je armen los op je schoot te leggen of gewoon op tafel. Veel mensen hebben het moeilijk om hierbij te ontspannen. Het helpt dan om iets vast te houden zoals een pen. Dat geeft je namelijk letterlijk een houvast. Pas wel op dat je er niet mee speelt, want dat leidt de aandacht af van de luisteraars.
Nog zo’n situatie is wanneer twee mensen rechtstaan en iemand iets vertelt aan de andere. Die persoon neemt dan automatisch een luisterhouding aan. Af en toe knikt hij en houdt hij ook zijn hoofd wat schuin, wat erop wijst dat hij geïnteresseerd aan het luisteren is. Toch weten de meeste mensen in die situatie niet wat ze met hun handen moeten doen. Sommige houden hun armen over elkaar om zich zeker te voelen, maar het maakt ook een gesloten en afstandelijke indruk. Vanuit deze houding is het ook moeilijk om gebaren te maken als je zelf aan het woord komt. Als je jouw handen in de heupen plaatst dan heb je een actieve luisterhouding. Op het moment dat je zelf aan het woord bent, gebruik dan één arm om gebaren te maken. Laat beide handen zeker niet in je heupen als je spreekt, want dat komt betweterig over. De meest open luisterhouding is de handen naast het lichaam. Deze houding komt heel ontspannen over en je kunt ook gemakkelijk gebaren maken wanneer jij weer aan het woord bent.

‘Twee lichamen spreken anders’

Mannen en vrouwen worden steeds meer als gelijkwaardig beschouwd, maar écht gelijk zullen we nooit zijn. Onze communicatie toont nog duidelijke verschillen en dat geldt ook voor onze lichaamstaal. Non-verbaal geven we allemaal aan hoe we onze woorden bedoelen. Daarnaast laten we hiermee ook blijken hoe de onderlinge relatie is. Hierdoor voelen vrouwen elkaar gemakkelijker aan dan iemand van het andere geslacht. Zo is het natuurlijk ook voor de mannen. Terwijl elk geslacht elkaar daarin begrijpt, is het voor het andere geslacht een moeilijk raadsel. Hun lichaam spreekt anders en daardoor begrijpen ze elkaar soms niet.
Hoewel beide geslachten op dezelfde hoogte geschat worden, heeft de man, weliswaar onbewust, nog graag de macht. Loopt een koppel arm en arm? Dan haakt zij haar arm in die van hem, omgekeerd gebeurt het amper. In een ander geval legt hij zijn arm over haar schouder en zij rond zijn middel. Nooit zie je het anders. Het zijn allemaal feiten die ons niet opvallen. Het lijkt zo te horen.
Door de verschillen tussen man en vrouw is er ook sprake van lichaamshoudingen specifiek van mannen en anderzijds expliciet voor vrouwen. Mannen hebben meer plaats nodig dan vrouwen en dit maken ze duidelijk door wijdbeens te zitten of met een uitgestrekt been. Terwijl vrouwen meestal de knieën bij elkaar houden. Beide geslachten leggen de benen over elkaar, maar ook hierin bestaat er een verschil. Het is vooral typisch voor de man om zijn voet op zijn knie te leggen. Het mannelijke geslacht leunt vaak achteruit als hij zit met beide handen in de nek. Vrouwen doen dit zelden. Terwijl mannen bijna nooit beide handen op hun schoot leggen. Zijn elleboog ligt op de leuning van de stoel of gewoon op de tafel. Typisch voor vrouwen is met het hoofd zwaaien om hun haar uit het gezicht te werpen. Elke vrouw heeft die beweging in zich ook al hangt er geen haar in de weg.
Mannen en vrouwen denken niet alleen anders, ook hun lichaam toont het nadenken anders. Het mannelijke geslacht heeft twee mogelijkheden: ofwel wrijft hij op de kin ofwel krabt hij stevig met gekromde vingers in de haren. Vrouwen wrijven echter met een vlakke hand en met gespreide vingers.
Omdat vrouwen en mannen een andere lichaamstaal hebben, gedragen ze hen ook anders tegenover iemand van hetzelfde geslacht dan tegen iemand van het andere geslacht. Door die verschillen kan dit gelijken op flirten als hij/zij diep in de ogen kijkt, glimlacht of elkaar aanraakt. Wanneer die persoon de gebaren niet afwerkt of er een extra signaal aan toe voegt zoals aan de trouwring draaien, is er louter spraken van sympathie voor iemand.

‘Waarheid of leugen?’

Woorden worden niet altijd ondersteund door lichaamstaal. De mogelijkheid bestaat dat het lichaam iets anders toont dan wat er gezegd wordt. Als woorden en lichaamstaal elkaar inderdaad tegenspreken, dan wordt geloof gehecht aan de lichaamstaal. Mensen kunnen nu éénmaal beter liegen met woorden dan met hun lichaam. Toch is het niet eenvoudig om zeker te weten dat iemand liegt.
Wanneer iemand de neiging heeft om zijn mond, ogen of oren te bedekken met zijn handen kan dit een goede aanwijzing zijn dat hij de waarheid niet vertelt. Vaak is dat gebaar wel heel klein en vluchtig. Het niet aankijken van iemand of de ogen sluiten kan ook een teken van bedrog zijn, maar het kan tegelijkertijd ook een vervelende gewoonte van iemand zijn. Bij iemand die zo’n gedrag nooit vertoont, heb je veel zekerheid dat hij liegt.

'Lees gedachten! ’

Iemands zijn gedachten lezen is nog steeds niet mogelijk. Toch kan je aan de hand van lichaamstaal meer weten over de manier waarop die persoon denkt. Enkele voorbeelden:

Wacht even

Iemand met een blik naar omhoog gericht en gelijktijdig zijn vinger opsteekt, wil niet gestoord worden in zijn denken.

Kritisch

Terwijl iemand bijvoorbeeld op een pen bijt, denkt hij goed na hoe hij zijn kritische gedachten zal formuleren.

Afkeuring

Iemand die op zijn achterhoofd krabt en zijn andere arm voor zijn lichaam legt, voelt afkeuring.

Moeilijk

Een persoon die zijn kin ondersteunt met zijn hand, wijst erop dat hij het moeilijk heeft. Verslagen
Als iemand zijn hand op zijn hoofd legt, voelt hij zich verslagen.

Positief antwoord

Als de persoon omhoogt kijkt, zal er hoogstwaarschijnlijk een positief antwoord komen.

Twijfelen

Een persoon die twijfelt, krabt zich achter zijn oor en kijkt ondertussen recht voor zich uit.

Zwijgen

Door de handen voor de lippen te houden, maakt iemand duidelijk dat hij zijn gedachten niet wilt uitspreken.

Het is dus duidelijk, woorden heb je onder controle, maar jouw lichaamshouding kan je verraden! Wees dus oprecht om oprecht over te komen!