CD - antisociale gedragsstoornis

CD - antisociale gedragsstoornis CD is een agressieve gedragsstoornis, het is een verergerde vorm van gedragsstoornis ODD. Een kind met CD is opstandig, dwars en driftig, het vertoont ongewenst gedrag als stelen, vernielingen en vechten. Een kind met CD heeft het vaak erg moeilijk, net als de rest van het gezin. Op allerlei gebieden ontstaan er problemen: op school, thuis, in het uitgaansleven, op straat en bij het onderhouden van vriendschappen. CD is een moeilijke stoornis om te behandelen, het kost veel tijd en energie. Ouders hebben hierbij hulp nodig van professionals.

Wat is CD

CD is een afkorting van de Engelse term: Conduct Disorder. In het Nederlands heet het een 'antisociale gedragsstoornis'. In het psychiatrisch handboek wordt de stoornis CD als volgt beschreven:

De symptomen van CD

De omschrijving van CD volgens het handboek van de psychiatrie (DSM IV) wat wereldwijd wordt gebruikt:
A. Een zich herhalend en aanhoudend gedragspatroon waarbij de grondrechten van anderen of belangrijke bij de leeftijd horende sociale normen of regels worden overtreden, zoals blijkt uit de aanwezigheid gedurende de laatste twaalf maanden van drie (of meer) van de volgende criteria, met tenminste de laatste zes maanden een criterium aanwezig:
Agressie gericht op mensen en dieren

  • pest, bedreigt of intimideert vaak anderen
  • begint vaak vechtpartijen
  • heeft een wapen gebruikt dat anderen ernstig lichamelijk letsel kan toebrengen (bijvoorbeeld een knuppel, kei, gebroken fles, mes of vuurwapen)
  • heeft mensen mishandeld
  • heeft dieren mishandeld
  • heeft in een direct contact een slachtoffer bestolen (bijvoorbeeld iemand van achteren neerslaan, tasjesroof, afpersing, gewapende overval)
  • heeft iemand tot seksueel contact gedwongen
Vernieling van eigendom
  • heeft opzettelijk brand gesticht met de bedoeling ernstige schade te veroorzaken
  • heeft opzettelijk eigendommen van anderen vernield (anders dan door brandstichting)
Leugenachtigheid of diefstal
  • Heeft ingebroken in iemands huis, gebouw of auto
  • liegt vaak om goederen of gunsten van anderen te krijgen of om verplichtingen uit de weg te gaan (bijvoorbeeld oplichting)
  • Heeft zonder direct contact met het slachtoffer voorwerpen van waarde gestolen (bijvoorbeeld winkeldiefstal maar zonder in te breken, valsheid in geschrifte)
Ernstige schending van regels
  • blijft vaak, ondanks het verbod van ouders, 's nachts van huis weg, beginnend voor het dertiende jaar
  • is tenminste tweemaal van huis weggelopen en 's nachts weggebleven (of eenmaal gedurende een langere periode zonder terug te keren)
  • spijbelt vaak, beginnend voor het dertiende jaar
B. De gedragsstoornis veroorzaakt duidelijke beperkingen in het sociale, school- of beroepsmatig functioneren.

Cijfers

2% van de kinderen heeft CD. Samen met ODD is het een vaak voorkomende kinderpsychiatrische stoornis. CD komt vaker voor in steden dan op het platteland. De laatste jaren is er een toename van het aantal kinderen met een gedragsstoornis.

Oorzaken

Tegenwoordig gaat men uit van een combinatie tussen aanleg ('nature') en omgevingsfactoren ('nuture'). 'Er zijn aanwijzingen dat er bij kinderen met ernstige gedragsstoornissen sprake is van een afwijkende biologische outfit'. Zij zouden een langzamere hartslag en een hogere stressdrempel hebben. (bron: www.balansdigitaal.nl)

Gevolgen

De gevolgen kunnen heel erg zijn, voor het kind en voor de rest van het gezin. Het gebeurt dat kinderen met CD in een jeugdgevangenis terecht komen, vanwege hun gedrag. Ook op school en thuis zijn er vaak ernstige problemen. Deze kinderen moeten vaak naar het speciale onderwijs omdat ze op een reguliere school niet meer te handhaven zijn. Er zijn kinderen die uit huis geplaatst moeten worden omdat het kind thuis niet meer te handhaven is. Op sociaal gebied zijn er ook problemen, het kind heeft weinig vrienden en wordt vaak niet aardig gevonden. Maar het kan ook zijn dat andere kinderen tegen het kind met CD opkijken, vanwege zijn gedrag.
In de puberteit en volwassenheid kunnen verschillende problemen ontstaan: delinquentie, verslaving, depressie, werkeloosheid, echtscheidingen, etc.

Co-morbiditeit

Co-morbiditeit wil zeggen dat er naast een stoornis er nog andere problemen zijn. Denk aan leerproblemen, ADHD, PDD-NOS, verslaving, zwakke intelligentie, angstverschijnselen, stemmingsproblemen. Dit zijn enkelen van de dingen die samen met CD voor kunnen komen. Dit maakt het behandelen van de problemen vaak lastiger.

Diagnose

CD wordt vaak bij tieners vastgesteld. Als de kinderen jonger zijn, wordt de diagnose ODD gegeven, met aanleg of kans op CD. De diagnose moet worden vastgesteld door een psychiater. Vaak gaan hier jarenlange problemen aan vooraf, voordat duidelijk wordt wat er aan de hand is.

Behandeling

  • medicatie
  • voorlichting
  • opvoedondersteuning
  • begeleiding op school
  • psychotherapie
  • sociale vaardigheidstraining
  • gedragstherapie

Behandeling is vaak erg moeilijk

De behandeling van een kind met CD is erg moeilijk. Het kind heeft vaak weinig probleembesef, legt de schuld vaak bij een ander. Hierdoor is het moeilijk voor het kind om zijn eigen aandeel in het gedrag te zien en te veranderen. Ook heeft het kind vaak al jarenlang hetzelfde negatieve gedrag, waardoor het moeilijk is om dit om te draaien naar positief gedrag.

Meer lezen over CD en ODD?

Er zijn twee boeken over de gedragsstoornissen ODD en CD, die ouders op weg kunnen helpen:
  • Opstandig, Dwars en Driftig, Handboek gedragsstoornissen ODD en CD, voor ouders, opvoeders, leerkrachten en hulpverleners. Uitgeverij SWP.
  • Minder dwars en driftig. Opvoeden van kinderen met ODD en/of CD. Uitgeverij SWP.

Financiële regelingen

Er zijn verschillende financiële regelingen voor kinderen met stoornissen.
  • TOG - tegemoetkoming onderhoudskosten gehandicapten, voor kinderen die meerdere uren PGB per week hebben. Dit bedrag is vrij te besteden.
  • PGB - persoonsgebonden budget, om extra hulp in te kopen, zoals logeeropvang, privézwemles of therapieën die niet vergoed worden.

Lees verder

© 2007 - 2024 Coby79, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Oorzaken van geweldsdelicten bij jongerenGeweld en agressie onder jongeren is tegenwoordig een veelvoorkomend fenomeen. Steeds vaker is in het nieuws dat jongere…
Een agressieve gedragsstoornis bij een jongere of kindEen agressieve gedragsstoornis bij een jongere of kindBijna iedere puber verzet zich tegen zijn of haar ouders. Dit kan ook voor komen in de kleuter- of peutertijd. Daarbij k…
Wat is ODD en CD?Wat is ODD en CD?ODD is een afkorting van oppositional defiant disorder dit betekent oppositioneel-opstandige gedragsstoornis. CD is een…
De antisociale persoonlijkheidsstoornisMensen met de antisociale persoonlijkheidsstoornis (vroeger ook wel psychopaten genoemd) worden gekenmerkt door een grot…
Pervasieve ontwikkelingsstoornissen (Autisme/ASS)Autisme (ook wel ASS, Autisme Spectrum Stoornis) genoemd, is een verzamelnaam voor verschillende pervasieve ontwikkeling…
Bronnen en referenties
  • Opstandig, Dwars en Driftig, Handboek gedragsstoornissen ODD en CD, voor ouders, opvoeders, leerkrachten en hulpverleners. Coby Hartog-Polkerman (ISBN: 978 90 8850 072 5)
  • Minder Dwars en Driftig, Opvoeden van kinderen met ODD en/of CD. Coby Hartog-Polkerman (ISBN: 978 90 8850 263 7)
  • Vereniging Balans
  • DSM IV
Reacties

Annelot van Gool, 02-06-2015
De kleinzoon van een vriendin van mij heeft CD (gediagnostiseerd). Hij zit nu nog in een gezinshuis maar moet daar voor oktober a.s. weg. De gemeente heeft daar geen geld meer voor (potje leeg). Zijn moeder is zwaar alcohol-verslaafd. Mijn vriendin vreest dat hij, als hij (terug) moet naar een inrichting, hij de "kop in de wind gooit" en dus niet veel kansen heeft voor de toekomst. Ik vind dit zo erg. Is hier niet iets aan te doen? Reactie infoteur, 05-06-2015
Uw vriendin kan contact opnemen met haar huisarts of het maatschappelijk werk in haar gemeente en vragen wat er mogelijk is. Misschien kan ze in contact komen met de behandelaar van haar kleinzoon. Ook de Vereniging Balans weet veel van zulke problemen, deze stichting is op internet te vinden via Google. Ontzettend verdrietig voor oma en de kleinzoon, dat het allemaal zo moeilijk gaat. Heel veel sterkte!

Sandra, 15-07-2012
Zo, na eindelijk googelen wat ik met mijn zoon aan moet, ben ik hier beland. De meeste verhalen zijn zoooooooo herkenbaar. Maar mijn zoon is al bijna 19 dus wettelijk volwassen. Maar hij heeft een hoop schulden, ook in aanraking geweest met de politie. De rechtzaak moet nog komen. Ik hoop echt dat hij naar de gevangenis moet, erg he? Hij steelt, liegt, blowt en volgens mij dealt hij ook. Hij woont bij zijn vader maar staat nog steeds bij mij ingeschreven. Weet je hoelang het duurt voordat je hem kan uitschrijven en wat je er allemaal voor moet doen? Uittreksels enzo enzo. dan duurt het nog 3 maanden. Ik probeer ook overal hulp te roepen, maar dan zeggen ze dat hij het zelf moet willen of dat hij al volwassen is. Radeloos word je ervan. Niks interesseert hem nog. Schreeuwen, huilen, smeken, NIKS. Dus HELP! Reactie infoteur, 16-07-2012
Hallo Sandra,
Misschien kunt u eens kijken op de site 'Vrienden van Tom'. Zij hebben veel ervaring met kinderen met ODD en CD en alle problemen er omheen.
Vriendelijke groeten, Coby

Rianne, 28-05-2011
Hier nog een moeder vader bemoeit zich niet met de kinderen heeft zelf pschygische problematiek.De oudste heeft pdd-nos emotie regulatie problemen en cd maar zijn gedrag laat zien dat de cd door ontwikkeld is naar cd.
Alle trajecten die je maar kan verzinnen heeft hij gehad van zijn 5 jaar tot nu hij is 14 en we lopen nu nog alleen maar tegen dichten deuren aan.
Hij heeft hulpnodig maar niemand wil hem die bieden en ik zelf ben ook op.
Door alle plaatsingen ben ik volledig financieel aan de grond komen te zitten heb nog 2 andere kinderen die het wel prima doen maar ontzettend lijden.Heb minstens 1 x in de week politie aan de deur staan.Hun maken steeds een zorgmelding op mijn verzoek maar de Raad weet geen raad en jeugdzorg houdet de deur strak dicht die verwijst naar ggz en ggz schuift het weer terug naar jeugdzorg.de huisarts verwijst me weer terug naar ggz en zo ga ik van het kastje naar de muur.Hij heeft 14 settingen gehad van open besloten en gesloten en pschyatrie maar nihil resultaat.
En nu gaan we de vakantie in ben benieuwd hope lang ik het zelf nog ga trekken

Dus Djewa ik begrijp je verhaal helemaal om wanhopig van te worden. Reactie infoteur, 29-05-2011
Hallo Rianne,
Bedankt voor uw verhaal. Het is erg moeilijk om nog hulp te krijgen als niemand weet wat ze moeten doen en alles op andere instanties afschuiven en er al vanalles is geprobeert. Ik wens u heel veel sterkte.
Vriendelijke groet, Coby

C. D. Koolwaaij, 23-05-2011
Beste mensen. Na 2 jaar kom ik er achter dat mijn (inmiddels) ex vriend CD heeft. Ik houd zo veel van hem, dat ik hem niet kwijt wil. Maar hij heeft een drankprbleem. Hoe kan ik hem helpen? Zelf ziet hij het probleem niet, maar ik ga er aan kapot. En ik ben niet de enige. Zijn broer en vriend ook. Alleen in mindere maten dan ik. Een wanhopige vriendin. Pardon, helaas ex vriendin. Reactie infoteur, 23-05-2011
Hallo,
Uit uw reactie kan ik niet opmaken hoe oud uw ex vriend is. Als hij volwassen is, is hij zelf de enigste die hulp kan zoeken. En als hij zijn eigen problemen niet ziet, zal hij ook geen hulp zoeken of accepteren. Als vriendin/broer/vriend kunnen jullie niet veel meer doen dan op hem letten, aangeven hoe erg de problemen voor jullie zijn en hem overtuigen hulp te zoeken. Misschien kunt u bij uw huisarts om raad vragen. Sterkte!
Vriendelijke groet, Coby

Djewa, 11-08-2010
Mijn dochter is vanaf 13 tem18jr.uit huis geplaatst geweest. Diagnose o.a.ODD, disthyme depressie, soc.emot.achterstand.
9 Mnd.uitgebuit door een antropos.zorgboer via PGB in 2009 kwam ze febr.2010 weer thuis met veel schulden!
Via Jeugdzorg is ze op diverse plekken geweest èn in pleeggezinnen. Resultaat:nihil!
Als alleenstaande zieke moeder ( paramedicus) werd ik ahw.van hulpvrager dader!Een kind wat moeder slaat zou zèlf mishandeld zijn!
Ik werd dus niet serieus genomen in mijn wensen tav.de hulpvraag; resultaat: haar loyaliteitsprobleem naar mij groeide.
Naar huis mocht/wilde ze daarom vaak niet, terwijl dat makkelijk kon. Familie, vrienden, kennissen bemoeiden zich er aanvankelijk mee: samen met Jeugdzorg hielden ze mijn dochter bij mij weg!
Ze werd beschermd i.pl.v. geleerd om te gaan met agrnessie en eigen verantwoordelijkheid! Dus verwend gedrag is haar nu ook niet vreemd…
Nu is ze soc./emot./financieel uitgekleed is laat iedereen (en mij) in de steek! Nu is weer thuis(na 5 jaar!) en ben ik al 6 mnd.bezig met puin ruimen.Ze heeft nu werk, wajonguitk.,ze gaat terug n.d.havo (is hoogbgaafd), heeft betalingsregelingen v.d.schulden etc.
Ìk ben heel moe…,maar nòg richt ze haar agressie, woede ( door teleurstelling? )op mìj!
Zelfs de huisarts is boos op mij;''wat moet ik nu met jullie? jullie hebben àlle hulpverleners al gehad!en jullie haken steeds af."' Maar dat is toch mìjn schuld niet; ik wil juist graag! Nu is er ook de drempel om n.d.huisarts te gaan.
De jeugd-hulpverlening is te versplinterd, ieder werkt op zijn eigen eiland en betrokken mìj als moeder er bijna nooit in.
Nu loopt het mis; is ze 18 en kan ik met mijn minimuminkomen alles rechtbreien. Maar hoe win ik haar vertrouwen terug? Waar kan ik ècht terecht en wie herkent dit zodat ik positief van gedachten kan wisselen i.pl.v.klagen en mopperen? Reactie infoteur, 13-08-2010
Hallo Djewa,
Allereerst is het geen klagen en mopperen, maar uw verhaal. U heeft met uw dochter al zoveel meegmaakt en overal aangeklopt, dat zelfs de huisarts het niet meer weet.
Ik hoop dat er een lezer is die u op weg kan helpen.
Vriendelijke groet, Coby

Marina, 24-04-2010
Wij staan op het punt om onze zoon van 15 jaar uit huis te laten plaatsen. Door onderzoek is een aantal jaren geleden vast gestelt dat hij PDD-NOS heeft. Echter de kenmerken die hier boven genoend worden zijn herkenbaar. (ODD)
Hij is zeer agressief, voornamelijk thuis. Hij is met justie in aanraking geweest. Hij heeft op speciaal onderwijs gezeten ( m.n. ook voor psycho-educatie) en zit nu weer op een reguliere VMBO school (resultaten zijn goed, gedrag laat te vaak te wensen over) Wij als ouders hebben 2 jaar ambulante hulp gehad om te leren hoe het beste met onze zoon om te gaan. Dit is nu afgerond alle vuistregels hebben we onder de knie. Op dit moment heeft hij zelf interne begeleiding van zijn PGB. Wij zien eigenlijk weinig tot geen resultaat. Iedere dag zijn er problemen rond om hem.
Hij blowt met regelmaat(bijna iedere dag) Op dit moment is er geen onderscheidt te maken of zijn problemen oorzaak zijn van zijn pubertijd, zijn PDD-NOS of gevolgen van zijn wiet gebruik. Zijn dwang naar vrijheid is bijzonder groot en het gevoel "ik regel het zelf wel" evenzo. Wij willen hem graag een poosje uit zijn omgeving hebben, want de invloed van zijn vrienden zijn wederzijds erg groot. Wij als ouders en zijn zus zijn erg toe aan wat rust in huis. Het liefs houden wij hem thuis maar weten eigenlijk niet zo goed hoe en of dit verstandig is, ook om erger te voorkomen. Dit is eigenlijk onze eerste vraag. Op dit moment zijn we in overleg met jeugdzorg en GGZ om te zoeken naar een goede oplossing. Dit blijkt echter niet eenvoudig. Heeft u misschien idee of suggesties? Wij wonen in brabant en we hebben begrepen dat er afspraken zijn binnen de jeugdzorg dat er niet provinciaal-overschreidend gezocht mag worden. Alvast hartelijk dank. M. Reactie infoteur, 24-04-2010
Hallo Marina,
Bedankt voor uw verhaal. U heeft inmiddels als ouder al veel gedaan en geprobeerd, met weinig resultaat. Nu twijfelt u of u een uithuisplaatsing moet regelen, of toch liever niet. Daarnaast wil u graag weten welke mogelijkheden er zijn.
Als u googled op 'forum, ADHD, ODD, CD' kunt u zich aanmelden op het forum. Hier zijn verschillende ouders die in een soortgelijke situatie als u zitten, of hebben gezeten. Ook mensen uit uw regio. Misschien kunt u hier tips of adviezen krijgen.
Vriendelijke groet, Coby

H. Post Schulze, 13-04-2010
Mijn kind is nu dus 24 waarvan a ongeveer 14 jaar in de elende zitten hij is geweest bij de kinderarts d.r.moens zat hier in friesland zat die man toen is het balletje gaan rollen jeugdzorg want hij bleef het maar in zijn broek doen docter zij adhd of zoiets medichkinderopvanghuis in rijs konden niks met hem beginnen driftbuien ik moeder de schuld overal van krijgen mijn uitschelden hij is van af zijn 10jaar gepest hier in arum toen 4 jaar door iemand getergd hij heefd hem neer gestoken vrijgesproken om dat het nootweer was agressietaning gehad maar niet geholpen hij zit vast in zijn eigen lichaam maar niemand helpt hem echt wat moet ik doen Reactie infoteur, 13-04-2010
Hallo mevrouw Post Schulze,
Bedankt voor uw verhaal. Het is heel wat, wat u verteld. Het probleem is dat uw zoon inmiddels 24 jaar is en u dus geen gezag meer over hem heeft. Woont hij nog bij u thuis, of woont hij op zichzelf? Is er enige vorm van begeleiding of behandeling? Is er iemand, zoals een hulpverlener, huisarts of maatschaqppelijk werker waar u terecht kan met uw probleem? Ik heb namelijk geen pasklaar antwoord op uw vraag, het spijt me.
Vriendelijke groet, Coby

Christa Bakker, 04-02-2010
Geachte,
Ik heb van de week een programma gekeken op tv over een jongen met cd, mijn man en ik zijn op onderzoek gegaan op het internet wat het allemaal inhoud, wij hebben een dochter, die heel veel symtonen heeft van odd en cd, onze dochter heeft al veel meegemaakt, toen ze 6 jaar oud was is bij haar pubertas praecox vastgesteld, daarna hebben we hulp thuis gehad MEE, Family First, Bureau Jeugdzorg, FFT, GGZ, onze dochter is vorig jaar voor 4 maanden naar een gesloten jeugdinrichting geweest, omdat ze hier de boel verbouwde, morgen komt FFT voor het laatst, dan wordt het afgerond, maar wij zijn daar niet mee eens, maar je staat met je rug tegen de muur!Wij willen hulp maar waar moet je wezen om de juiste diagnose en hulp te krijgen voor je kind en voor de thuissituatie Reactie infoteur, 04-02-2010
Hallo Christa Bakker,
U bent echt al overal geweest en heeft van verschillende instanties hulp gehad. Wat ik niet uit uw verhaal kan opmaken, is of uw dochter ook onderzocht is op stoornissen zoals ODD en CD. Ik weet niet of u bij uw huisarts terecht kan en daar het hele verhaal kunt voorleggen, of dat u daar al verschillende malen bent geweest. Hij/zij kan uw dochter doorverwijzen naar bijvoorbeeld een kinder- en jeugdpsichiater of een polokliniek kinder- en jeugdpsychiatrie van een Universitair Medisch Centrum bij u in de regio. Want u geeft duidelijk aan dat er erge problemen zijn (uw dochter is niet voor niks 4 maanden in een gesloten jeugdinrichting geplaatst) en dat u hulp wilt. Heel veel sterkte.
Met vriendelijke groet, Coby

Tooske, 02-12-2009
Geachte
Cd heeft het ook een kenmerk bij invloedbaar?
Met grotere kinderen optrekken.
En de kwestbare kinderen juist pijn doen?
Daar hoor of lees ik niets op terug. Tewijl ze denken dat mij zoon van 14 cd heeft.
Zou graag meer over willen weten.
Groet Reactie infoteur, 02-12-2009
Hallo Tooske,
Ja, dat klopt, kinderen met CD zijn erg beinvloedbaar en trekken graag met grotere kinderen op. Vaak laten ze zich voor het karretje spannen en lopen voorop als er iets vervelends gebeurt. Waardoor ze ook vaak ook de schuld krijgen.
In het boek mijn boek 'Opstandig, Dwars & Driftig' kunt u meer lezen over CD en ODD (een lichtere versie van CD).
Vriendelijke groet, Coby

T. A. A. Embrechts, 10-01-2009
Klopt dit wel? In het artikel is er een verwarring ontstaan onder "oorzaken": volgens mij zou "nurture" juist de invloeden moeten zijn waar je van buitenaf mee te maken krijgt (omgeving: zo geworden) en "nature" is dat wat je in aanleg hebt (zo geboren)? Reactie infoteur, 11-01-2009
Hallo Embrechts,
Bedankt voor de opmerking, u heeft helemaal gelijk. Ik zal het aanpassen.
vriendelijke groet, Coby

Coby79 (21 artikelen)
Laatste update: 31-03-2015
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Ziekten
Bronnen en referenties: 4
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.