Rugpijn en duivelsklauw

Pijn in de onderrug komt heel veel voor, gemeten over een maand heeft 35% van de volwassenen lage rugpijn, ongeveer 80% van de mensen heeft gedurende het leven één of meerdere episodes van lage rugpijn (vooral in de leeftijd van 45 tot 59 jaar). Duivelsklauw, Harpagophytum procumbens, een kruid uit de Kalahariwoestijn werkt pijnstillend en ontstekingsremmend. Lage rugpijn in de belangrijkste oorzaak van lichamelijke beperking bij jongvolwassenen. Pijn in de onderrug heeft in minder dan 20% van de gevallen een lichamelijke oorzaak zoals reuma, osteoporose, infectie, fractuur, kanker(metastase) of hernia. Meestal is er geen duidelijk aanwijsbare oorzaak voor de klachten te vinden; allerlei factoren zoals overbelasting, verkeerd tillen, stress en oververmoeidheid kunnen een rol spelen. Lage rugpijn heeft een grote impact op de kwaliteit van leven en werken, vooral als de klachten een chronisch karakter hebben gekregen. Gelukkig gaat het meestal om acute klachten met een zelflimiterend karakter: 50% van de mensen is binnen een week van de lage rugpijn af, 95% van de mensen heeft na drie maanden geen klachten meer, onafhankelijk van het soort behandeling die ze (eventueel) hebben gekregen. Lage rugpijn komt vaak terug: in 50-80% van de gevallen recidiveren de klachten binnen een jaar. Er is de afgelopen 15 jaar veel onderzoek gedaan naar effectieve behandelmethoden voor lage rugpijn.

Duivelsklauw

De wortel van duivelsklauw (Harpagophytum procumbens), een inheemse struik in het zuidelijke deel van Afrika (Namibië, Zuid-Afrika, Botswana), heeft een aangetoonde pijnstillende en ontstekingsremmende werking en wordt vooral gebruikt bij (chronische) aandoeningen van het bewegingsapparaat, zoals osteoartritis, reuma, peesontsteking en lage rugpijn. De werkzaamheid van duivelsklauw is wetenschappelijk goed onderbouwd; preparaten worden gestandaardiseerd op de belangrijkste werkzame bestanddelen (iridoïdglycosides, in het bijzonder harpagoside).

Onderzoeken met duivelsklauw

In de Cochrane review zijn twee klinische studies beschreven, die de werkzaamheid van duivelsklauw bij aspecifieke lage rugpijn aantonen. Ze laten zien dat inname van een supplement met duivelsklauw (een dosis overeenkomend met 50 of 100 mg harpagoside per dag) significant beter is dan placebo in het verlichten van recidiverende lage rugpijn en het verminderen van het gebruik van analgetica en NSAID’s.

In de eerste studie gaf de onderzoeksgroep van Chrubasik 118 patiënten (18-75 jaar) met acute verergering van aspecifieke lage rugpijn, die zes maanden of langer duurde, een duivelsklauwextract (2400 mg per dag met 50 mg harpagoside) of placebo gedurende vier weken.

In de tweede studie van Chrubasik kregen 197 patiënten 600 mg duivelsklauw (met 50 mg harpagoside), 1200 mg duivelsklauw (met 100 mg harpagoside) per dag of een placebo gedurende vier weken.5 Naast pijn en functiebeperking werd gekeken naar het (aanvullende) gebruik van tramadol.

In beide studies was het aantal patiënten dat aan het eind van de studie van de pijn af was significant hoger na inname van duivelsklauw dan placebo. In de tweede studie was 15% van de mensen die de 100 mg (harpagoside) dosis kreeg van de pijn af tegenover 9% in de 50 mg groep en 5% in de placebogroep. De rugpijn nam in de eerste studie met gemiddeld 34% af (dosis duivelsklauw met 50 mg harpagoside), in de tweede met 43% (50 mg harpagoside) en 37% (100 mg harpagoside). Het aantal patiënten met ernstige of ondraaglijke lage rugpijn nam door gebruik van duivelsklauw af van 59% naar 35%; de deelnemers gebruikten daardoor minder tramadol. De resultaten laten zien dat duivelsklauw geen wondermiddel is (net als andere pijnstillers), maar wel in veel gevallen kan helpen lage rugpijn aanmerkelijk te verlichten.

Enkele andere kruiden tegen rugpijn

Afhankelijk van de oorzaak kunnen andere kruiden pijnverzachtend werken tegen rugpijn. Vooral planten met salicylzuurverbindingen zoals wilgenbast (Salix) en moerasspirea (Filipendula) zijn van oudsher bekend en zijn ook wetenschappelijk onderbouwd.