Koortslip of koortsuitslag: oorzaak, symptomen, behandeling

Niemand zit te wachten op pijnlijke blaasjes bij de lippen. Een koortslip noemen we ook wel koortsuitslag, herpes simplex of herpes labialis. Een koortslip wordt meestal veroorzaakt door herpes simplexvirus type 1. De geslachtsziekte herpes wordt door een andere soort van het herpes simplexvirus veroorzaakt en staat in principe los van koortsuitslag/koortslip. Wat zijn de oorzaken en symptomen van een koortslip en hoe wordt een koortslip behandeld? Let op, een koortslip kan gevaarlijk zijn bij baby's!

Inhoud artikel

• Koortslip/koortsuitslag
• Oorzaken
• Risicofactoren
• Symptomen
• Behandeling
• Voorkomen van een koortslip
• Verschil tussen een aft en een koortslip
• Hoe besmettelijk is een koortslip/koortsuitslag?
• Is een koortslip gevaarlijk?
• Naar de huisarts

Koortslip/koortsuitslag

De lippen zijn gevoelig voor invloeden van buitenaf, maar bij heel koud weer moet je extra oppassen voor bijvoorbeeld een koortslip. Een koortslip wordt in de meeste gevallen veroorzaakt door het herpes simplexvirus type 1, de eerste infectie loopt iemand meestal op als kind. Vaak wordt dit niet opgemerkt, soms kunnen er blaasjes ontstaan in de mond. Het virus blijft in slapende vorm aanwezig in de zenuwcellen en wordt bij sommige mensen later weer actief en kan uitslag veroorzaken. Ongeveer tachtig tot negentig procent van de mensen draagt het virus bij zich, ongeveer veertig procent van deze mensen krijgt ook daadwerkelijk een koortslip (meestal een tot drie keer per jaar).

Oorzaken

Een koortslip wordt veroorzaak door het herpes simplexvirus type 1, ook wel HSV-1 genoemd. De meeste volwassenen zijn met HSV-1 besmet. Heel soms is HSV-2 (de aanstichter van herpes genitalis) de verwekker (door orale seks).

Risicofactoren

Er zijn verschillende risicofactoren zoals: verbranding door de zon, koude wind, oververmoeidheid, ongesteldheid, een verhoogde lichaamstemperatuur. Verder stress en het kan komen door medicijnen die de afweer onderdrukken.

Symptomen

Een koortslip begint een prikkend, tintelend gevoel (gloeiend kan ook, of gevoelloos), daarna volgen er kleine blaasjes en de huid er omheen raakt ontstoken. De blaasjes gaan over in zweertjes, die bedekt zijn met een korstje. Na anderhalve week tot twee weken verdwijnen de plekjes.

Behandeling

Een koortslip/koortsuitslag gaat uit zichzelf over. Er zijn geen geneesmiddelen die een koortslip genezen of voorkomen. Littekens kun je voorkomen door niet te krabben aan de korstjes. Er zijn wel zalven die de klachten wat verminderen. Anti-koortslipmiddeltjes kun je kopen bij de drogist en apotheek. Er bestaat een gekleurde crème die de klachten vermindert en ook camouflerend werkt. Zijn de blaasjes al doorgekomen dan kun je ze sneller laten indrogen door zinkzalf te gebruiken. Vervolgens is het belangrijk dat je de lippen soepel houdt met lippenbalsem.

Voorkomen van een koortslip

Nog beter is het om een koortslip te voorkomen. Neem maatregelen als je vertoeft aan zee, op het water of in de sneeuw. Je lippen zijn dan extra gevoelig door de reflectie van de stralen van de zon. Ook kan je weerstand verminderen door een grote dosis UV-straling, infecties krijgen dan sneller een kans. Het is dan ook niet vreemd dat veel mensen tijdens de wintersportvakantie last krijgen van een koortslip. Zorg goed voor de lippen en zorg voor een beschermlaagje (lippenbalsem, bij voorkeur met zonfilter). Er bestaan speciale sticks voor de wintersport die ook goed smeerbaar blijven in de kou en niet kunnen bevriezen. Zorg dat je uitgerust bent, zo min mogelijk zorgen hebt, rook niet, drink niet of met mate, eet gezond en neem dagelijks de nodige beweging.

Verschil tussen een aft en een koortslip

Een koortslip/koortsuitslag zit meestal bij de lippen. Aften zijn zweertjes die je in de mondholte kunt aantreffen. Het is niet bekend wat de oorzaak is van aften, maar ze hebben niets te maken met het HPV-1 virus.

Hoe besmettelijk is een koortslip/koortsuitslag?

Het is al besmettelijk vanaf ongeveer drie dagen voor het ontstaan van de blaasjes. Pas als de blaasjes zijn ingedroogd kan het virus niet meer overgedragen worden. Het vocht in de blaasjes is zeer besmettelijk, hier zit het virus namelijk in. Je kunt iemand anders besmetten door aanrakingen (kussen, knuffelen, seksueel contact). Maar ook via lippenstift kun je iemand anders besmetten of besmet raken. Je kunt het virus ook verspreiden naar andere delen van je eigen lichaam, al komt dit niet vaak voor. Kom niet aan de koortslip en was regelmatig je handen. Krijg je naast de koortslip last van een oogontsteking dan kan dit komen omdat de slijmvliezen van de ogen in aanraking zijn gekomen met het virus. Ga naar de huisarts voor een antivirale oogmedicatie.

Is een koortslip gevaarlijk?

In principe is een koortslip ongevaarlijk, maar let op bij baby’s. Zij kunnen er ernstig ziek van worden omdat het afweersysteem nog niet helemaal ontwikkeld is. Kom daarom liever niet in de buurt van baby’s. Heb je zelf een baby en geef je borstvoeding, let dan heel goed op. Als je blaasjes hebt op de borst, geef dan geen borstvoeding, overleg met de huisarts of verloskundige.

Naar de huisarts

Een koortslip gaan vanzelf over, maar als je je zorgen maakt kun je altijd raad vragen bij apotheek of huisarts. Als je zwanger bent is het raadzaam om naar de huisarts te gaan, je kunt dan overleggen welke crème je wel of juist niet kunt gebruiken. Ook als je borstvoeding geeft is het verstandig om overleg te plegen. Ga ook naar de huisarts als de koortslip na twee weken nog niet is verdwenen of als de klachten zich uitbreiden over de rest van het gezicht en je lichaam.