Endoftalmitis: Ernstige oogontsteking in de oogbol

Endoftalmitis: Ernstige oogontsteking in de oogbol Endoftalmitis (endophtalmitis) is ernstige exsudatieve ontsteking van de voorste en/of achterste oogkamers, leidend tot glasvochtabces of etterige iritis, soms tot panoftalmie. Endoftalmitis is ofwel endogeen (van binnen uit ontstaan waarbij een bacterie of schimmel meestal de oorzaak is) of exogeen (van buiten uit ontstaan: postoperatief, trauma, vreemd materiaal in oog). De ooginfectie is dermate ernstig dat een snelle diagnose vereist is om het gezichtsvermogen en zelfs het oog van de patiënt te behouden.

Epidemiologie oogontsteking

Endoftalmitis komt vaker tot stand bij 85-plussers na cataractchirurgie. Endogene endoftalmitis treedt bij slechts 2-15% van alle gevallen van endoftalmitis op. De gemiddelde jaarlijkse incidentie bedraagt ongeveer 5 per 10.000 ziekenhuispatiënten. In unilaterale gevallen is het rechteroog dubbel zo veel besmet als linkeroog. Eén van de meest ernstige complicaties van oogchirurgie is exogene endoftalmitis, dat het meeste voorkomt. Postoperatieve endoftalmitis begint gewoonlijk binnen enkele dagen tot maximum twee weken na de operatie. Postcataract endoftalmitis is hierbij de meest voorkomende vorm. Exogene endoftalmitis treedt soms op na een intravitreale injectie, hoewel het risico hierop erg laag is met name 0,029% per injectie. Posttraumatische endoftalmitis komt voor in 4-13% van alle doordringende oogverwondingen.

Soorten en symptomen: Ernstige oogontsteking in de oogbol

Endoftalmitis is ofwel van binnen uit ontstaan (endogeen) of van buiten uit ontstaan (exogeen).

Endogene endoftalmitis

Endogene endoftalmitis is het resultaat van de hematogene spreiding van organismen uit een verre besmettingsbron (zoals bijvoorbeeld endocarditis (ontsteking van de binnenkant van het hart)). Het komt vaak voor bij intraveneus drugsgebruik. Hierbij presenteren zich witte knobbeltjes op de lenscapsule, iris, retina of choroidea (vaatvlies). Soms volgt een ontsteking van de oogweefsels wat resulteert in een oogbol vol pus. Mogelijk verspreidt de ontsteking zich naar het orbitale zacht weefsel. Endogene endoftalmitis gaat gepaard met bacteriën (S. aureus, Streptococcus pneumoniae, Streptococcus viridans, Escherichia coli, …) of schimmels zoals (Candida).

Exogene endoftalmitis

Exogene endoftalmitis komt tot stand als een complicatie van oogchirurgie (zoals bij cataractchirurgie, keratotomie, hoornvliestransplantatie, intravitreale injectie, trabeculectomie bij glaucoom, …). Daarnaast presenteert exogene endoftalmitis zich bij vreemde materialen in het oog en/of na een stomp of penetrerend oogtrauma. Bij exogene endoftalmitis is de infectie beperkt tot het oog. De patiënt heeft bij de posttraumatische endoftalmitis geen koorts en weinig of geen perifere leukocytose. Bij traumatische endoftalmitis heeft de patiënt koorts, leukocytose, proptosis (naar voren geplaatst oog) en een corneaabces.

Algemene symptomen

De patiënt heeft meestal plots veel pijn aan de ogen (oogpijn) en ziet slechter, hoewel sommige patiënten helemaal geen pijn hebben. In ongeveer één derde van alle gevallen ziet het ooglid er gezwollen uit. Daarnaast treedt mogelijk corneaodeem op. Hypopyon presenteert zich vaak (etterophoping in de voorste oogkamer) en het oog ziet er soms wazig uit waardoor de patiënt een verminderde gezichtsscherpte heeft.

Diagnose en onderzoeken

De oogarts bestudeert het oog met de spleetlamp bij een oftalmoscopie (medische term voor "oogspiegelonderzoek") tijdens een uitgebreid oogonderzoek. Soms voert hij een oogechografie uit. De oogarts bevestigt de diagnose via een diagnostische chirurgische vitrectomie waarbij hij een microbiologische cultuur (monster) neemt van het glasvocht. Soms behandelt hij hierbij meteen het oog via antibiotica. Bij endogene endoftalmitis zijn een volledige bloedtest en culturen van verblijfskatheters nodig. Soms is een CT-scan van de oogkas en ogen of MRI-scan vereist om andere oogafwijkingen uit te sluiten.

Behandeling

Een snelle diagnose van endoftalmitis is essentieel. Acute bacteriële endoftalmitis is een medische noodsituatie. Een te laat opgestarte behandeling resulteert namelijk mogelijk in een groot verlies van het gezichtsvermogen. Ook een postoperatieve endoftalmitis vereist professionele medische hulp binnen 24u. Vaak krijgt de patiënt antibiotische oogdruppels en orale of intraveneuze antibiotica voorgeschreven. Soms schrijft de oogarts steroïde oogdruppels voor als een schimmelinfectie aan de ogen is uitgesloten. De oogdruppeltoediening gebeurt op een zorgvuldige werkwijze. Bij een schimmelinfectie is vaak een vitrectomie vereist. Soms neemt de patiënt antimycotica in.

Complicaties

Mogelijke complicaties van endoftalmitis zijn een verminderd gezichtsvermogen en permanent verlies van het gezichtsvermogen. Soms is een enucleatie nodig om het blinde en pijnlijke oog te verwijderen, waarna de patiënt in aanmerking komt voor een oogprothese (kunstoog). Daarnaast is chronische pijn mogelijk bij sommige patiënten.

Prognose

De prognose van de ernstige oogontsteking varieert sterk, afhankelijk van de oorzaak van de infectie, de ernst en de schade aan het oog door ontsteking en littekenvorming. Bij een milde endoftalmitis heeft de patiënt veelal een uitstekende visuele prognose. In ernstige gevallen verliest de patiënt niet alleen zijn gezichtsvermogen, maar soms ook zijn volledige oog. Wanneer de ontsteking zich verspreidt over de hele oogbol en alle lagen van het oog inclusief de oogstructuren aantast, is dit geen goed nieuws voor de patiënt. Panoftalmitis heeft namelijk een zeer sombere prognose.

Lees verder

© 2015 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Aandoeningen kat: oogontstekingAandoeningen kat: oogontstekingBij een oogontsteking is meestal het bindvlies van het oog ontstoken. Het oog van de kat ziet er rood en soms opgezwolle…
Ooginfecties door schimmels: Schimmelinfecties aan ogenOoginfecties door schimmels: Schimmelinfecties aan ogenDe unieke structuur van het menselijk oog en de directe blootstelling van het oog aan de omgeving maakt het kwetsbaar vo…
Sympathische oogontsteking: Vorm van uveïtisSympathische oogontsteking: Vorm van uveïtisEen sympathische oogontsteking, ook gekend als “sympathische oftalmie”, is een ontsteking van de uvea (vaatvlies, straal…
Ooginfecties door virussen: Virale infecties aan oog of ogenOoginfecties door virussen: Virale infecties aan oog of ogenDe ogen zijn mogelijk geïnfecteerd door schimmels, bacteriën, parasieten en ook virussen. Virale infecties in het oog le…

Afakie: Ontbreken van de ooglensAfakie: Ontbreken van de ooglensBij afakie ontbreekt de ooglens. De lens is een vrijwel transparante structuur die zich achter de iris bevindt. Afakie g…
Gezondheid: Ziekte van LymeGezondheid: Ziekte van LymeWe weten allemaal dat er een ziekte van Lyme is, maar wat het precies veroorzaakt als je de ziekte van Lyme eenmaal opge…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Dplanet, Flickr (CC BY-2.0)
  • Coëlho, Medisch zakwoordenboek, digitale versie editie 2011
  • http://emedicine.medscape.com/article/799431-overview#showall
  • http://patient.info/doctor/endoftalmitis
  • http://www.aapos.org/terms/conditions/47
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 11-01-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 5
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.