Micropenis: Abnormaal kleine penislengte bij man

Micropenis is een medische term die verwijst naar een abnormaal kleine penis bij de man. Klinische bronnen definiëren de gemiddelde en micropenisgrootte per leeftijdscategorie. Pasgeboren voldragen baby’s hebben normaal gezien een uitgerekte penislengte van maximaal 3,2 cm, terwijl dit maar 2,4-2,5 cm bedraagt bij baby’s met micropenis. Bij kinderen tussen twee en elf jaar bedraagt de penislengte normaal gezien 5 à 6,4 cm. Bij jongens met micropenis meet de uitgerekte penislengte maximaal 2,9 tot 3,9 cm bij kinderen. De gemiddelde uitgerekte lengte van de penis bij volwassenen bedraagt 13,3 cm terwijl dit maximaal 9,3 cm is bij mannen met micropenis. Micropenis is zeldzaam en vaak te wijten aan hormonale factoren zoals een laag testosterongehalte. Ook bij diverse genetische aandoeningen komt een abnormaal kleine penis tot stand. Meestal is de aandoening al bij de geboorte zichtbaar en kan de hormonale of chirurgische behandeling dan ook al ingezet worden.

• Epidemiologie van kleine penisgrootte
• Oorzaken van micropenis
• Aangeboren aandoeningen
• Androgeenongevoeligheid
• Omgevingsfactoren
• Tekort aan testosteron
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van man met korte penis
• Hormoontherapie
• Chirurgie
• Prognose van abnormaal kleine penis

Epidemiologie van kleine penisgrootte

Micropenis is een zeldzame aandoening die bij ongeveer 1,5 op de 10.000 mannelijke pasgeborenen tot stand komt. Micropenis en andere aangeboren aandoeningen houden mogelijk verband met omgevingsfactoren, zoals de blootstelling van ouders aan pesticiden tijdens de zwangerschap. Hierdoor komt deze aandoening soms vaker tot uiting in specifieke populaties.

Oorzaken van micropenis

Wanneer één van deze hormonale problemen optreedt, ontwikkelt de penis van een mannelijke foetus zich mogelijk niet op de gebruikelijke manier. Een mannelijke baby ervaart ongeveer 0-3 maanden na de geboorte een toename van testosteron. Dit is een cruciale periode voor de groei van de penis. Als dit proces wordt onderbroken door hormonale problemen, heeft een baby een kleinere penis. In zeldzame gevallen is micropenis idiopathisch (zonder specifieke oorzaak).

Aangeboren aandoeningen

Sommige diagnoses die artsen associëren met micropenis zijn:

• abnormale chromosomen
• een tekort aan groeihormoon (groeihormoondeficiëntie: aandoening met tekort aan groeihormonen)
• het Cat Eye Syndroom: aandoening met iriscoloboom en andere symptomen
• het Kallmann-syndroom: aandoening met afwezige puberteit en reukzin
• het Klinefelter-syndroom: aandoening met kleine testikels en mannelijke onvruchtbaarheid
• het Laurence-Moon-syndroom
• het LEOPARD-syndroom: aandoening met symptomen aan huid, ogen, hart en groei
• het Potocki-Shaffer syndroom: aandoening met symptomen aan bot en gezicht
• het Prader-Willi-syndroom
• het Robinow-Syndroom: aandoening met afwijkingen aan gestalte, gezicht en skelet
• hypogonadotroop hypogonadisme

Androgeenongevoeligheid

Wanneer de testosteronspiegels normaal zijn, reageert het lichaam soms verkeerd op testosteron als gevolg van bepaalde aandoeningen (androgeenongevoeligheid).

Omgevingsfactoren

Sporadisch treedt micropenis op wanneer de moeder tijdens de zwangerschap wordt blootgesteld aan pesticiden of andere toxische (giftige) chemicaliën.

Tekort aan testosteron

Een tekort aan testosteron tijdens de zwangerschap is meestal de oorzaak van micropenis. Een testosterontekort veroorzaakt eveneens andere genitale afwijkingen. Een testosterondeficiëntie komt tot uiting wanneer een mannelijke foetus niet voldoende testosteron produceert of wanneer de moeder tijdens de zwangerschap niet voldoende humaan choriongonadotrofine (hCG) hormoon produceert. hCG stimuleert de ontwikkeling van testosteron bij de foetus.

Symptomen

Een man met micropenis heeft normaal gesproken normale inwendige geslachtsorganen en testikels. Omdat hormoonproblemen meestal micropenis veroorzaken, hebben mannen met deze aandoening meestal ook andere symptomen. Lijdt een jongen of man aan een syndroom waarbij micropenis een symptoom is, dan heeft hij vaak ook andere tekenen van dit syndroom.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk en diagnostisch onderzoek
Veel mannen maken zich zorgen over de grootte van de penis en denken meestal dat ze kleiner zijn dan gemiddeld, zelfs dat niet het geval is. Als een man vermoedt dat hij een micropenis heeft, is een bezoek aan de arts aangewezen. Meestal diagnosticeert een arts micropenis al bij de geboorte. Als artsen micropenis vermoeden, meet hij de uitgerekte lengte van de penis van de baby en kijkt hij of er andere tekenen van hormonale afwijkingen of andere symptomen aanwezig zijn. Als de penis van een pasgeborene abnormaal klein is, voert hij bijkomende onderzoeken uit om de oorzaak te achterhalen zoals:

• beeldvormende onderzoeken: Een arts zet beeldvormende onderzoeken in zoals een echografie van het bekkengebied of een MRI-scan, om de geslachtsorganen en de omliggende structuren te bekijken.
• een bloedonderzoek: De arts controleert de hormoonspiegels van de baby via een bloedonderzoek. Daarnaast is een genetische test mogelijk via een bloedonderzoek, hetgeen nuttig is om het biologische geslacht van de baby te bepalen. In zeldzame gevallen heeft een baby met een micropenis een geslachtschromosoomafwijking of anders is hij interseksueel (kenmerken van man en vrouw).
• een lichamelijk onderzoek: De arts meet de penis. Daarnaast kijkt hij of de man lijdt aan andere symptomen, zoals abnormale gezwellen.

Differentiële diagnose
Verschillende andere aandoeningen veroorzaken een kleiner dan normale penis, maar dan is geen sprake van micropenis. Sommige van deze oorzaken ontstaan na een besnijdenis. Alternatieve diagnoses voor micropenis omvatten:

• begraven penis: penis die bedekt is door overtollige huid in schaamstreek of balzak, of in het buikvet begraven penis
• gevangen penis: rond de penis is er niet genoeg huid
• zwemvliespenis: extra huid die het scrotum en de penis met elkaar verbindt

Behandeling van man met korte penis

De behandeling is gericht op het vergroten van de penisomvang zodat een man een volledig werkende penis heeft en zijn zelfzekerheid vergroot wordt.

Hormoontherapie

Testosteronbehandelingen helpen vaak om de penis te doen groeien. Het aanbrengen van testosteroncrème op de geslachtsdelen tijdens de kindertijd, of het geven van intramusculaire (via een spier) testosteroninjecties vergroten de penisomvang. Testosteronbehandelingen zijn effectiever vóór de puberteit dan later. Mogelijk neemt de lengte van de penis tot 100% toe. Verschillende hormoonbehandelingen zijn inzetbaar, afhankelijk van de oorzaak van micropenis, dus het is belangrijk dat een man een nauwkeurige diagnose krijgt.

Chirurgie

Als hormoonbehandelingen niet werken, is een operatie inzetbaar. Een arts plaatst dan een penisimplantaat, waardoor de penis een groter uiterlijk krijgt. Deze operatie heeft echter een grote kans op complicaties.

Prognose van abnormaal kleine penis

De meeste mannen met micropenis hebben een normale seksuele functie. Mannen met micropenis zijn nog in staat om te urineren, te masturberen of een orgasme te krijgen. Wel vinden sommige mannen het moeilijker om te gaan plassen (moeilijker om de urinestraal te richten). Het helpt dan om gewoon op het toilet te gaan zitten bij het plassen. Wel geniet een man wel minder van seks doordat hij zich zorgen maakt over de penisgrootte. Testosteronbehandelingen in de kindertijd hebben vaak goede resultaten. Een man met micropenis krijgt mogelijk geen penis van gemiddelde grootte, maar dit heeft meestal geen invloed op het seksuele functioneren en de identiteit. Een breed scala aan penisgroottes is immers normaal. Een gezond en actief seksleven is nog steeds mogelijk met een kleinere dan gemiddelde penis. Eventueel is therapie beschikbaar zodat de man de angst over de penisgrootte of seks kan overwinnen.

Lees verder

• Groeihormoondeficiëntie: Tekort (gebrek) aan groeihormonen