Nierfalen, wat gebeurt er?

De nieren zijn belangrijke organen in ons lichaam. Ze hebben vele verschillende taken, zoals filtratie, zouthuishouding en controle van de bloeddruk. Het is daarom belangrijk dat zij deze taken ook goed uit kunnen voeren. Helaas gaat er wel eens wat mis en ontstaat er nierfalen. Nierfalen betekent dat de nieren niet goed meer werken, met alle gevolgen van dien.

• Nieren
• Werking van de nieren
• Oorzaken van nierfalen
• Gevolgen van nierfalen
• Het laboratorium

Nieren

De nieren zijn twee organen ongeveer ten grootte van een vuist. Ze zijn boonvormig en liggen ieder aan een kant van de ruggengraat achterin de buikholte. De nieren zorgen samen met de lever voor de ontgifting van het bloed. Daarnaast hebben de nieren nog andere functies. Deze zorgen ook voor de regulatie van de bloeddruk, de aanmaak van rode bloedcellen, vitamine D-huishouding en de zouthuishouding.

Werking van de nieren

Het bloed dan aangevoerd wordt in de nieren komt als eerste in het kapsel van Bowman. Dit kan gezien worden als een soort zeef. Hier vindt de eerste zuivering plaats. Het bloed wordt hier gezuiverd van cellen en eiwitten. Dit komt omdat de poriën in dit kapsel zo klein zijn dat deze er niet doorheen kunnen. Wat overblijft is water met hierin zouten en afvalstoffen. Vervolgens wordt deze pre-urine door een buis heen geleid waar terugresorptie plaatsvindt. Alle stoffen die nuttig zijn voor het lichaam (water, zouten, glucose) worden weer terug gegeven aan het bloed. Wat over blijft is sterk geconcentreerde urine die uiteindelijk uit de nieren worden geleid en worden opgevangen in de blaas.

Oorzaken van nierfalen

De nier kan door vele verschillende oorzaken minder goed gaan werken. Een bekende hiervan is alcoholisme. Eigenlijk is alcohol een gif. Je gaat er wazig van zien, je gaat rare dingen doen en de volgende dag ben je er zelfs ziek van. Het maakt veel in je lichaam kapot, waaronder dus ook de nieren.

Ook diabetes kan nierschade veroorzaken. Hoge concentraties glucose zijn schadelijk voor het lichaam. Het doet de haarvaten aan waardoor diabetes patiënten ook vaak minder gevoelig worden in hun voeten en sneller oogproblemen krijgen. Ook gaat deze schade zitten in de nieren. Hierdoor kan deze niet goed zijn werk doen, met alle gevolgen van dien.

Medicijnen kunnen hetzelfde effect veroorzaken. Dit ligt vaak aan het type medicijn. Hoewel medicijnen er zijn om je lichaam te helpen, kunnen ze soms ook schade aanrichten.

Ook kan nierfalen veroorzaakt worden door ontstekingen in de nieren. Dit kan vele oorzaken hebben, bijvoorbeeld het kapot gaan van het kapsel van Bowman waardoor bacteriën er makkelijker in kunnen. Ook een onbehandelde urineweginfectie en blaasontsteking kunnen voor ontstekingen in de nieren veroorzaken. Hierbij klimmen de bacteriën omhoog naar de nieren en veroorzaken daar ontstekingen.

Kanker is ook een oorzaak van nierfalen. Er kan een gezwel ontstaan in de nieren waardoor deze niet goed meer werken of zelfs helemaal uitgeschakeld worden. Dit komt gelukkig niet zo vaak voor.

Gevolgen van nierfalen

Nierfalen heeft vele gevolgen. Omdat de nieren veel regelen in het lichaam is het gevolg van nierfalen ook groot. Zo zullen de nieren minder goed in staat zijn om het bloed te zuiveren. Dit zorgt ervoor dat afvalstoffen zich ophopen in het bloed. Ook zorg het ervoor dat belangrijke zouten en bouwstoffen niet meer terug worden gegeven aan het bloed maar uitgeplast worden. Zo daalt bijvoorbeeld het calciumgehalte in het bloed. Om dit te compenseren wordt er calcium uit de botten gehaald wat de botten weer brozer maakt.

De nieren zorgen ook voor de bloeddruk, nierfalen zal resulteren in een verhoogde bloeddruk. Door de verhoogde bloeddruk zullen er ook vochtophopingen ontstaan. Dit gaat meestal in de enkels zitten.

Ook wordt de aanmaak van rode bloedcellen verstoord. De nieren scheiden een hormoon uit, erytropoëse (EPO), wat zorgt voor de aanmaak van rode bloedcellen. Je hebt dus normaal al EPO in het bloed, alleen sporters kunnen dit extra toedienen als doping. Dit zorgt voor meer rode bloedcellen en dus meer zuurstof en energie toevoer. Een verlaagde concentratie EPO zorgt dus voor minder rode bloedcellen en dus minder zuurstof en minder energie.

Het laboratorium

Op het laboratorium kan er met een aantal testen bekeken worden hoe het staat met de nieren. De belangrijkste zijn hiervan de kreatinine, ureum en de kreatinine klaring.

Kreatinine en ureum zijn afvalstoffen die de nieren onder normale omstandigheden uitscheiden. Als deze twee stoffen verhoogd zijn, duidt dit op een slechtere werking van de nieren. Een te hoge concentratie ureum kan zelfs schadelijk zijn voor de rest van het lichaam.

De kreatinine klaring is een handige manier om precies te berekenen hoeveel de nieren nog filteren. Hiervoor moet de patiënt 24 uur lang urine verzamelen en bloed laten prikken. Het gewicht van de patiënt wordt gemeten en het volume van de 24 uurs urine. Uit beide monsters wordt dan een kreatinine bepaald. Vervolgens kan via een berekening berekend worden hoeveel kreatinine de nieren van de patiënt uit het lichaam haalt (klaart).

Al met al heb je liever niet dat je nieren er aan gaan. Zorg goed voor je lichaam, niet alleen voor je nieren, maar ook voor de rest van je lichaam. Beweeg, eet gevarieerd, eet gezond en wees soms eens lief voor je lichaam. Dan heb je veel meer plezier er van.