Vogelmijt bij mensen klachten & vogelmijt bestrijden in huis

Wanneer iemand in het voorjaar en de zomer langdurig onbegrepen jeukende huiduitslag heeft in de vorm van jeukende papels over het gehele lichaam en dan vooral op 's nachts onbedekte huidgedeelten, kan gedacht worden aan de vogelmijt. Bij afwezigheid van de natuurlijke gastheer (pluimvee en vogels), kunnen deze organismen ook op zoogdieren en mensen parasiteren. Invasie van woonhuizen vindt meestal plaats vanuit verlaten vogelnesten onder een dak, vooral in de periode mei-juni.

• Wat is vogelmijt?
• Parasiet
• Vogelmijt en mensen
• Waar wordt de vogelmijt aangetroffen?
• Wat zijn de klachten en symptomen?
• Jeukende rode bultjes
• Differentiaal diagnose
• Ziekte van Lyme
• Onderzoek en diagnose
• Anamnese en klachtenanalyse
• Lichamelijk onderzoek
• Identificatie van de vogelmijt
• Omgevingsonderzoek
• Uitsluiten van andere oorzaken
• Behandeling van vogelmijt
• Bestrijding
• Professionele ongediertebestrijding
• Prognose
• Complicaties bij vogelmijtbesmetting
• Huidinfecties
• Allergische reacties
• Psychische belasting
• Chronische huidklachten
• Verspreiding van de mijten
• Preventie van vogelmijtbesmetting
• Verwijderen van vogelnesten
• Afsluiten van nestelplaatsen
• Hygiëne in volières en hokken
• Onderhouden van de slaapomgeving
• Professionele hulp inschakelen

Wat is vogelmijt?

Parasiet

De vogelmijt (Dermanyssus gallinae) is een wereldwijd voorkomende parasiet van wilde vogels en pluimvee. Ze behoren tot de spinachtigen en hebben derhalve acht poten. Dit in tegenstelling tot bedwantsen die zes poten hebben en groter zijn. De vogelmijt wordt van nature gevonden op plekken waar vogels en hun nesten zich bevinden. De lichtschuwe vogelmijten verschuilen zich overdag in kieren en spleten in de nabijheid van een vogelverblijfplaats en 's nacht zoeken zij hun dan rustende en slapende gastheer op. De vogelmijt leeft van vogelbloed. Als de gastheren echter het nest verlaten, kan de parasiet op zoek gaan naar een alternatieve voedselbron. Dit hoeft niet per se, want volwassen mijten kunnen tot negen maanden zonder voedsel overleven.

Vogelmijt en mensen

Bij afwezigheid van de natuurlijke gastheer, kan de vogelmijt ook op zoogdieren en mensen parasiteren. De vogelmijt mag zich dan aan de mens kunnen voeden, hij komt op de mens niet tot voortplanting. Vooral bij (lege) vogelnesten in of rond het huis kan de mens worden belaagd, met als gevolg langdurig onbegrepen jeukende huiduitslag in het voorjaar en de zomer. Door de oude nesten te verwijderen, wordt het probleem opgelost.

Waar wordt de vogelmijt aangetroffen?

De mijten voeden zich met het bloed van vogels. Als hun gastheren het nest verlaten, kunnen ze op zoek gaan naar een alternatieve gastheer. Zij kunnen zich verplaatsen naar woonruimtes in huizen, ze klimmen op muren, plafonds en beddengoed op zoek naar een bloedmaaltijd. Vooral mensen die slapen onder een dak of zolder met verlaten nesten, lopen het risico dat deze parasiet zich aan hen gaat voeden. Dit gebeurt in het seizoen dat vogels het nest verlaten: mei-juni. Deze parasiet is alleen in het donker actief.

Wat zijn de klachten en symptomen?

Jeukende rode bultjes

De huiduitslag kan bestaan uit jeukende rode papels van enkele millimeters in doorsnede, die zich vooral voordoen op 's nachts onbedekte huidgedeelten. Op de papel kan een zichtbare blaas verschijnen. Ook kunnen er urticariële huidafwijkingen ontstaan. Deze reacties doen zich vooral voor als het contact langer heeft bestaan. Dit komt doordat de reactie heviger wordt als gevolg van optredende sensibilisatie (het gevoeliger worden voor de speekselbestanddelen van de mijt). Er kunnen krabeffecten ontstaan. Soms is er sprake van een secundaire infectie.

Differentiaal diagnose

Vooral als de patiënt 's nachts kleine beestjes signaleert, wordt vaak gedacht aan luizen, bedwantsen of schurft. Er wordt vaak niet gedacht aan de mogelijkheid van vogelmijten, vanwege de onbekendheid met dit organisme.

Ziekte van Lyme

Ook zouden vogelmijten de ziekte van Lyme kunnen overdragen.¹

Onderzoek en diagnose

Anamnese en klachtenanalyse

Bij het vermoeden van vogelmijt als oorzaak van de jeukende huiduitslag, begint de arts met een uitgebreide anamnese. Er worden vragen gesteld over de aard van de huiduitslag, het tijdstip waarop deze zich voordoet, de omstandigheden waarin de patiënt leeft en werkt, en de duur en ernst van de symptomen. De arts zal ook informeren of de patiënt in de buurt van vogels heeft verbleven of in een omgeving met vogelsnesten, zoals onder een dak, waarbij het probleem vaak voorkomt in de periode van mei tot juni.

Lichamelijk onderzoek

Tijdens het lichamelijk onderzoek kijkt de arts naar de huiduitslag. Typisch zijn de kleine, rode, jeukende papels, vaak op de onbedekte delen van de huid, zoals armen, benen en het gezicht. De uitslag is meestal intens jeukend en kan zich over het hele lichaam verspreiden. De huidafwijkingen kunnen secundair geïnfecteerd zijn door krabben. De aanwezigheid van dergelijke uitslag in de context van blootstelling aan vogels of vogelnesten is sterk suggestief voor vogelmijt.

Identificatie van de vogelmijt

Het bevestigen van de diagnose kan moeilijk zijn, omdat vogelmijten klein en lastig te detecteren zijn. Soms wordt een dermatoloog geraadpleegd om huidafschrapingen te nemen en te onderzoeken onder de microscoop, hoewel de mijten niet altijd zichtbaar zijn. Het vinden van een verlaten vogelnest in de buurt van de woning van de patiënt kan een sterke aanwijzing geven voor de diagnose. De arts kan de patiënt adviseren om op zoek te gaan naar nesten in de omgeving van het huis, zoals onder dakgoten of dakpannen.

Omgevingsonderzoek

Een belangrijk onderdeel van het onderzoek is het inspecteren van de woning op mogelijke nestlocaties van vogels. Dit omvat het controleren van dakranden, schoorstenen en andere plaatsen waar vogels mogelijk hebben genesteld. Het verwijderen van deze nesten en het schoonmaken van de omgeving kan noodzakelijk zijn om verdere blootstelling aan vogelmijten te voorkomen.

Uitsluiten van andere oorzaken

Vogelmijt kan lijken op andere oorzaken van huiduitslag, zoals bedwantsen, allergische reacties of andere parasitaire aandoeningen. Het is belangrijk dat de arts andere mogelijke oorzaken uitsluit voordat een definitieve diagnose van vogelmijt wordt gesteld. Dit kan extra diagnostische tests vereisen, zoals allergietests of onderzoeken naar andere parasieten.

Behandeling van vogelmijt

Bestrijding

De vogelmijt verdwijnt vanzelf wanneer zijn verblijfplaats wordt verwijderd. Het is essentieel om op zoek te gaan naar oude lege vogelnesten, vaak te vinden op balkons, in dakgoten, onder dakpannen of op zolders, en deze direct te verwijderen. Dit vermindert het risico op verdere besmetting en maakt de omgeving voor vogelmijten onleefbaar. Om herbesmetting te voorkomen, is het verstandig om nestelplaatsen in huis ontoegankelijk te maken voor nieuwe vogels door bijvoorbeeld gaten en openingen dicht te maken.

Als je vogels houdt, moet je ervoor zorgen dat hun verblijfplaatsen, zoals volières, kooien of kippen- en duivenhokken, grondig worden gereinigd. Alle nestmaterialen moeten worden verwijderd, en de omgeving dient daarna behandeld te worden met een geschikt bestrijdingsmiddel. Dit moet bij voorkeur overdag gebeuren, omdat de lichtschuwe mijten zich dan niet op de vogels bevinden maar zich in de omgeving verschuilen.

De slaapkamer en andere ruimtes waar de vogelmijten zich kunnen ophouden, moeten worden behandeld met een insecticide dat effectief is tegen mijten. Om verdere verspreiding te voorkomen, moet al het textiel op minstens 60 graden worden gewassen en, indien mogelijk, gedroogd in een droogtrommel om de mijten volledig te doden.

Professionele ongediertebestrijding

Wanneer de bron van de besmetting moeilijk te achterhalen of te verwijderen is, kan het noodzakelijk zijn om professionele hulp in te schakelen. De gemeentelijke dienst voor ongediertebestrijding of een professioneel ongediertebestrijdingsbedrijf kan assisteren bij het opsporen van de besmettingsbron en het effectief verwijderen van de vogelmijten. Deze diensten hebben toegang tot gespecialiseerde apparatuur en bestrijdingsmiddelen die kunnen helpen om hardnekkige besmettingen grondig aan te pakken en verdere overlast te voorkomen.

Prognose

Wanneer de bron is verwijderd, zullen de klachten vanzelf verdwijnen.

Complicaties bij vogelmijtbesmetting

Huidinfecties

Een veelvoorkomende complicatie van vogelmijtbesmetting is het ontstaan van huidinfecties. De beten van vogelmijten kunnen hevige jeuk en irritatie veroorzaken. Bij het krabben kunnen kleine wondjes ontstaan die vatbaar zijn voor bacteriële infecties. Dit kan leiden tot roodheid, zwelling, ettervorming en soms koorts. Het is belangrijk om de huid goed schoon te houden en ontstekingen te voorkomen door overmatig krabben te vermijden.

Allergische reacties

Sommige mensen kunnen allergische reacties ontwikkelen als gevolg van de beten van vogelmijten. Dit kan zich uiten in de vorm van uitslag, netelroos, zwelling of zelfs ademhalingsproblemen bij ernstige gevallen van allergieën. Bij een vermoeden van een allergische reactie is het raadzaam om medisch advies in te winnen en eventueel antihistaminica of corticosteroïden te gebruiken om de symptomen te verminderen.

Psychische belasting

De constante jeuk en de angst voor nieuwe beten kunnen leiden tot psychische stress. Dit kan zich manifesteren in slaapstoornissen, angstgevoelens en zelfs paranoia, waarbij mensen zich voortdurend zorgen maken over de aanwezigheid van ongedierte. Dit kan het dagelijks functioneren beïnvloeden en de kwaliteit van leven ernstig verslechteren.

Chronische huidklachten

Bij aanhoudende blootstelling aan vogelmijten kan de huid overgevoelig worden en chronische aandoeningen ontwikkelen zoals eczeem of dermatitis. Langdurige jeuk en huiduitslag kunnen de huid kwetsbaarder maken voor andere infecties en irritaties, waardoor het herstelproces wordt vertraagd.

Verspreiding van de mijten

Zonder tijdige en effectieve behandeling kunnen vogelmijten zich naar andere delen van het huis verspreiden. Dit vergroot niet alleen de fysieke klachten bij de betrokkenen, maar maakt het ook moeilijker om de besmetting uit te roeien. Uiteindelijk kan dit leiden tot grotere gezondheidsproblemen voor iedereen die in de besmette omgeving verblijft.

Preventie van vogelmijtbesmetting

Verwijderen van vogelnesten

Een van de belangrijkste preventieve maatregelen om vogelmijtbesmetting te voorkomen, is het verwijderen van oude vogelnesten in en rondom het huis. Controleer regelmatig op verlaten vogelnesten onder dakpannen, in dakgoten, op balkons en zolders. Door deze nesten tijdig te verwijderen, verklein je het risico dat de vogelmijten je woning binnendringen.

Afsluiten van nestelplaatsen

Zorg ervoor dat vogels geen toegang hebben tot mogelijke nestelplaatsen in de toekomst. Sluit openingen in het dak, op zolder of bij andere schuilplaatsen voor vogels af. Dit helpt om te voorkomen dat vogels weer nesten bouwen in de buurt van je woning, waardoor vogelmijten zich kunnen verspreiden.

Hygiëne in volières en hokken

Voor mensen die vogels houden, is het belangrijk om regelmatig volières, kooien en hokken grondig te reinigen. Verwijder al het oude nestmateriaal en maak de omgeving goed schoon. Door een regelmatig onderhoud van de leefomgeving van vogels voorkom je de opbouw van vogelmijten. Desinfecteer de kooien met veilige insecticiden als er een besmetting is.

Onderhouden van de slaapomgeving

Houd de slaapkamer en andere ruimtes goed schoon, vooral als je vermoedt dat er vogelmijten aanwezig kunnen zijn. Was beddengoed, kussens en kleding op een temperatuur van minstens 60 graden om de mijten te doden. Overweeg om eventueel ongediertebestrijdingsmiddelen in huis te gebruiken om de kans op besmetting te minimaliseren.

Professionele hulp inschakelen

In het geval van een hardnekkige vogelmijtbesmetting, is het alleszins raadzaam om professionele ongediertebestrijders in te schakelen. Zij kunnen de bron van de besmetting opsporen en gerichte maatregelen nemen om het probleem definitief op te lossen. Dit voorkomt dat de vogelmijten zich verder verspreiden en opnieuw problemen veroorzaken.

Noot:

1. De Luna, C. J., Arkle, S., Harrington, D., George, D. R., Guy, J. H. & Sparagano, O. A. E. (2008). The Poultry Red Mite Dermanyssus gallinaeas a Potential Carrier of Vector-borne Diseases. Animal Biodiversity and Emerging Diseases, 1149, 255–258.

Lees verder

• Bedwantsen: symptomen, bestrijden & behandelen beet bedwants
• Hoofdluis: herkennen, symptomen, behandelen en bestrijden
• Scabiës of schurft: symptomen, oorzaak en behandeling
• Bedwantsen: bestrijden, voorkomen en herkennen bedbugs
• Zwarte beestjes in huis: Graanklander, kevers in de keuken