De proef van Rinne en de proef van Weber

Het menselijk oor is opgebouwd uit drie belangrijke onderdelen: het uitwendige oor, het middenoor en het binnenoor. In elk van deze onderdelen kan een afwijking ontstaan, waardoor je doof kunt worden. Er bestaan verschillende vormen van doofheid, de belangrijkste zijn geleidingsdoofheid en perceptiedoofheid. Er zijn twee belangrijke testen die onderscheid maken tussen deze twee vormen van doofheid, namelijk de proef van Rinne en de proef van Weber.

Anatomie van het oor

Het oor is eigenlijk opgebouwd uit drie compartimenten: het uitwendige oor, het middenoor en het binnenoor. Het uitwendige oor bestaat uit de oorschelp en de uitwendige gehoorgang. De overgang tussen het uitwendige oor en het middenoor wordt gevormd door het trommelvlies. Het middenoor is een met lucht gevulde holte die via de buis van Eustachius in verbinding staat met de keelholte. Deze buis van Eustachius zorgt ervoor dat de luchtdruk in het middenoor gelijk blijft aan de luchtdruk in onze omgeving. In het middenoor bevinden zich de gehoorbeentjes: de hamer, aambeeld en stijgbeugel. Deze gehoorbeentjes zorgen ervoor dat het geluid dat vanuit de omgeving het trommelvlies bereikt, versterkt wordt in de richting van het binnenoor. Het binnenoor wordt ook wel het slakkenhuis genoemd en is gevuld met vocht. De stijgbeugel (die zich in het middenoor bevindt) zorgt ervoor dat de geluidstrillingen vanuit het middenoor de vloeistof in het slakkenhuis in beweging zetten. In het slakkenhuis bevindt zich een basilair membraan, dat duizenden trilharen bevat. Deze trilharen zijn verbonden met de gehoorzenuw, die het signaal uiteindelijk naar de hersenen vervoeren. Wanneer het signaal in de hersenen eenmaal is verwerkt, horen wij het geluid.

Geleidingsdoofheid en perceptiedoofheid

Bij geleidingsdoofheid is er sprake van een afwijking in het uitwendige oor, het trommelvlies of in het middenoor. Bij perceptiedoofheid bevindt de afwijking zich in het binnenoor, de achtste hersenzenuw of de hersenen.

Proef van Rinne en proef van Weber

Om vast te stellen of er bij iemand sprake is van geleidingsdoofheid of perceptiedoofheid, kan men de proef van Rinne en de proef van Weber gebruiken. Bij beide proeven wordt gebruik gemaakt van een stemvork. Nadat deze stemvork is aangeslagen, wordt hij bij de proef van Rinne op het bot dat zich achter het oor bevindt (het mastoïd) geplaatst. Wanneer iemand het geluid van de stemvork op deze manier niet meer hoort, verplaatst men de stemvork naar het oor. In de normale situatie hoort iemand het geluid vervolgens wel weer. Wanneer iemand het geluid vervolgens nog steeds niet hoort, is er sprake van een geleidingsdoofheid.

Bij de proef van Weber wordt de aangeslagen stemvork in het midden en bovenop de schedel geplaatst. In de normale situatie hoort men het geluid nu in het midden van het hoofd. Wanneer iemand het geluid aan de rechterzijde hoort, betekent dit dat er sprake is van een perceptiedoofheid aan het andere, dus linker, oor. Wanneer iemand het geluid aan de linkerzijde hoort, betekent dit dat er sprake is van een perceptiedoofheid aan het rechteroor. Men hoort het geluid dus eigenlijk in het ‘goede’ oor.

Audiogram

Ook kan men het gehoor testen met behulp van een audiometer. Er kan dan een grafiek gemaakt worden waarmee de gehoordrempel van een persoon wordt weergegeven. De gehoordrempel is het zachtste geluid dat iemand kan horen. Om een audiogram te kunnen maken krijgt iemand meestal een koptelefoon opgezet, en hoort vervolgens verschillende tonen. Deze tonen variëren in toonhoogte en geluidssterkte. In een audiogram wordt vaak de sterkte van de toon uitgezet als functie van de frequentie.