Medicinale Cannabis: effectief of niet?

Sinds september 2003 kunnen artsen cannabis voor medicinaal gebruik voorschrijven en mogen apothekers het op recept afleveren. De Cannabisplant wordt reeds door de eeuwen heen gebruikt voor zijn sederende en pijnstillende werking, en in de laatste eeuw ook in de moderne medische wetenschap. Uit Amerikaans onderzoek blijkt echter dat het vermeende positieve effect ervan matig is. Geen wondermiddel, maar wel degelijk gunstig.

Medicinale wiet

In de 20e eeuw werd geconstateerd dat de oculaire druk afneemt bij cannabisgebruik tijdens een onderzoek naar THC-gehalten bij cannabisgebruikers, waardoor er later geëxperimenteerd werd met medicinaal cannabisgebruik bij glaucoompatiënten. Vietnamveteranen in Amerika gebruikten destijds regelmatig cannabis om met name gewrichtspijnen te verminderen. In de laatste decennia wordt cannabis met name voorgeschreven bij chronische pijn, MS, tijdens chemokuren, epilepsie, HIV/aids en de ziekte van Parkinson. In een aantal gevallen wordt het voorgeschreven de bijwerkingen van medicijnen tegen te gaan, zoals een afgenomen eetlust of misselijkheid tijdens chemokuren. In Nederland is het gebruik van cannabis voor medicinaal gebruik toegestaan, mits voorgeschreven door een arts. In België is medicinaal cannabisgebruik per wet verboden en enkel toegestaan in het kader van wetenschappelijk onderzoek.

In Nederland kan cannabis voor medicinaal gebruik geleverd worden door een apotheek, waar in de beginjaren patiënten dit nog zelf moesten kopen bij een coffeeshop, hetzij tegen een gereduceerd tarief. Er zijn enkele zorgverzekeringen die het medicinaal gebruik nog niet vergoeden, of slechts in zeer specifieke gevallen. In Amerika is medicinaal cannabisgebruik langzaam geïntroduceerd in de laatste decennia en is het in 23 staten erkend als een mogelijke behandeling voor diverse symptomen, waar het gebruik voorheen voornamelijk in illegale kringen circuleerde.

Logischerwijs worden de meeste vormen van medicinale cannabis gerookt. In de laatste decennia zijn echter ook varianten beschikbaar in tablet- en drankvorm en zelfs een mondspray. De laatstgenoemde varianten hebben de voorkeur, daar zij niet de ongewenste effecten hebben van het roken van cannabis, en tevens makkelijker zijn in het toedienen voor mensen met een verminderde coördinatie.

In tegenstelling met cannabis bedoeld voor recreatief gebruik, heeft medicinale cannabis een lager THC-gehalte, waardoor de bekende bijwerking van het 'high' worden minder snel optreedt. Door deze samenstelling is langdurig gebruik overdag beter mogelijk.

Onderzoek

Wetenschappelijk onderzoek die omstoten bewijs levert naar de positieve effecten van medicinaal cannabisgebruik is lang zeer beperkt geweest en is vanaf 2000 pas echt op gang gekomen. Door de strafbaarstelling van de teelt, productie en verspreiding van cannabis was het voor wetenschappers lange tijd onmogelijk onderzoek te doen naar de effecten van het (medicinaal) cannabisgebruik.

In een Amerikaanse meta-analyse, waar de resultaten 79 verschillende onderzoeken over de toepassing van medicinale wiet samengevoegd werden, blijkt dat er voor de vermeende positieve effecten van medicinale wiet slechts een matig bewijs is. In totaal werden ruim 6000 personen behandeld met een vorm van medicinale cannabis of een placebo. Bij verschillende aandoeningen die onderzocht werden, werden verschillende resultaten gerapporteerd. De resultaten van de toepassing van medicinaal cannabisgebruik zijn vooralsnog positief, maar niet geheel overweldigend.

Tevens blijkt dat in eetbare vormen van medicinale cannabis, de etiketten niet 100% accuraat bleken te zijn wanneer het ging op bestanddelen als THC.

Daarnaast werden veel bijwerkingen vermeld, die in de meeste gevallen erg ongewenst waren. Deze bijwerkingen van medicinaal cannabisgebruik komen overeen met recreatief cannabisgebruik. Voorbeelden zijn een droge mond, slaperigheid, toegenomen eetlust (en gewichtstoename op langere termijn), duizeligheid, verwardheid, hallucinaties, euforie en misselijkheid. Bij verschillende psychiatrische aandoeningen namen de klachten sterk toe, zoals bij recreatief gebruik van cannabis al bekend was.

En verder

In Colorado, Amerika, waar het gebruik van cannabis als een van de eerste Amerikaanse staten gelegaliseerd is, zijn onderzoekers bezig met het gebruik van cannabis bij oorlogsveteranen, om mogelijkerwijs de symptomen van een post-traumatische stressstoornis te verlichten. Vooralsnog zijn onderzoekers positief over de verwachte resultaten.

De controverse rondom het onderzoek zit hem voornamelijk in een politieke hoek: verschillende onderzoeken werden juist aangehaald bij de legalisatie van cannabis in Amerika. Nu uit studies blijkt dat het bewijs voor deze aannames niet volledig is, is de discussie rondom (medicinaal) cannabisgebruik opgelaaid. De legalisatie van het cannabisgebruik is voornamelijk gebaseerd op rapporten vanuit patiënten zelf of niet-volledig wetenschappelijke onderzoeken en heeft daarmee een gebrekkig wetenschappelijk bewijs.

In de meta-analyse schrijven psychiaters van de Yale Universiteit in Amerika over de hype rondom (medicinaal) cannabisgebruik in de laatste jaren. Door de legalisering kreeg dit gebruik een flinke boost in populariteit, waardoor mogelijk de resultaten van onderzoek te enthousiast werden omarmd. Enige terughoudendheid zal op zijn plaats zijn, aldus de psychiaters. Daarnaast schrijven zij dat herhaaldelijk recreatief cannabis gebruik wel degelijk verslavend kan werken, en in de toekomst nog gekeken moet worden naar de effecten op een opgroeiend brein van kinderen bij medicinaal cannabisgebruik door kinderen.