Microbeads: hoe tandpasta en douchegel het milieu vervuilen

Microbeads zijn hele kleine stukjes plastic die veel worden gebruikt in cosmetica. Voornamelijk is douchegels, scrubs maar ook vaak in tandpasta. Veel mensen kunnen deze stoffen niet herkennen op de ingrediëntenlijst terwijl deze microplastics erg schadelijk zijn voor het milieu. Ze komen namelijk in het riool terecht maar door hun grootte kunnen ze niet uit het water gefilterd worden waardoor ze in het milieu terechtkomen. Hier worden ze vervolgens opgegeten door dieren waarvoor deze deeltjes schadelijk kunnen zijn.

Wat zijn microbeads?

Microbeads zijn hele kleine plastic deeltjes tussen de 0,1 en 0,5 millimeter groot. De samenstelling van deze kleine deeltjes kan verschillen maar ze bestaan allemaal uit plastic. Vaak worden microbeads van polyethyleen (PE) gemaakt, maar ook andere soorten plastic zoals polystyreen (PS) polypropyleen (PP), polyethyleentereftalaat (PET), polymethylmethacrylaat (PMMA) of nylon worden gebruikt. Dit zijn soorten plastic die ook vaak voor plastic verpakkingsmateriaal worden gebruikt.

Waar zitten microbeads in?

Microbeads worden veel gebruikt in cosmetica, er moet dan voornamelijk gedacht worden aan gezichtszeep, douchegels, scrubs maar ook in verschillende soorten tandpasta komen microbeads voor. De microbeads worden gebruikt om beauty producten een korrelige structuur te geven zodat bij bijvoorbeeld een scrub de dode huidcellen van de huid worden verwijderd.
Naast dat deze kleine plastic deeltjes in cosmetica worden gebruikt wordt er ook onderzoek gedaan met deze microbeads in biomedisch en medisch onderzoek, microscopisch onderzoek of onderzoek naar vloeistoffen.

Hoe vervuilen microbeads het milieu?

Deze microbeads worden voornamelijk gebruikt in cosmetische producten. Deze producten worden over het algemeen gewoon de gootsteen doorgespoeld richting het riool. Onderzoek heeft uitgewezen dat na het gebruik van cosmetica met microbeads er gemiddeld 4500 tot 95000 deeltjes per keer in het water terechtkomen.

Normaal kan plastic makkelijk uit drinkwater gefilterd worden omdat het groot is, microbeads zijn echter te klein voor het filtersysteem in het riool om uit het water gefilterd te worden, hierdoor komen al deze stukjes in drinkwater, zeeën en rivieren terecht. Als deze microbeads in het water terecht zijn gekomen worden zo door levende organismen uit het water opgenomen. Deze microbeads kunnen vervolgens tot verstikking en uithongering van het leven in en om het water leiden.

Een nog groter nadeel van deze kleine plastic deeltjes is dat ze giftige stoffen op kunnen nemen zoals DDT, dit wordt vervolgens ook opgegeten door leven in en om de zee. Deze toxische stoffen kunnen zich vervolgens ophopen in dieren en zo vervolgens ook schadelijk worden voor mensen.

Hoe weet ik of er ergens plastic in zit?

De meeste mensen hebben geen idee waar microbeads in zitten of weten niet eens dat ze bestaan. In Europa is het voor fabrikanten verplicht alle ingrediënten die in een product zitten te vermelden op de verpakking. Voor de consument is het alleen moeilijk om plastic te onderscheiden van 'natuurlijke' producten. Wanneer je ingrediënten op de lijst ziet staan zoals polyethyleen (PE), polystyreen (PS) polypropyleen (PP), polyethyleentereftalaat (PET) of polymethylmethacrylaat (PMMA) dan weet je dat er plastic in zit en dat je het product beter kan vermijden.

Waarom worden er geen producten gebruikt die minder milieuvervuilend zijn?

Voor de cosmetische industrie is geld de voornaamste reden dat er nog geen vervanging is voor het gebruik van microbeads. Microbeads zijn namelijk erg goedkoop en makkelijk om te maken, en ze vergaan niet waardoor het product langer mee gaat. Daarnaast zijn microbeads ook gladder dan natuurlijke producten zoals bijvoorbeeld puimsteen. Dit is eigenlijk raar want gladde deeltjes werken minder goed om huidcellen te verwijderen. Voor bedrijven is dit ook weer een kwestie van geld, omdat het minder goed werkt, moet je het product vaker gebruiken en dus ook vaker kopen.

Wat zijn de alternatieven?

Microbeads kunnen makkelijk vervangen worden door milieuvriendelijkere alternatieven zoals notenschillen of zout en suiker kristallen. Veel multinationals zoals The Body Shop, L'Oreal en Colgate-Palmolive hebben gezegd dat ze zullen stoppen of al gestopt zijn met het gebruik van microbeads in cosmetica. Een lijst van deze bedrijven kan gevonden worden op beatthemicrobead.

Zero plastic inside

Om bedrijven te stimuleren niet langer microbeads te gebruiken in cosmetica en zo de vervuiling tegen te gaan is er een keurmerk in het leven geroepen. Als producenten aan kunnen tonen dat hun producten microbead-vrij zijn, mogen ze het keurmerk 'Zero Plastic Inside' voeren. Dit laat aan de consumenten duidelijk zien dat een product gegarandeerd vrij is van schadelijke microplastics.

Geen microbeads meer in Nederland!

Nederland heeft in een verklaring gezegd dat ze willen dat er geen microbeads meer in cosmetica zitten aan het einde van 2016. Er wordt geschat dat in 2017 80% van de leden van de Nederlandse Cosmetica Vereniging (NCV) overgestapt zijn op cosmetica zonder microbeads.