Fouten in je manier van denken oplossen

De meeste mensen denken niet na over hun manier van denken. Nog minder denken ze na wat voor gevolgen hun manier van denken voor zichzelf en voor andere kan hebben. Hoe je je voelt is vaak ook de manier waarop je de wereld om je heen bekijkt. Als je negatief denkt dan zul je de wereld om je heen ook niet als bepaalt prettig ervaren. Het is niet de bedoeling om slechte gedachten te hebben, maar veel mensen hebben onbewust wel slechte gedachten. Iedereen maakt wel eens een denkfout, maar denkfouten kunnen je wel op het verkeerde been zetten. Er kunnen feiten zijn die voor jou in de weg zitten. En jij vervormt bij denkfouten deze feiten. Toch kun je zorgen dat je feiten niet vervormt en er afstand van nemen. Hiervoor moet je je denkwijze aanpassen. En de fouten die je in je manier van denken hebt aanpakken. Hier een aantal fouten beschreven.

Doemdenken

Bij doemdenken ga je uit van een niet belangrijke gebeurtenis en ga je over deze gebeurtenis allemaal rampzalige scenario's verzinnen. Paar voorbeelden van doemdenken:

• Je gaat op bezoek bij een goede vriendin en je stoot per ongeluk je koffiekopje om. Je gaat gelijk naar huis en denkt dat je vriendin en haar vriend je erg onhandig vonden en je besluit niet meer op bezoek te gaan.
• Je dochter is om 11 uur nog niet terug van het schoolfeest, jij ziet al enge mannen die haar op de weg naar huis ontvoerd hebben. Om kwart over 11 denk je al dat je je dochter nooit meer terugkrijgt.

Voor doemdenken zijn de volgende strategieën:

• Plaats je gedachten in een perspectief. Weet je zeker dat je vriendin je stom vond dat je het kopje omgooide? Je bent vast niet de enige die ooit een kop je om hebt gestoten. Dat is toch niets bijzonders? Koop in de winkel een nieuw kopje en daarna kun je er samen met je vriendin lachend op terugkijken.
• Bedenk geen angstaanjagende verklaringen. Er zijn vast nog meer redenen dat je dochter te laat thuis is. Misschien vergat ze door de leuke muziek wel de tijd. Laat je niet meeslepen in heftige emoties.
• Bekijk het bewijs kritisch. Heb je genoeg informatie dat je vriendin boos op je is of je onhandig vind? Heeft ze eerder gezegd dat je maar lomp bent?
• Zoek een oplossing. Bel je dochter op, om te vragen waar ze blijft. Koop een nieuw koffiekopje voor je vriendin en bied je excuses aan.

Alles of niets denken

Ook wel zwart-witdenken genoemd. Of iedereen houd van je of iedereen haat je, toch? Het is totaal jou schuld niet of je bent vreselijk schuldig. Een voorbeeld kan zijn: Je probeert af te vallen en je eet een chocoladekoekje. Dit kan ervoor zorgen dat je denkt dat het je toch niet gaat lukken, en dan eet je het hele pak leeg.

Hier zijn adviezen voor:

• Wees reëel. Waarschijnlijk maak je tot je 70ste wel meer fouten. Vergeet deze "fout" en ga verder met je dieet.
• Probeer 'en-en' redeneringen te ontwikkelen. Je moet accepteren dat wanneer je ook geniet van je eten je het dieet volhoud. Door jezelf af en toe te belonen blijf je er lol in houden. En je kunt er toch rekening mee houden? Een kleine roomsoes is 45 kcal, dan eet je toch een cracker minder?

Maak geen gebruik van een kristallen bol

Sommige mensen gaan uit zich zelf allerlei voorspellingen doen. Je kunt niet de toekomst voorspellen. Ook al doe je dat soms wel. Een paar voorbeelden:

• Je ziet elke week een leuke jongen in de koffiebar, je zou best een avondje wat leuks met hem willen doen. Je denkt dat je zult gaan hakkelen als je het hem vraagt. In ieder geval zal hij je afwijzen, want zo'n knappe jongen heeft natuurlijk al een relatie.
• Het lijkt jou wel leuk om te gaan golfen. Maar je vind jezelf te onhandig en besluit er niet je sport van te maken. Je zou toch alleen maar geld voor niets uitgeven.

Hier zijn strategieën voor:

• Test je voorspellingen. Je zult nooit weten of die leuke jongen een vriendin heeft. Daar kom je pas achter als je samen uitgaat.
• Wees bereid om risico's te nemen. Is het niet leuk om toch te leren golfen ondanks dat het geld kost? Je wilde dit al een langere tijd gaan doen. Gun jezelf niet de lol? Misschien ontmoet je om de golfbaan ook wel nieuwe vrienden die ook nog niet zo lang golfen.
• Je ervaringen in het verleden bepalen niet je toekomst. Dat een leuke jongen jouw afgewezen heeft, hoeft niet te zeggen dat alle jongens op deze aardbol jou af zullen wijzen/

Gedachten lezen

Jij denkt dus dat je bij iedereen weet wat er in zijn of haar hoofd omgaat. Men denkt vaak slecht over jou en heeft slechte bedoelingen. Een paar voorbeelden:

• Iemand waarmee je praat kijkt steeds weg. Jij denkt dat je een saai verhaal zou zijn, en dat diegene liever met iemand anders zou praten.
• Je komt de buurman tegen op straat. Snel zegt hij hallo. Hij ziet er niet erg blij en verrast uit. Jij denkt nog steeds dat hij boos is op jouw hond die vannacht liep te blaffen bij een nachtmerrie.

Probeer de volgende dingen:

• Bedenk redenen waarom iemand iets doet.. Misschien is de buurman wel in gedachten of moe.
• Bedenk dat je vermoedens onjuist kunnen zijn. De buurman heeft misschien niet eens jouw hond gehoord, want hij slaapt misschien wel heel vast.
• Probeer informatie in te winnen. Vraag of je buurman toevallig jouw hond heeft horen blaffen. En probeer er voortaan op tijd bij te zijn als je hond weer wil gaan blaffen.

Emotioneel redeneren

Je gevoelens zijn het bewijs dat iets echt zo moet zijn. Maar als je zo sterk op je gevoelens vertrouwt dan raak je de werkelijkheid uit het oog. Een paar voorbeelden:

• Je partner heeft de laatste tijd veel met een collega gewerkt. Jij denkt er achterdochtig en jaloers over. Jouw conclusie: je partner heeft een verhouding met die collega
• Zonder aanleiding krijg je een schuldgevoel. Je hebt iets verkeerds gedaan, anders had je nu dat schuldgevoel niet

Als je emotioneel gaat redeneren, probeer het volgende:

• Hou je gedachten in de gaten. Denk niet, als ik me zenuwachtig voel dan gebeurt er iets ergs. Of ik ben behoorlijk behoorlijk boos en dat geeft aan hoe slecht jij je gedragen hebt. Vooral als jij zelf emotioneel niet lekker in je vel zit moet je je gedachten in de gaten houden.
• Kijk of er echt concreet bewijs is dat je gevoelens kloppen
• Geef jezelf tijd om te bedaren. Als je je rustiger voelt kun je beter nagaan of je gevoelens en gedachten kloppen

Overgeneraliseren

Hierbij trek je uit een of meer gebeurtenissen globale conclusies. Denk maar aan de termen: altijd, nooit, het leven is enzovoort.
Hier paar voorbeelden:

• Je voelt je slecht. Je stapt in de auto en de auto wil niet starten. Jij denkt dat altijd alles fout gaat, en je gaat je nog somberder voelen.
• Je voelt je gemakkelijk schuldig. Je helpt je vrouw met eten koken, maar de aardappels koken over. Je schreeuwt tegen je vrouw dat ze het gas te hoog staat. Jij bent echt een slechte huisman denk je over jezelf.

Probeer het volgende:

• Plaats dingen in het perspectief. Hoeveel mensen hebben ooit pech met hun auto? Waarom zou anders de wegenwacht bestaan?
• Stel je oordeel uit. Als je andere slecht beoordeelt, kun je ook zelf niet goed omgaan met een kleine tegenslag.
• Wees specifiek. Ben je een slechte huisman als de aardappels één keer overkoken? Wat ben je dan wel als je vlam in de pan hebt?

Etiketten opplakken

Mensen voorzien elkaar of gebeurtenissen vaak onmiddellijk van een etiket. Mensen met een slecht zelfbeeld bestempelen zichzelf dan ook als waardeloos. Als je op mensen een etiket plakt, mag je ze vaak niet. Hier paar voorbeelden:

• Je krijgt een slecht cijfer voor een werkstuk, en bestempelt jezelf als slecht
• Als iemand je afsnijd in het verkeer, scheld je hem uit voor wegmisbruiker

Probeer niet te etiketteren, mensen zijn te ingewikkeld om in één etiket te passen. Paar tips:

• Sta gradaties toe. Bedenk dat die automobilist misschien wel een goede rijstijl heeft maar jou over het hoofd heeft gezien.
• Stel ingewikkeldheid op prijs. Alle mensen zijn ingewikkeld en veranderen steeds. Om jezelf slecht te vinden door een slecht cijfer is wel erg extreem

Eisen stellen

Vaak stel je eisen aan jezelf, anderen en de wereld om je heen. Vaak gebeurt het dat deze eisen niet goed genoeg aan de werkelijkheid zijn aangepast:

• Je denkt dat je altijd goedkeuring van je vriendinnen nodig hebt. Bij een verkeerde kledingkeuze wordt je angstig.
• Jij vind dat je mensen absoluut niet mag teleurstellen. Dus dit verwacht je van anderen ook.

Je kunt ook andere dingen proberen i.p.v. eisen stellen:

• Let op je taal. Vervang 'moeten'door 'willen'of 'wensen'.
• Zoek beperkte goedkeuring van anderen. Je blijft jezelf en daar kan niemand iets aan veranderen. Je krijgt door jezelf te zijn ook meer zelfvertrouwen.
• Begrijp dat de wereld niet precies doet wat jij wilt. Iedereen heeft zijn eigen spelregelboekje. Iedereen heeft zijn eigen eisen en die eisen hoeven niet gelijk te zijn met die van jou.
• Behoud je je normen, idealen en voorkeuren maar laat je lastige eisen weg. Handel hoe je wil maar wordt niet depressief als dingen niet zijn hoe ze volgens jou 'moeten' zijn.

Mentaal filtreren

Dit is een manier om informatie te verwerken, waarbij je alleen de informatie toelaat die je wilt horen. Dit lijkt op een camerafilter dat alleen licht in bepaalde golflengten toelaat. Hier paar voorbeelden:

• Je vind dat je een mislukking bent op het werk. Je ziet alleen de fouten en niet de successen en prestaties. Elk weekend ben je teleurgesteld in jezelf.
• Je denkt dat niemand je aardig vind. Je merkt juist vaak dat een vriendin laat terug belt. Jij denkt dat niemand je aardig vind.

Je moet juist doelbewust bewijzen verzamelen om je negatieve gedachten tegen te gaan, zo kun je beter filtreren:

• Bekijk de filters zorgvuldig. Misschien zeef je al je successen wel door je filter heen, ja dan ben je een mislukking, want dan houd je alleen de fouten over.
• Verzamel bewijs. Waarom zou je niet aardig gevonden worden? Waar ligt dat aan?

Positieve dingen wegschuiven

Door positieve dingen weg te schuiven vorm je een goede gebeurtenis om in een slechte gebeurtenis. Kijk maar:

• Je voelt je waardeloos, als je op je werk promotie krijgt ben je teleurgesteld i.p.v. blij. je denkt namelijk dat iedereen wel promotie kan krijgen
• je voelt je waardeloos. Een vriendin zegt dat je een goede vriendin bent. Jij ziet dit als medelijden, en je schaamt je.

Tips:

• Word jezelf ervan bewust van je reactie op positieve gegevens. Erken de sterke punten van jezelf, anderen en de wereld. Zo kun je ook denken, dat juist jij, promotie hebt gekregen. Misschien wel omdat je altijd zo hard werkt.
• Oefen met complimentjes in ontvangst nemen. Voor anderen is het ook niet leuk als je een goed complimentje niet accepteert. Probeer te beginnen met simpelweg "dankjewel'.

Lage frustratietolerantie

Je denkt dat dingen ondraaglijk zijn terwijl ze moeilijk te verdragen zijn:

• Je stelt studieopdrachten uit omdat je hoofd er niet naar staat. Op het laatste moment doe je ze toch maar maar dit betekent wel dat je niet het maximale uit jezelf haalt
• Je wilt van je hoogtevrees af. Elke week bezoek je een flat en gaat naar boven. Op minder als de helft stop je, en denk je dat je het toch niet kan, en je gaat weer naar de huisarts.

Probeer het volgende:

• Zet jezelf ertoe dingen te doen die je niet leuk vind. Je kunt oefenen om taken uit te voeren als je hoofd er niet naar staat. Op lange termijn heb je zeker een beter resultaat doordat je dan wel het maximale uit jezelf haalt.
• je kunt pijn verdragen. Het is vervelend maar je moet erdoorheen om er tegen te kunnen. Vraag jezelf af, wanneer heb je je voor het laatst verzet tegen iets vervelends?

Dingen persoonlijk opvatten

Als je alles persoonlijk opvat, zie je factoren over het hoofd. Dit kan leiden tot jezelf schuldig of gekwetst voelen. Een paar voorbeelden:

• |Je voelt je schuldig als je een vriend niet kunt opbeuren. Je denkt dat je hem in de steek laat
• Je voelt je gekwetst als iemand je vluchtig gedag zegt. Je denkt dat je hem vast hebt beledigd, en dat hij je daarom probeert te vermijden

Tips:

• Wat heeft nog meer meer bijgedragen tot datgene waarvoor jij zogenaamd verantwoordelijk voor bent. Misschien is je vriend werkeloos geworden of het is uit met zijn vriendin, zulke factoren staan boven jou macht.
• Denk erover na waarom iemand zich op een bepaalde manier tegenover jou gedraagt. Die kennis die vluchtig gedag zei was misschien wel heel erg moe, of hij had haast