Over medicijnen of geneesmiddelen of medicamenten

Medicijnen zijn middelen waar iedereen vroeg of laat wel mee te maken krijgt vanwege bepaalde gezondheidsproblemen. Het gebruik van medicijnen is dan in de meeste gevallen van tijdelijke aard. Buiten aspirine en paracetamol zijn medicijnen niet vrij verkrijgbaar en wordt het gebruik ervan door een arts en tegenwoordig ook door een apotheker gecontroleerd. Medicijnen bevatten naast werkzame stoffen ook hulpstoffen. De werkzame stoffen kunnen soms bijwerkingen hebben. Zowel het gebruik van medicijnen als de waarschuwing voor mogelijke bijwerkingen worden vermeld op bijsluiters.

Basis van medicijnen meestal chemische stoffen

Een medicijn is een stof, of een combinatie van verschillende stoffen, dat gebruikt wordt om een gunstig effect te bereiken op het menselijk lichaam wat betreft ziektes, aandoeningen en afwijkingen. Andere namen voor een medicijn zijn geneesmiddel of medicament. De meeste medicijnen zijn tegenwoordig van niet natuurlijke aard en bestaan uit chemische stoffen. Sommige geneesmiddelen hebben wel een plantaardige of biologische oorsprong of hebben die oorsprong als basis naast chemische stoffen.

Voordeel synthetische stoffen

Stoffen die in de natuur gevonden worden kunnen vaak ook langs synthetische weg worden verkregen. Zo hoeft natuurlijke vitamine C zelfs niet beter te zijn dan synthetisch verkregen vitamine C omdat de moleculen hetzelfde zijn en de werking eveneens gelijk is. Het voordeel van synthetische stoffen is dat er via de synthetische weg ook stoffen gemaakt kunnen worden die in de natuur niet voorkomen.

Bewaking geneesmiddelen door CBG

De werkzaamheid, eventuele risico’s voor het innemen en de kwaliteit van medicijnen, wordt bewaakt door het CBG (College ter Beoordeling van Geneesmiddelen). Ook de veiligheid van nieuwe voedingsmiddelen worden door het CBG beoordeeld.

Hulpstoffen

Veel medicijnen bestaan voor een deel uit hulpstoffen zoals:

• Bindmiddelen – om het medicijn niet uiteen te laten vallen.
• Coating – om er voor te zorgen dat een pil pas in de darm uiteen valt.
• Glijmiddelen – voor het uit de vorm lossen van tabletten of makkelijk te kunnen verpakken.
• Granuleermiddelen – om een tablet in een bepaalde snelheid in de maag uiteen te laten vallen.
• Kleurstoffen – om een beter uiterlijk van het product te verkrijgen.
• Smaakstoffen – om soms bittere smaak te verbloemen of om innemen te vergemakkelijken.
• Vulstoffen – noodzakelijk om sommige producten meer volume te geven.

Categorieën

Volgens de definitie in de geneesmiddelenwet hoeft een medicijn niet altijd het doel te hebben om te genezen maar kan ook een middel zijn om ziektes en dergelijke te voorkomen of om onderzoek mee te plegen. Onder geneesmiddelen vallen de vier volgende categorieën:

1. Middelen met een genezende werking – bijvoorbeeld een antibioticum.
2. Middelen met een preventieve werking – bijvoorbeeld een antimalariamiddel.
3. Middelen om een diagnose te stellen – bijvoorbeeld oogdruppels voor onderzoek.
4. Middelen om te herstellen – bijvoorbeeld een cholesterol verlagend middel.

Controle op juiste gebruik door apotheker

Een belangrijke functie voor het juiste gebruik van medicamenten is naast de arts ook voor de apotheker weggelegd. De apotheker dient een totaaloverzicht te hebben van de medicijnen die door een patiënt worden gebruikt. Problemen die zouden kunnen ontstaan door het gebruik van bepaalde combinaties van geneesmiddelen kunnen daardoor worden voorkomen. Ook is inzicht noodzakelijk over onderliggende aandoeningen die van invloed kunnen zijn op de juiste medicijnenkeuze voor een andere aandoening. Eveneens is het belangrijk dat de apotheker op de hoogte is van bepaalde overgevoeligheden van de patiënt. Een en ander wordt gesignaleerd via computersystemen.

Bijwerkingen en al dan niet doorgaan met medicatie

Helaas hebben vrijwel alle medicijnen naast de gewenste effecten ook bijwerkingen. Een van de meest voorkomende bijwerkingen is misselijkheid. Soms zijn de bijwerkingen reden om de medicatie te stoppen of naar een ander middel te zoeken. Dit is echter minder het geval bij een medicijn tegen een ernstige ziekte omdat in dat geval eventuele bijwerkingen makkelijker worden geaccepteerd.

Gewenning en verslaving aan medicamenten

Wel moet altijd worden opgepast dat het slikken van een geneesmiddel geen gewoonte wordt op het moment dat dit niet meer nodig is. Het risico van een gewoonte ontstaat vooral als het gebruik van een bepaald medicijn als prettig wordt ervaren zoals bij slaapmiddelen, kalmerende middelen of opwekkende middelen. Deze medicijnen zijn echter alleen op recept verkrijgbaar en sommigen vallen zelfs onder de Opiumwet.

Verpakking in blisters met informatie

Naast het aloude potje met pillen worden steeds meer medicijnen verpakt in zogenaamde blisters. Een blister is een kaartje of een strip van tamelijk hard materiaal waar de medicijnen op een eenvoudige manier één voor één uitgedrukt kunnen worden. Dit is een zeer hygiënische manier van verpakken. Een bijkomend voordeel van deze verpakkingsmanier is dat een blister makkelijk voorzien kan worden van informatie zoals een datum of tijdstip van inname. Bij gebruik van meerdere medicijnen wordt vaak een doosje gebruikt waar een weekvoorraad in kan worden bewaard met eveneens vermelding van datum en tijdstip van inname.

Lees verder

• Patentverloop en goedkope geneesmiddelen of medicijnen