Gezondheidseffecten van het weer/klimaat

Gezondheidseffecten van het weer/klimaat Iedereen weet dat bliksem één van de gevaarlijkste weersverschijnselen is. De kans om getroffen te worden door de bliksem is echter zeer klein, maar de gevolgen kunnen fataal zijn. Jaarlijks komen er in Nederland één à twee personen te overlijden als gevolg van de bliksem. Stormen, mist, ijzel en plotselinge hoosbuien zorgen jaarlijks voor vele ongelukken in het verkeer en daarbuiten soms met dodelijke afloop. Dit zijn echter vaak extreme weersverschijnselen waardoor men overvallen wordt en men kan hier over het algemeen weinig tegen doen. Toch zorgt het weer/klimaat voor nog meer negatieve gezondheidseffecten van bijvoorbeeld een droge huid en kloofjes door de kou tot huidkanker als gevolg van UV-straling en longaandoeningen als gevolg van smog. Ook kan het weer van invloed zijn op onze stemming, zoals agressie, ongerustheid, snel geïrriteerd, lusteloosheid, vermoeidheid en zelfs depressies.

Inhoud


Luchtverontreiniging

Het eerste en ook het laatste wat we doen in ons leven is ademhalen. Onderzoek door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) toont aan dat wereldwijd jaarlijks rond de zeven miljoen mensen overlijden aan de gevolgen van de lucht die zij inademen. In ons eigen land is ongeveer 2% van alle sterfgevallen te wijten aan luchtverontreiniging. In 2013 stierven er 141.100 personen in Nederland, 2% hiervan, dus 2.822 personen, stierven aan de gevolgen van luchtverontreiniging. Als gevolg van het inademen van verontreinigde lucht ontstaan longaandoeningen als COPD en luchtweginfecties maar ook hart- en vaatziekten, verschillende vormen van kanker en beroertes. Een oorzaak van deze gezondheidseffecten is de grote hoeveelheid fijnstof (PM10) dat in de lucht aanwezig is. Een verhoogde concentratie aan fijnstof kan verschillende oorsprongen hebben. Dit kan een natuurlijke oorsprong hebben zoals: zeezoutaerosol, vulkaanuitbarstingen en bosbranden. Hierbij komt veel koolstofdioxide (CO2) en zwaveldioxide (SO2) vrij.
Maar de mensheid zelf veroorzaakt ook veel fijnstof als gevolg van:
  • verbrandingsmotoren t.b.v. transport, verkeer, scheepvaart en luchtvaart
  • industrie: in de vorm van energiecentrales, raffinaderijen, intensieve landbouw en bouwsector.
  • Consumenten: cv-ketels en open haarden.

Ook bestaan er verschillende soorten van luchtverontreinigingen. Zoals eerder genoemd is fijnstof er een. Een tweede soort is stikstofdioxide. Op een derde plaats staan ammoniak, zwaveldioxiden en stikstofdioxiden. Daarna volgen er nog een aantal vluchtige organische stoffen, VOS genaamd.
Een ernstige vorm van luchtvervuiling wordt smog genoemd. Het woord smog is een samenvoeging van de Engelse woorden smoke (rook) en fog (mist). Smog is een tijdelijk zeer verontreinigde lucht als gevolg van ozon, fijnstof, zwaveldioxide en stikstofdioxide.

Smog en het weer

Nu denkt u misschien: wat heeft luchtverontreiniging met het weer te maken? Nou het weer heeft alles te maken met het ontstaan van smog. Elke vorm van smog heeft een verhoogde concentratie bij een bepaald weertype.
  • Smog door fijnstof: ontstaat in perioden met hoge luchtdruk. Voornamelijk als het helder en mooi weer is en er een zwakke tot matige oostelijke wind staat.
  • Smog door ozon: ontstaat als er weinig wind staat uit een meestal zuidoostelijke richting. Voornamelijk in de zomermaanden omdat dan stikstofoxiden en vluchtige organische stoffen (VOS) worden omgezet tot ozon onder invloed van zonlicht.
  • Smog door zwaveldioxide: komt in ons land (nog) niet voor omdat de concentraties te laag zijn.
  • Smog door stikstofdioxide: ontstaat in de spits als gevolg van een zwakke wind of een koude onderste luchtlaag waardoor er weinig verspreiding plaatsvindt.

Vanwege de gezondheidsrisico's die smog met zich meebrengt, brengt het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) smogberichten uit. Vooral ouderen, kinderen en patiënten met longaandoeningen zijn extra vatbaar voor de gevolgen van smog.

Bakken in de zon

Lekker bakken in de zon heeft zowel positieve als ook negatieve gezondheidseffecten. Het is vooral de UV straling uit zonlicht en voornamelijk UVB-straling, die voor deze beide effecten verantwoordelijk is. Door deze UV-straling op de huid wordt door het lichaam vitamine D aangemaakt. Zowel een teveel als een tekort aan vitamine D hebben effect op onze gezondheid. Blootstelling aan UV-straling heeft zowel op korte als lange termijn effecten op onze gezondheid. De korte termijn effecten zijn:
  • verbranding van de huid,
  • blaren,
  • zonnesteek,
  • sneeuwblindheid,
  • remmende werking van het immuunsysteem

Deze korte termijn effecten zijn vooral lastig en pijnlijk maar zijn meestal binnen een paar dagen weer over. Maar naarmate we ouder worden hebben we meer uren in zonlicht doorgebracht en kunnen er lange termijn effecten ontstaan. Op de lange termijn ontstaat de kans op huidveroudering en huidkanker. In Nederland komen er jaarlijks meer dan 25.000 nieuwe gevallen van huidkanker bij en is het één van de meest voorkomende vormen van kanker. Behalve aan huidkanker is UV-straling mede verantwoordelijk voor het ontstaan van staar. Hierdoor komen er jaarlijks 60 duizend nieuwe patiënten met staarvorming bij. Staar is in Nederland goed te behandelen, maar vooral in derde wereldlanden kan het ernstige gevolgen hebben.

Gevolgen van verhoogde concentratie Co2

De gevolgen van Co2 beperken zich niet alleen tot het ontstaan van smog maar kan in de toekomst ook voor andere problemen zorgen. Nieuw onderzoek naar de gevolgen van een hoge concentratie Co2 op bepaalde, voor de mens, belangrijke gewassen toont aan dat de voedingswaarde van deze gewassen vermindert. Meer Co2 in de lucht zorgt voor minder zink en ijzer in gewassen. Minder zink en ijzer in gewassen kan bij de mens leiden tot een tekort aan deze stoffen. Uit de studie blijkt dat dit leidt tot een verhoogde kans op infectieziekten, bloedarmoede, hogere moedersterfte en lagere IQ’s.

Symptomen bij weersveranderingen

De invloed van het weer op de gezondheid wordt tegenwoordig onderzocht door een nieuwe tak van wetenschap, bioweer genaamd. Zeer veel mensen ervaren verschillende klachten, zowel mentaal als fysiek, bij weersveranderingen. Over het algemeen zijn vrouwen gevoeliger voor weersveranderingen dan mannen. Het meest bekende effect van weersveranderingen is astma maar ook artritis, pijn in de onderrug, reuma en chronische spierpijn zijn meestal verbonden met het weer. Sommige mensen zijn zo gevoelig voor weersveranderingen dat ze bijvoorbeeld aan de hand van "hun pijntjes" weersveranderingen kunnen voorspellen. Volgens de artsen zijn van mening dat het komt omdat het zenuwstelsel zich niet kan aanpassen aan snelle weersveranderingen.

Benauwdheid

Voornamelijk astmapatiënten kunnen het benauwd krijgen als de lucht koud en droog is en er een harde wind waait. Door deze weersomstandigheden kan er veel fijnstof in de lucht komen.

Hoofdpijn

Ook veel hoofdpijnpatiënten zijn gevoelig voor weersveranderingen. Deze patiënten kunnen bij een lichte verandering van het weer al een hoofdpijnaanval krijgen.

Bloeddruk

Ook sterke temperatuurschommelingen hebben invloed op de gezondheid en dan voornamelijk op de bloeddruk. Zeker in de winter als men veel van binnen naar buiten gaat. Bij kou zullen de bloedvaten zich samentrekken en bij warmte weer uitzetten. Voornamelijk mensen met een lage bloeddruk zijn hier gevoelig voor.

Gewrichtspijn

Reumapatiënten hebben over het algemeen aan het einde van de zomer de meeste gewrichtsklachten en in koude maanden de minste. Dit in tegenstelling tot wat veel mensen denken namelijk dat warm weer beter is voor pijnlijke gewrichten dan koud weer.

Oude verwondingen

Weersveranderingen zijn ook van invloed op oude verwondingen zoals littekens, botbreuken en operatiegebieden. Bij veel personen zijn deze oude verwondingen gevoeliger bij wisselende luchtdruk.

The blues

Dat het weer ook van invloed is op ons mentale gestel blijkt alleen al uit een aantal gezegdes die ons humeur aan de hand van een weertype omschrijft, bijvoorbeeld het zonnetje in huis of een humeur als een donderwolk. Toch is het weer niet bij iedereen van invloed op zijn/haar humeur. Uit onderzoek blijkt dat ongeveer de helft van de bevolking hier gevoelig voor is. Hoewel het aantal mensen bij extreme weersomstandigheden, zoals een hittegolf, wel stijgt. Uit statistieken blijkt dat tijdens een hittegolf mensen vaak lusteloos worden en eerder agressief zijn. Maar of de hitte de oorzaak is van meer agressiviteit of dat dit komt door een verhoogde alcoholconsumptie vanwege de hitte, blijft in het midden.

Bron: Al Jazeera English, Wikimedia Commons (CC BY-SA-2.0)Bron: Al Jazeera English, Wikimedia Commons (CC BY-SA-2.0)

Extreme globale weersverschijnselen

Een veranderend klimaat op aarde kan voor de toekomst voor verschillende problemen zorgen die van invloed zijn op de gezondheid van de mens. Lange periode van droogte, overstromingen als gevolg van een stijgende zeespiegel en een stijgende Co2 concentratie in de atmosfeer kunnen van invloed zijn op, voor de mens belangrijke, gewassen. Hierdoor kunnen oogsten mislukken en voor hongersnood zorgen. Voor ons in de westerse wereld zullen wij dit voornamelijk gaan merken aan stijgende prijzen van levensmiddelen. Maar mensen die het niet zo breed hebben zullen hierdoor genoodzaakt zijn het met goedkopere en minder gezonde levensmiddelen te moeten doen.

Lees verder

© 2014 - 2024 Erik67, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Wat zijn de gezondheidseffecten van fijnstof op mensen?Wat zijn de gezondheidseffecten van fijnstof op mensen?Dat luchtverontreiniging invloed heeft op de gezondheid van mensen is al bekend sinds de jaren '50, toen in Londen in ee…
SMOG - Spreken Met Ondersteuning van GebarenSMOG is de afkorting voor Spreken Met Ondersteuning van Gebaren. Het is een communicatietechniek die ervoor zorgt dat me…
Het gevaar van cayennepeper als supplementCayennepeper is gedroogde en fijn vermalen chilipeper of rode peper. Het is vernoemd naar de hoofdstad van Frans-Guyana,…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Wolk9, Pixabay
  • http://nl.wikipedia.org/wiki/Aerosol
  • http://www.rivm.nl/
  • http://statline.cbs.nl/
  • http://www.nature.com/nature/journal/vaop/ncurrent/full/nature13179.html
  • http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21842988
  • http://bioweer.nl/
  • Afbeelding bron 1: Al Jazeera English, Wikimedia Commons (CC BY-SA-2.0)
Erik67 (88 artikelen)
Gepubliceerd: 28-05-2014
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Diversen
Bronnen en referenties: 8
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.