Weerstand verhogen met vitamine D bommen
Vitamine C staat algemeen bekend als zijnde “de weerstandsvitamine”, maar het is niet de belangrijkste. Dat is vitamine D. Een klein tekort aan vitamine D maakt de mens als snel vatbaar voor ziekte. Het is de enigste vitamine die het lichaam zelf kan aanmaken onder invloed van ultraviolette straling op de huid. De zon is ook meteen de grootste bron van vitamine D voor de mens. Ook zijn er diverse voedingsmiddelen waar we ons vitamine D inname mee kunnen verhogen. Het is een van de vitamines waarvan het is toegestaan om toe te voegen aan levensmiddelen bijvoorbeeld, margarine, halvarine en bak- en braadproducten. Vitamine D komt van nature alleen voor in levensmiddelen van dierlijke afkomst. Maar met welke producten kunnen we onze vitamine D inname verhogen?
Hoofdstukken
Werking van vitamine D in het lichaam
Vitamine D is een groep van in vet oplosbare
prohormonen. Vitamine D moet in het lichaam eerst omgezet worden in een actieve vorm. Deze actieve vorm van vitamine D in het lichaam, calcitriol, is dus officieel geen vitamine, maar een hormoon. Deze omzetting vindt plaats in de lever en de nieren. De twee belangrijkste vormen uit deze groep zijn D₂ en D₃. Vitamine D vervult verschillende functies in het lichaam. Een van de belangrijkste is om calcium en fosfor uit de voeding in het lichaam op te nemen. Calcium en fosfor zijn belangrijk voor de bouw van het skelet en de tanden van opgroeiende kinderen. Voor volwassenen zorgt dit voor stevigheid van de botten en de tanden. Daarnaast is vitamine D van belang om botontkalking (osteoporose) te beperken. Vitamine D reguleert de niveaus van calcium en fosfor in het bloed door de opname ervan uit voedsel in de darmen te bevorderen. Een tweede functie van vitamine D in het lichaam is zijn rol bij celdeling en celgroei en dan voornamelijk in het immuunsysteem.
Vitamine D levert hier op drie manieren een bijdrage aan:
- immunosuppressie (immunologische barrière of afweersysteem), dit is het mechanisme van het lichaam om zich te beschermen tegen, bijvoorbeeld vreemde eiwitten van een donor bij een transplantatie.
- fagocytose, dit is het proces waarbij bijvoorbeeld witte bloedcellen bacteriën, schimmels en andere indringers omsluiten om ze buiten gevecht te stellen en vervolgens af te breken.
- antitumoractiviteit, vitamine D heeft een preventief effect op kanker. Sommige soorten kanker beginnen vaak als een ontsteking en vitamine D speelt een rol bij het remmen van ontstekingen.
Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH)
De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine D is door de Gezondheidsraad vastgesteld op dagelijks 10 microgram ((afgekort mcg of µg) voor kinderen en volwassenen, zowel mannen als vrouwen. Voor ouderen boven de 70 jaar wordt een dagelijkse dosis van 20 µg aanbevolen. Voor ouderen wordt dan ook aanbevolen om vitamine D als voedingssupplementen, in de vorm van druppels, pillen of capsules, in te nemen. Een van de redenen hiervoor is om botontkalking (osteoporose) te beperken.
Vitamine D bommen
Zoals eerder gezegd is de belangrijkste bron van vitamine D de zon. Om vitamine D te kunnen produceren in de huid moet de zonkracht meer dan 3 zijn. Tegenwoordig is de aanmaak van vitamine D ook mogelijk onder de zonnebank. Tenminste, als de zonnebank waar men onder gaat ook UV-B straling levert. Veel zonnestudio’s gebruiken lampen die naast UV-A straling ook UV-B straling afgeven. Hoeveel UV-B straling de zonnebank levert, verschilt echter per zonnebank. Een teveel aan vitamine D inname is in Nederland bijna niet mogelijk. Het lichaam regelt zelf de opname van vitamine D door de zon. 250 µg is ongeveer het maximum dat het lichaam per dag aanmaakt aan vitamine D. Na langdurige blootstelling aan de zon ontstaat geen vitamine D-toxiciteit, op een gegeven moment ontstaat een evenwicht tussen aanmaak en afbraak.
Zalm 10 µg /
Bron: Jonfletch, RgbstockForel 10 µg /
Bron: Rkirbycom, RgbstockBagel 2,8 µg /
Bron: Fishmonk, Rgbstock
Vitamine D in vis en vlees
Voedingsmiddel | Vitamine D/100 gram | ADH* | ADH ouderen** |
paling, gerookt | 20 µg | 50 gram | 100 gram |
bokking, gebakken | 20 µg | 50 gram | 100 gram |
zalm, gemiddeld | 15 µg | 66,7 gram | 133 gram |
zalm, gerookt | 15 µg | 66,7 gram | 133 gram |
haring in zuur | 15 µg | 66,7 gram | 133 gram |
haring, maatje | 10 µg | 100 gram | 200 gram |
forel | 10 µg | 100 gram | 200 gram |
sprot, filet | 9,5 µg | 105 gram | 210 gram |
tong, bereid | 8 µg | 125 gram | 250 gram |
zalm, blik | 8 µg | 125 gram | 250 gram |
haring, gerookt | 7,8 µg | 128 gram | 256 gram |
slasaus, 40% olie | 7,5 µg | 133 gram | 266 gram |
eipoeder | 7 µg | 143 gram | 286 gram |
tonijn, onbereid | 7 µg | 143 gram | 286 gram |
makreel, bereid | 5 µg | 200 gram | 400 gram |
eierdooier | 5 µg | 200 gram | 400 gram |
sardines in olie/blik | 4,8 µg | 208 gram | 416 gram |
bokking, gerookt | 4 µg | 250 gram | 500 gram |
bagel | 2,8 µg | 357 gram | 714 gram |
kipfilet | 2,5 µg | 400 gram | 800 gram |
ei, gekookt | 2 µg | 500 gram | 1 kilo! |
* Hoeveelheid in grammen die je moet eten van het product om aan de ADH te komen.
** Hoeveelheid in grammen die ouderen moet eten van het product om aan de ADH te komen.
Gevolgen van vitamine D tekort.
Vitamine D speelt op meerder gebieden in het lichaam een rol. Een tekort eraan heeft dan ook verschillende effecten op ons gestel, zowel fysiek als mentaal. Een vitamine D tekort heeft onder andere tot gevolg:
- spierzwakte en spierkrampen,
- verminderde weerstand,
- botontkalking bij ouderen,
- rachitis of Engelse ziekte bij kinderen,
- Osteomalacie de volwassen vorm van rachitis,
- Osteoporose met grotere kans op botbreuken,
- onderzoeken tonen verbanden aan met hart- en vaatziekten, autoimmuunziekten en darmkanker,
- meerdere studies laten verbanden zien tussen een lagere vitamine D status en cognitieve achteruitgang.
- verschillende onderzoeken laten daarnaast verbanden zien tussen een lagere vitamine D status en een verhoogde kans op het ontstaan van diabetes type 2.
Lees verder