Uitstelgedrag tips: moeilijk beginnen aan bepaalde taken?

Uitstelgedrag is iets dat velen van ons kennen. Die ene taak of klus moet gebeuren, maar we kunnen ons er niet toe zetten. Zonder dat er eigenlijk een goede reden is. Het gevoel van onrust en stress neemt toe en het lijkt wel alsof het steeds lastiger wordt er nog aan te beginnen. Een vervelende situatie, maar wat kun je eraan doen om toch die taak gedaan te krijgen? Uitstelgedrag wordt ook wel procrastinatie genoemd. Dit woord komt van het Latijn. Het Latijnse woordje 'cras' betekent morgen en 'crastinus' betekent zoiets als ' van morgen' of 'wat morgen zal zijn'. Met andere woorden, procrastinatie betekent dat je iets aan de mag van morgen overlaat. Een andere populaire term die weleens gehanteerd wordt is studentensyndroom.

Typisch studentengedrag?

Veel mensen kennen dit gedrag ook nog uit hun studietijd. Er moet bijvoorbeeld een verslag gemaakt worden. Of gestudeerd worden voor een toets of tentamen. Het werk dat daarvoor gedaan moet worden, wordt uitgesteld. Er wordt vaak opgekeken tegen beginnen met die werkzaamheden. De reden is een combinatie van tegenzin en het jezelf voorhouden dat er nog voldoende tijd is om alles te doen dat gedaan moet worden. Vaak worden er allerlei andere zaken gedaan om maar niet te hoeven beginnen met het echte werk. Je komt in een vicieuze cirkel terecht. Er is steeds minder tijd om datgene wel te doen en het gevoel van onrust wordt groter. Daardoor ga je nog meer op kijken tegen de taak in kwestie

Hoe groot is het probleem?

Cijfers geven aan dat meer dan 80% van de studenten weleens last van dit uitstelgedrag hebben. 50% geeft zelfs aan dit als een probleem te ervaren. Bij volwassenen is dat een stuk minder. Hier gaat het om een kleine 20% die aangeeft last van uitstelgedrag te hebben. Wat vooral belangrijk is, is dat de resultaten van notoire uitstellers meetbaar slechter zijn. Het is dus daadwerkelijk schadelijk gedrag. Het loont daarom voor de uitstellers onder ons, hier echt mee aan de slag te gaan. Om op te zoek gaan naar manieren in je werkwijze, discipline en benadering die je helpen dit gedrag te minimaliseren.

Uitstelgedrag of misverstand?

Voor de duidelijkheid: er is een belangrijk verschil tussen uitstelgedrag en prioriteiten stellen. Voor sommigen lijkt dit soms hetzelfde en worden deze twee met elkaar verward. Prioriteiten stellen is simpelweg die taken het eerst uitvoeren die het meest belangrijk zijn. Uitstelgedrag is juist de belangrijkste taak uitstellen. Het is in feite het tegenovergestelde van elkaar. De verwarring ontstaat vooral wanneer twee partijen andere ideeën hebben bij welke taak de hoogste prioriteit heeft: de uitvoerende doet wat hij denkt dat het eerste moet gebeuren. Op de ander komt het over alsof de belangrijkste taak wordt uitgesteld.

Wat kun je doen om je uitstelgedrag tegen te gaan

Zelf onder ogen zien dat je last van uitstelgedrag hebt is een belangrijke eerste stap. Vooral op moment dat je merkt dat het gedrag ook echt schadelijk is op bepaalde terreinen in je leven. De vergelijking is misschien wat extreem, maar net als met een alcohol- of drugs verslaving is het erkennen dat je een probleem hebt is cruciaal. De vraag die dan volgt is: "wat kan ik doen om van dit gedrag af te komen?" Er zijn verschillende zaken die je kunnen helpen. Welke het beste zijn voor jou in jouw situatie, zal je zelf moeten ontdekken. Doe je voordeel met deze suggesties.

Maak een plan

Een planning maken of plan van aanpak helpt veel mensen met uitstelgedrag. Door een overzicht te maken, van wat je wilt gaan doen, maak je heel concreet wat er moet gebeuren. Je kunt denken aan een weekplanning die je op maandagochtend maakt. Maar misschien is het voor jou beter om iedere dag een planning voor die dag te maken. Pas op dat je het niet te ingewikkeld of te gedetailleerd. Het plan moet geen grote taak worden, waar je ook weer tegenop gaat zien. Bovendien moet je er niet teveel tijd aan willen besteden die anders nuttiger besteed is.

Maak gebruik van behapbare brokken en deadlines

Zorg ervoor dat je de werkzaamheden in stukken opdeelt. Dit kan in tijd zijn, maar ook het afronden van bepaalde deelwerkzaamheden. Moet je bijvoorbeeld voor een studie een heel stuk bestuderen, dan kun je dit verdelen in kleinere gedeeltes. En die gedeeltes dan verdelen over de tijd (dagen/weken/uren) die je beschikbaar hebt. Op die manier is het niet langer die enorme hoeveelheid werk die gedaan moet worden, maar maak je de deelgebieden overzichtelijk en haalbaar.

Voortgang concreet afstrepen

Door het gebruik van deadlines zie je duidelijke voortgang naarmate je bezig bent. Maak dat ook concreet, doordat je de zaken die klaar zijn echt van de lijst af streept. Dat werk meestal stimulerend: je ziet die grote berg aan werk kleiner worden.

Wat je nog als extraatje kunt doen is jezelf iets toezeggen op moment dat je bepaalde deadlines hebt gehaald. Dit werkt bij de één beter dan bij de andere. Maar het kan om hele kleine dingen gaan: een kop koffie, een kwartiertje Facebook, een wandelingetje, even een praatje met iemand maken. Die korte onderbreking kan ook helpen om niet te lang door te gaan met het een of ander. Dat houdt je fris en scherp, maar zorgt er ook voor dat het werk minder vervelend wordt. Heel belangrijk voor wanneer je de volgende dag weer aan de slag moet.

Voorkom afleiding

Afleiding kan echt funest zijn, wanneer je een lastige taak probeert af te ronden. Bescherm jezelf door een plek op te zoeken, waar je zo min mogelijk gestoord wordt. Schroom ook niet de mensen in je omgeving te vragen je even met rust te laten. En tegenwoordig is het internet in zijn vele vormen ook een grote bron van afleiding. Facebook, Twitter, mail, browsen en de rest. Ook de smartphone is vaak schuldig in deze: mail, SMS, Whatsapp, Facebook-berichten, enzovoort. Bij het minste of geringste wordt je aandacht opgeëist.

Gewoon beginnen

Vooral bij klussen waarbij je niet goed weet hoe je het moet aanpakken, kan je soms lang aanhikken tegen die eerste stappen. Te lang dralen over hoe het precies moet. Juist in die situatie moet je gewoon beginnen. Mogelijk dat je eerste stappen als snel niet de juiste blijken te zijn. Maar je bent wel begonnen en hebt bovendien ontdekt hoe het niet moet. Vanuit zo'n situatie is het veel gemakkelijker om wel de juiste aanpak te vinden. Je zit al in de flow van bezig zijn en zal veel gemakkelijker wel snelle voortgang boeken in de juiste richting.

Begin met het lastigste gedeelte

Wanneer je begint met een taak, dan is het aan te raden met het moeilijkste deel te beginnen. Dat kan niet altijd, maar je kunt dat deel wel zo vroeg mogelijk oppakken. Dat voorkomt dat je wederom in een situatie terecht komt, waarbij je opkijkt tegen een bepaald stuk werk. Bovendien is van dit deel vaak het lastigst in te schatten wat het precies inhoudt en hoeveel werk en tijd het gaat kosten. Des te belangrijker dat zo snel mogelijk helder te krijgen. Heb je er eenmaal zicht op dan zal dat op zijn beurt ook weer een gevoel van vertrouwen en motivatie geven voor de andere zaken die nog op je bordje liggen.

Leer jezelf kennen

Houd jezelf regelmatig een spiegel voor en evalueer hoe een en ander gaat. Door jezelf beter te leren kennen, ontdek je hoe je het meeste uit jezelf haalt. Een goed voorbeeld hiervan is je bioritme. Je hebt ochtendmensen, avondmensen en van alles daartussen in. Houdt hier rekening mee en maak het jezelf niet moeilijker dan nodig is. Heb je last van een zogenaamde 'after-lunch-dip'? Deel je dag en werkzaamheden dan zo in, dat je hier zo weinig mogelijk last van hebt.

Zoek een buddy

Misschien wel de belangrijkste tip van allemaal. Zoek een buddy, iemand die in een vergelijkbare situatie zit of betrokken is bij jouw situatie. Het hoeft niet iemand te zijn die echt letterlijk hetzelfde werk te doen hebt. Misschien wel in het geval van een studie. Maar je kunt ook denken aan twee zzp'ers die werkinhoudelijk niets met elkaar te maken hebben.
Met deze persoon moet je regelmatig contact hebben. Zodat je je plannen kunt overleggen en op bepaalde momenten gaat kijken in hoeverre je het gehaald hebt. Je kunt bijvoorbeeld ook afspreken dat je allebei een eigen taak afrondt op een bepaald moment, waarna je dan met zijn tweeën even iets gaat doen. Maar ook het domweg geven van een schouderklop kan enorm veel goeds doen. Tevens is het een stok achter de deur. Als blijkt dat je niet gedaan hebt wat afgesproken is, moet je met de billen bloot. Een buddy kan erg helpen bij je uitstelgedrag. Vooral in combinatie met een aantal van de andere geboden suggesties.

Lees verder

• Control freak en perfectionistisch: probleemcombinatie?
• Kinderachtig gedragen - dat zouden meer mensen moeten doen!