Het belang van een goede handhygiëne

De hele dag door komen we met onze handen in aanraking met verschillende objecten welke volledig bedekt zijn met bacteriën. Deze bacteriën kunnen onze handen besmetten maar ook andere delen van het lichaam bijvoorbeeld bij het aanraken van onze neus of mond. Veel van deze bacteriën zijn onschuldig maar sommige kunnen toch gevaarlijk zijn. Ons immuunsysteem is vaak in staat om de schadelijke bacteriën te vernietigen maar soms wordt het zo overweldigd door deze bacteriële indringers dat we er toch ziek van kunnen worden. De meest voorkomende methode waarop we een bacteriële infectie kunnen oplopen is door de overdracht van de bacteriën op een object op ons lichaam, via onze handen. Omdat het haast onmogelijk is om potentieel schadelijke bacteriën in onze leefomgeving te voorkomen is het belangrijk dat we onze handen regelmatig wassen, vooral na het uitvoeren van een activiteit waarbij een grotere kans op bacteriële overdracht mogelijk is zoals het gebruik van een toilet. Het reinigen van de handen wordt beschouwd als een van de basishandelingen voor een goede hygiëne. Sinds 2008 wordt er zelfs elk jaar op 15 oktober een "Global Handwashing Day" gehouden. Deze werd ingelast door een internationale coalitie van overheden, wetenschappers en particuliere organisaties om de belangrijkheid van handhygiëne kenbaar te maken bij de mensen.

Fecale verontreiniging van de handen

Fecale bacteriën kunnen worden overgedragen van de ene persoon op de andere of van het rectum van een persoon naar een ander deel van zijn lichaam, meestal veroorzaakt door onhygiënische sanitaire procedures. Voor veel mensen is het wassen van de handen na gebruik van het toilet een automatische activiteit die ze nooit achterwege zullen laten. Onderzoek heeft aangetoond dat een verrassend groot aantal mensen hun handen echter niet wassen na een toiletbezoek.

Een onderzoek met elektronische opnameapparatuur in de toiletten van tankstations heeft interessante, maar ook wel enge feiten aan het licht gebracht. Hoewel 99% van de ondervraagden bevestigden dat ze hun handen hebben gewassen na het toiletbezoek bleek dit na het bekijken van de opnames maar te gaan om 64% van de vrouwen en 32% van de mannen die effectief hun handen hadden gewassen na het toiletbezoek.

Onderzoekers erkennen wel dat er meer specifiek onderzoek vereist is om meer effectieve statistieken te kunnen voorleggen van het aantal mensen dat hun handen wast na het plassen in vergelijking met deze cijfers na een ontlastingsbeurt. Sommigen willen ook bepalen of de veronderstelling dat het handen wassen voor mannen na het urineren minder belangrijk is dan voor vrouwen wel geldig is.

Risico-objecten

Bijna elk objectoppervlak bevat bacteriën tenzij het is gesteriliseerd en wordt bewaard in een steriele omgeving. Bepaalde objecten kunnen onze huid dan ook vaker infecteren dan andere. Er zijn veel situaties waarin onze handen in contact kunnen komen met gevaarlijke bacteriën. Hygiënische procedures tijdens het gebruik van het toilet en het aanraken van het toilet zijn belangrijke bronnen van fecale verontreiniging van de handen. Er zijn natuurlijk nog vele andere situaties waarin onze handen een bacteriële verontreiniging kunnen oplopen.

• deurklinken en knoppen
• handgrepen van kranen
• handgrepen van een winkelwagentje
• papieren handdoeken en dispensers in toiletten
• balustrades en leuningen van trappen
• liftknopen
• gsm
• papiergeld en munten
• betaalkaarten en klantenkaarten
• toetsenborden
• lichtschakelaars
• vaatdoeken
• spoelbakken
• speelgoed
• luiers
• artikelen besmet door een loopneus, speeksel of dierlijk afval
• besmet voedsel en water

Schadelijke bacteriën kunnen ook worden gevonden op keuken werkbladen, in koelkasten en op een bureau.

Nut van handen wassen

Onderzoekers van de London School of Hygiene hebben getest of handen wassen met gewoon water of met water en zeep, de bacteriën die afkomstig zijn uit de ontlasting zou kunnen vernietigen. Vrijwilligers werden gevraagd om deurklinken en trapleuningen aan te raken op openbare plaatsen. De handen werden vervolgens getest op de aanwezigheid van bacteriën. Deze procedure werd meerdere malen herhaald met elk van de twintig vrijwilligers. 44% van de monsters vertoonde aanwezigheid van enterococcus en enterobacter, twee soorten bacteriën die vaak worden aangetroffen in fecaliën en diarree kunnen veroorzaken. Het wassen van de handen met enkel water verminderde het percentage van deze twee soorten bacteriën tot 23%. Het wassen van de handen met water en gewone zeep verminderde de monsters met bacteriën tot zelfs 8%.

Hoe was ik mijn handen best

Sommige mensen vinden het misschien vreemd klinken om te horen hoe ze hun handen nu effectief dienen te wassen omdat ze dit al heel hun leven deden en het een vrij eenvoudige handeling lijkt te zijn. Hygiëne deskundigen nemen hun pogingen vrij serieus om ons de beste manier aan te leren om onze handen te wassen en zo bacteriën en andere ziektekiemen te doden. Alle onderdelen van de hand moeten worden gewassen, de palm, de rug, de vingers, met speciale aandacht voor de vingertoppen, de nagels en het gebied tussen de vingers. De handen goed tegen elkaar wrijven tijdens het wassen en minstens vijftien tot twintig seconden spoelen is heel belangrijk.

Gewone zeep zal de ziektekiemen doden maar het sop zal wel overtollig vuil en olie uit de huid verwijderen.De wrijving van handen is van belang om het vuil en de bacteriën te verwijderen welke na afspoeling in de afvoer zullen verdwijnen.
Deskundigen raden wel aan om de kraan in openbare toiletten te bedienen met een papieren handdoek indien deze niet automatisch werkt. Deze handdoek kan ook handig zijn voor het openen van de deur bij het verlaten van het toilet. Als de handdoekdispenser een handgreep bevat druk je deze best in met de elleboog in plaats van met de hand. Een ideale openbare wasruimte heeft een no-touch kraan, no-touch handdoekdispenser en no-touc toiletspoeling maar niet alle toiletten voldoen hier reeds aan.

Besluit

Ondanks het feit dat we met onze handen continu in aanraking komen met bacteriën is het niet nodig dat we obsessief onze handen gaan wassen, ook het ontsmetten van de handen om de vijf minuten is zeker niet nodig. Ook al raken we constant objecten aan die reeds aangeraakt zijn door andere mensen, we zullen er niet ziek van worden. Uiteraard is deze verhoogde aandacht wel noodzakelijk binnen bepaalde sectoren zoals de medische sector en de voedingssector.