Vingerafdrukken, wat zijn dat?

De groeven in onze vingertoppen zijn bedoeld om informatie door te spelen tijdens het tasten, en geven ook grip bij het vastpakken van voorwerpen. Deze groeven vormen een patroon en noemen we vingerafdrukken. Vingerafdrukken worden veel gebruikt om misdaden op te lossen en ter identificatie, bijvoorbeeld in het paspoort of als handtekening. Vingerafdrukken lijken uniek te zijn, maar dit kan niet met zekerheid worden vastgesteld zolang er niet van de gehele wereldbevolking een afdruk is gemaakt. Er kan ook een voetafdruk gemaakt worden ter identificatie.

De vingertoppen

Vingerafdrukken zijn bij de meeste mensen wel bekend uit de misdaad. De politie maakt dan ook vaak gebruik van vingerafdrukken bij forensisch onderzoek. De vingertoppen veroorzaken de vingerafdrukken. Onze vingertoppen zijn zeer gevoelig: ze bevatten veel zenuwuiteinden. Hierdoor zijn we in staat om dingen af te tasten. De buitenste laag huid heet de opperhuid. Overal op ons lichaam bestaat de opperhuid uit groeven. Deze groeven vormen samen een patroon. Het huidpatroon van de oorlel is anders dan die van de lip of van de wang.

De vingertoppen hebben ook een patroon. Iedere vinger heeft weer een ander patroon, dus geen enkele van onze tien vingers is gelijk. Dit patroon noemen we de vingerafdruk.

Is een vingerafdruk uniek?

Over de hele wereld leven ruim 7 miljard mensen (in het jaar 2015). Dat zijn er veel, en de wereldbevolking blijft groeien. Er wordt vaak gezegd dat iedere vingerafdruk uniek is. Dit zou mogelijk kunnen zijn, maar is niet bewezen. Want om te zeggen dat iedere vingerafdruk uniek is, moet er eerst van iedereen een vingerafdruk genomen worden. En dat is niet het geval, dus is er geen vergelijkingsmateriaal. Wel is de vingerafdruk van iedere vinger aan de hand weer verschillend. Dit kun je zelfs met het blote oog waarnemen, als je goed kijkt.

Hebben tweelingen dezelfde vingerafdruk?

Twee-eiige tweelingen zijn net zo uniek als iedere andere broer en/of zus: ze kunnen op elkaar lijken of ze lijken helemaal niet op elkaar. Hun vingerafdrukken zijn dus ook net zo verschillend. Eeneiige tweelingen lijken sterk op elkaar. Ze zijn voor buitenstaanders dan ook vaak moeilijk uit elkaar te houden. Hoewel deze tweelingen in alles op elkaar lijken, zijn hun vingerafdrukken wel verschillend. In grote lijnen hebben hun vingerafdrukken wel overeenkomsten en bepaalde groeven zijn hetzelfde, maar het totaalplaatje is toch van beiden anders.

Overigens kunnen de vingerafdrukken binnen één familie wel gelijkenissen vertonen. Vaak zien we dan een bepaald patroon dat binnen dezelfde familie weer terugkomt. Maar echt geheel uniek aan elkaar zijn ze niet. Tenminste, tot nu toe is dat nog nooit gevonden.

Ze blijven altijd hetzelfde

Vingerafdrukken veranderen gedurende het leven niet. Waar je mee geboren bent ga je ook weer mee dood. Zelfs wanneer de opperhuid beschadigd is geraakt, zal de nieuwe huid dezelfde vingerafdruk vertonen. Oudere mensen vertonen wel een minder elastische huid, waardoor hun vingerafdruk zachter wordt. Wanneer de onderste laag van de opperhuid beschadigd raakt, en dan gaat het hier om een zeer ernstige verwonding, dan kan de nieuwe vingerafdruk wel veranderen. In alle andere gevallen zullen snijwonden of andere verwondingen niet leiden tot een nieuwe vingerafdruk.

Forensisch onderzoek

Vingerafdrukken worden gebruikt ter identificatie. Al heel lang worden vingerafdrukken hiervoor gebruikt, zelfs nog voor onze jaartelling begon. In China en Japan werden vingerafdrukken eeuwenlang gebruikt als handtekening. Hierdoor ontstond er een unieke handtekening. Ook in paspoorten e.d. wordt gebruik gemaakt van een vingerafdruk, alhoewel dut niet voor ieder land gelijk is. Vanaf 2006 wordt de vingerafdruk in het Nederlandse digitale paspoort opgenomen.

In de misdaadbestrijding worden vingerafdrukken gebruikt om misdadigers op te sporen. Wanneer een voorwerp wordt aangeraakt, laat die persoon een vingerafdruk achter. Vingerafdrukken kunnen zichtbaar gemaakt worden met behulp van een chemische methode. De gevonden vingerafdrukken worden ingescand en vergeleken met alle vingerafdrukken die in de database aanwezig zijn. Dit betreft vingerafdrukken van mensen die al eens eerder veroordeeld zijn of met politie in aanraking zijn geweest. Maar ook vingerafdrukken uit digitale paspoorten kunnen vergeleken worden, omdat deze in een centrale database (kunnen) worden opgeslagen. Het zoeken naar vingerafdrukken op deze manier noemen we ook wel dactyloscopisch onderzoek. Misdadigers gebruiken vaak handschoenen, waardoor ze geen vingerafdrukken achterlaten.

Voetafdruk

Er kan ter identificatie ook gebruik worden gemaakt van een voetafdruk. Deze afdruk is te vergelijken met een vingerafdruk. Vooral bij baby's wordt dit toegepast, omdat een vingerafdruk ertoe leidt dat de inkt in de mond van de baby terecht kan komen. Een voetafdruk is echter niet geschikt voor forensisch onderzoek. Een misdadiger zal immers zelden op blote voeten rondlopen.

Toch verdient het maken van een vingerafdruk de voorkeur. Deze is niet alleen makkelijker te maken, ook de randen en groeven van de vingertoppen zijn beter af te drukken en duidelijker dan die van de voet. Overigens is geen enkele vingerafdruk gelijk. Wanneer er twee vingerafdrukken van dezelfde vinger vlak achter elkaar gemaakt worden, is te zien dat deze twee vingerafdrukken verschillen vertonen. Het patroon komt wel overeen, maar deze kan net wat verschoven zijn of het geheel ziet er net wat anders uit. Computertechniek maakt het mogelijk om toch de overeenkomsten te ontdekken.