Psychomotore therapie en alternatieven

De psychiatrie heeft zich in de afgelopen decennia enorm ontwikkeld. Werden mensen in de jaren 50 van de vorige eeuw bij de minste en geringste afwijking opgesloten om nooit meer vrij te komen, tegenwoordig kennen we behandelingen die ze weer helpen om te functioneren in de maatschappij. Een van die moderne behandelingen is bewegingstherapie, misschien wel het meest bekend van psychomotorische therapie (PMT). Wat is bewegingstherapie en welke vormen zijn er van? Bij welke psychische en ontwikkelingsklachten kan zo'n behandeling een helpende hand zijn? En wat hebben alternatieve therapieën als haptotherapie, bio-energetische en biodynamische therapie te bieden?

Reguliere bewegingstherapie

Bewegingstherapie is een veelgebruikte behandelmethode voor mensen met psychische klachten of lichamelijke klachten waarvan de oorzaak moeilijk te duiden is. Bewegingsgerichte therapieën worden daarnaast ook toegepast bij kinderen met een ontwikkelachterstand of gedragsproblemen. Misschien wel de meest bekende vorm ervan is psychomotorische (of psychomotore) therapie. Andere reguliere bewegingstherapieën zijn danstherapie en psychosomatische fysiotherapie.

Psychomotorische therapie

Psychomotorische therapie heeft tot doel om door middel van beweging gedragsverandering tot stand te brengen, waardoor de ervaren klachten minder worden of verdwijnen. De therapie kent in de praktijk twee assen: lichaamservaring, en beweging.

Bij beweging kan men denken aan sporten, zoals handbal, zwemmen, voetbal en bewegen op muziek. Lichaamservaring is gericht op het beleven van je lichaam. Er is speciale aandacht voor wat het lichaam, eigenlijk naar aanleiding van de psychische klachten aangeeft, zoals de houding, lichaamsspanningen en de manier van bewegen. Ook wordt gekeken naar hoe de patiënt met zichzelf, met opdrachten en met anderen omgaat. Daarop wordt een specifieke methode aangewend. Veelgebruikte methodes zijn mindfulness, ontspannings- en ademhalingsoefeningen. Zij moeten de patiënt helpen het bewustzijn van het lichaam en het gevoel van controle over het lichaam te vergroten.

De therapie is erop gericht om gedragsverandering tot stand brengen, om zo de klachten te verminderen. Er is dan ook veel ruimte om te experimenteren met nieuw en beter passend gedrag. Verder biedt de therapie speelruimte voor nieuwe ervaringen in denken en voelen. Bij volwassenen is de doelgroep vooral mensen met psychische klachten, bij kinderen spelen problemen in de ontwikkeling een grote rol.
De therapie wordt zowel in groeps- als individueel verband toegepast en vindt gewoonlijk plaats in een gymzaal of sporthal.

Een speciale doelgroep: kinderen

Sinds het millennium is het belang van bewegen voor de ontwikkeling van het kind steeds meer op de voorgrond getreden. Bewegingstherapeuten noemen het bewegen van een kind ook wel de thermometer van zijn/haar gemoedstoestand. Want, zo stelt men, een kind dat zich lichamelijk goed ontwikkelt en zich gemakkelijk beweegt bouwt een positiever, sterker zelfbeeld op. Het voelt zich daardoor prettiger tussen leeftijdsgenootjes, op school en thuis. In de praktijk werkt het motorische gedrag van het kind twee kanten op; slecht functioneren kan worden veroorzaakt door motorische achterstand en de motorische achterstand kan slecht functioneren veroorzaken, zoals sociale en emotionele problemen.

Stoornissen en blokkades die bij het kind kunnen optreden zijn onder andere:
  • Overbeweeglijkheid of passiviteit
  • Chaotisch bewegingsgedrag
  • Verkrampt bewegen
  • Coördinatieproblemen
  • Dwangmatig handelen

Sociaal-emotionele problemen die daarmee gepaard kunnen gaan zijn onder andere:
  • Een negatief zelfbeeld
  • Impulsief gedrag
  • Concentratieproblemen
  • Angst
  • Opstandig gedrag

Herken je jouw kind hierin, dan kan psychomotorische therapie mogelijk hulp bieden.

Danstherapie

Ook danstherapie is een therapeutische behandeling in het reguliere circuit voor mensen met diverse lichamelijke, emotionele, sociale, psychologische en psychiatrische klachten. Doen en ervaren staan in de therapie centraal, de behandeling wordt ook wel gecombineerd met verbale therapieën zoals psychotherapie. Therapeuten gaan bij danstherapie min of meer te werk zoals men doet bij psychomotorische therapie; er wordt gelet op de signalen die uitgaan uit de bewegingen van de patiënt om daar passende oefeningen bij te zoeken. Naast veel overeenkomsten hebben de beide therapieën een belangrijk verschil; het medium, namelijk dans.

Psychosomatische fysiotherapie

Deze therapievorm is iets breder van opzet. Het doel is hier om mensen aan het bewegen te krijgen, gebaseerd op de overtuiging dat mensen die regelmatig bewegen psychisch gezonder zijn dan mensen die dat niet doen. Er wordt veel gewerkt met 'duursporten', zoals hardlopen (runningtherapie), fietsen, zwemmen of cardiofitness, maar soms ook met krachtsport. De behandeling is bedoeld voor mensen met klachten die lastig te duiden zijn en voortkomen uit een zekere mentale ongezondheid. Denk daarbij aan vermoeidheid of onbegrepen pijnklachten, duizeligheid en hoofdpijn maar ook in spier- en gewrichtspijn, benauwdheid, hartkloppingen of druk op de borst. Het is daarmee minder gespecialiseerd dan bijvoorbeeld de psychomotorische therapie of de danstherapie. De fysiotherapeut werkt vaak samen met arts, specialist, bedrijfsarts of psycholoog.

Alternatieve bewegingstherapieën

Ook zijn buiten de reguliere zorg allerlei alternatieve vormen van bewegingstherapie te volgen, zoals biodynamische therapie, bio-energetica en haptonomie.

Biodynamische therapie

Mentale en fysieke spanningen worden niet verwerkt en hopen zich op, stelt de theorie achter biodynamische therapie. Deze energie wil men vrijmaken. Veelal komt de behandeling neer op therapieën als massagetherapie, vegetotherapie of biorelease. De eerste is lichamelijk van aard, vegetotherapie vult hierop aan en richt zich meer op bewustwording van het lichaam en vrijmaken van de blokkades. Biorelease is een cursus van de voorgenoemde twee vormen.

Bio-energetica

Ook bij bio-energetische therapie gaat het erom de negatieve spanningen in delen van het lichaam los te laten. De bio-energetische oefeningen hebben zogezegd als doel de 'natuurlijke energiestroom van het lichaam, de levensenergie te herstellen', om zo negatieve effecten van de spanningsblokkades in het lichaam te verminderen. Verschillende bio-energetische oefeningen worden daarbij gebruikt zoals:
  • Gronden/aarden; zorgen voor een diep besef van de grond onder je voeten
  • Vrije energiestroom; wegnemen van spanningsblokkades in je lichaam
  • Betere lichaamshouding; herstellen van een gezonde lichaamshouding
  • Onbelemmerde ademhaling; spanningsklachten verstoren de ademhaling, ontspanning in de ademhaling herstellen
  • Emoties uiten; geremdheid in het uiten van gevoelens wegnemen
  • Lichaamsbewustzijn; bewust ervaren van het lichaam en luisteren naar gevoelens.

Haptonomie en haptotherapie

In haptonomie staat het bewust ervaren van aanraking van het lichaam centraal. Binnen de haptonomie wordt onderzocht wat voor lichamelijke en geestelijke reacties er ontstaan bij aanraking. Er is ook speciale aandacht voor houding en beweging. Haptotherapie is de toepassende behandeling die op deze theorie is gebaseerd, die als doel heeft om het contact tussen lichaam en geest te herstellen. Tijdens een haptotherapie-sessie maakt de haptonoom lichamelijk contact, door aanraking van bijvoorbeeld de rug, de nek, of het hoofd van de cliënt. Geblokkeerde of weggestopte gevoelens komen naar boven. De haptotherapeut heeft de taak een veilige omgeving te bieden, waarin de patiënt zich vrij voelt om deze gevoelens te erkennen.
© 2015 - 2024 Pcr-peter, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Elektroconvulsie therapie (shock therapie)Elektroconvulsie therapie (shock therapie)Een depressie wordt doorgaans behandeld met antidepressiva. Er zijn echter ook niet-farmacologische behandelingen van de…
Verschil coaching en therapie: een vergelijkingVerschil coaching en therapie: een vergelijkingTussen coaches en therapeuten bestaan duidelijke overeenkomsten, beiden werken met mensen, werken met de problemen van a…
Annimal Assisted TherapyAnnimal Assisted TherapyTegenwoordig is therapie met dieren in Nederland erg in opkomst. Bij deze therapie worden dieren als hulpverlener gebrui…
Manuele Therapie - Wat is het en wanneer heb je het nodig?Wat is manuele therapie? Wie mag zichzelf manueel therapeut noemen? Wanneer is het verstandig manuele therapie te volgen…

Droge huid en cosmetische producten om het tegen te gaanEen droge huid bezorgt dikwijls een onprettig gevoel. Er zijn verschillende factoren van invloed op het ontstaan van een…
Bronnen en referenties
  • http://www.pmtinfosite.nl/
  • https://nl.wikipedia.org/wiki/Psychomotorische_therapie
  • http://www.kindertherapiepraktijktilburg.nl/wat-is-psychomotorische-therapie_9.php
  • http://www.vaktherapie.nl/pages/nl/over_vaktherapie/info_vaktherapie_en_creatieve_therapie/psychomotorische_therapie
  • http://www.danstherapiedenhaag.nl/dans-en-bewegingstherapie
  • http://www.nvdat.nl/danstherapie.htm
  • http://www.defysiotherapeut.com/de-fysiotherapeut/specialisten/de-psychosomatische-fysiotherapeut.html
  • http://www.therapiehulp.nl/therapie/psychotherapie/lichaamsgerichte
Pcr-peter (25 artikelen)
Laatste update: 22-11-2015
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Diversen
Bronnen en referenties: 8
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.