Opruimen met ADHD

Voor volwassenen met ADHD kan het bijhouden van je huishouding een ware uitdaging zijn. Het lijkt soms alsof mensen met ADHD het opruimen en schoonmaken van in huis helemaal niet belangrijk vinden. Echter, meestal willen ze wel, maar lukt het door de ADHD problematiek gewoon niet zo goed. Dit kan natuurlijk heel erg frustrerend zijn. Gelukkig zijn er een aantal strategieën die je erbij kunnen helpen.

ADHD bij volwassenen

ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder) is een aandachtstekort stoornis. Als volwassene met ADHD heb je meestal moeite om je voldoende ergens op te concentereren. Je wordt extreem snel afgeleid door allerlei andere zaken zoals bewegingen en geluiden. Soms lukt het je juist té goed om zich je te concentreren op één ding, waardoor je juist moeite hebt om je er weer van los te maken om je met andere dingen bezig te houden. Deze sterkte concentratie, waarbij de tijd voorbij vliegt en de buitenwereld vaak nauwelijks meer doordringt, noem je hyperfocus.

Behalve met de concentratie heb je als ADHD'er vaak ook problemen met structuur aanbrengen. Alle dingen die gebeuren lijken even belangrijk te zijn, het lukt je meestal niet goed om hoofdzaken van bijzaken te scheiden. Hierdoor is de wereld voor iemand met ADHD vaak erg chaotisch. Door deze chaos en gebrek aan structuur kunnen dingen die voor anderen heel eenvoudig lijken voor een ADHD'er een enorme opdracht zijn. Doordat je niet goed kunt doorzien hoe je ergens aan moet beginnen, stel je het vaak maar uit, of kun je je er zelfs helemaal niet meer toe zetten. Ook ben je als ADHD'er vaak erg snel verveeld, je hebt steeds nieuwe uitdagingen nodig om jezelf gemotiveerd te houden. Dagelijkse dingen ervaar je vaak als dodelijk saai.

Een volwassene met ADHD heeft onder andere vaak problemen met:

• Bijhouden van het huishouden
• Bijhouden van de administratie
• Rekeningen op tijd betalen
• Afspraken niet vergeten
• Spullen niet kwijt raken
• Op tijd komen
• Aan een taak beginnen
• Afmaken waar je aan begonnen bent
• Aandacht bij een gesprek houden

Opruimen en huishouden met ADHD

Als jij ADHD hebt en moeite hebt om je huishouden bij te houden is het fijn om te weten dat je zeker niet de enige bent. Veel mensen met ADHD hebben moeite met het regelmatig opruimen en schoonmaken van hun huis. Waarschijnlijk vind je het huishouden doen maar erg saai en heb je daarom moeite om jezelf te motiveren om ermee te beginnen. Of je vindt het misschien lastig om te bedenken wat je precies zou moeten doen en in welke volgorde. Als je dan eenmaal begonnen bent is de kans groot dat je snel weer afgeleid raakt door wat dingen die je tegenkomt. Wanneer je afgeleid wordt kan het zijn dat je met iets compleet anders bezig gaat terwijl je van plan was op te ruimen. Maar het kan ook voorkomen dat je de grote lijn uit het oog verliest en een beetje doorslaat in het opruimen. Dit is bijvoorbeeld het geval als je de huiskamer wilde opruimen, maar in plaats daarvan uiteindelijk zegeltjes in het boekje zit te plakken. Natuurlijk moeten die zegeltjes ook een keer ingeplakt worden, maar op die manier komt je huiskamer nooit opgeruimd.

Om met ADHD toch je huishouden bij te kunnen houden is het goed om te weten met welke dingen je moeite hebt zodat je hier rekening mee kunt houden en de dingen net even anders aan kunt pakken zodat het misschien wel lukt.

Beginnen met opruimen - motivatie

Omdat een ADHD'er het huishouden vaak maar heel erg saai vind kan het moeilijk zijn om eraan te beginnen. Je kan proberen om jezelf te motiveren door je een beloning in het vooruitzicht te stellen. Zorg daarbij dat je een kleine en haalbare taak bedenkt die je af moet maken voor je de beloning krijgt. "Het huis opruimen" is een voorbeeld van een veel te grote taak. "De eettafel opruimen" kan wel een goede opdracht voor jezelf zijn. Als beloning kan je jezelf iets in het vooruitzicht stellen wat je liever zou doen dan opruimen, bijvoorbeeld een paar bladzijden in een tijdschrift lezen of een kwartiertje internetten. Pas wel op dat je niet blijft hangen in je beloning zodat je de hele middag besteedt aan tijdschriften lezen of internetten. Maak eventueel gebruik van een wekkertje om jezelf eraan te herinneren dat je nog andere dingen te doen hebt!

Sommige mensen krijgen het niet voor elkaar om zichzelf te motiveren, het lukt hen pas als ze een hele goede reden hebben om te beginnen met opruimen. Alleen als ze zich een beetje gedwongen voelen lukt het ze om eraan te beginnen. Dit kan bijvoorbeeld zijn als er visite komt. Omdat je dan het gevoel hebt dat je voor de visite wel op móet ruimen. Zit jij ook zo in elkaar? Probeer daar dan gebruik van te maken door bijvoorbeeld één keer per week iemand bij je thuis uit te nodigen zodat je gemotiveerd wordt om te gaan opruimen.

Voorkomen dat je afgeleid wordt

Als je dan eenmaal begonnen bent met het opruimen van je huis is het grootste gevaar dat je snel afgeleid wordt door andere zaken. Je moet dus proberen te voorkomen dat je afgeleid raakt. Dat klinkt een stuk makkelijker dan het voor een ADHD'er is, maar het is wel erg belangrijk. Een wekkertje, gewoon zo'n kookwekker, kan hierbij heel handig zijn. Je bedenkt wat je op wil gaan ruimen en zet als je begint de wekker op tien minuten. Na tien minuten loopt je wekker af en op dat moment bedenk je even bij jezelf of je nog steeds bezig bent met wat je wilde gaan doen. Is dat zo? Super! Is dat niet zo? Dan ben je hooguit tien minuten afgeleid geweest en kun je nu weer verder gaan met wat je wilde doen. Wel weer opnieuw je wekkertje zetten natuurlijk.

Zorg dat je de grote lijn niet uit het oog verliest

Een andere vorm van afgeleid raken is die waarbij je de grote lijn uit het oog verliest. Je wil bijvoorbeeld de huiskamer opruimen en hebt besloten met de salontafel te beginnen. Op de salontafel kom je de televisiegids tegen en terwijl je die in de la van de tafel wil leggen kom je daar de vakantiefoto's van drie jaar geleden tegen. Je bedenkt dat die daar helemaal niet horen, maar dat je ze niet op kon ruimen omdat ze nog ingeplakt moeten worden. Je besluit de foto's in te gaan plakken, zodat je het complete fotoboek op kan bergen. Eind van de middag heb je je foto's ingeplakt en van bijschriften voorzien, maar je salontafel is nog steeds niet opgeruimd om het over je hele woonkamer nog maar niet te hebben. Je bent de hele middag aan het 'opruimen' geweest, maar doordat je de grote lijn uit het oog verloren bent, ben je nauwelijks iets opgeschoten!

Ook hierbij kan het in de vorige alinea genoemde wekkertje een uitkomst bieden. Leer jezelf aan om als de wekker gaat even kritisch te kijken of je de grote lijn niet uit het oog verloren bent. Is dat wel het geval, stop dan met waar je mee bezig bent en ga door met het algemene opruimen. Als je bang bent dat je dan nooit meer aan die vakantiefoto's zal denken, schrijf dat dan op een to-do list, zodat je er een andere keer als je daar tijd voor hebt mee bezig kunt gaan.

Niet alles tegelijk willen

Veel ADHD'ers hebben het probleem dat ze teveel tegelijk willen. Vaak hebben ze ook een slecht gevoel voor hoeveel tijd iets kost, waardoor ze zich onhaalbare doelen stellen. Wanneer je moeite hebt om regelmatig op te ruimen is het niet haalbaar om je hele huis in één dag op te ruimen. Als je dat dan toch als doel stelt zul je er al snel achter komen dat dat niet werkt, je krijgt dan het gevoel dat het toch allemaal nooit gaat lukken en raakt gedemotiveerd. De meeste rommel is niet in één dag ontstaan, dus bedenk dat je het dan ook niet in één dag weer op kan ruimen. Accepteer dat je in kleinere stapjes zult moeten werken met veel tussendoelen om je uiteindelijke doel te bereiken. Wanneer je het moeilijk vindt om in te schatten hoeveel tijd een bepaalde taak kost kun je het ook omdraaien. In plaats van te besluiten dat je de hele woonkamer op wil ruimen ga je je voornemen om een bepaalde tijd aan het opruimen van de woonkamer te besteden. Houdt hierbij rekening met je korte concentratie en kies een haalbare tijd zoals een half uur. Na dit half uur hoeft de woonkamer niet af te zijn! Je weet dan vooraf precies hoelang je ermee bezig zult zijn en ziet er daardoor waarschijnlijk minder tegenop. Hoewel je woonkamer niet af is na één halfuur, zul je merken dat je met regelmatig een half uurtje opruimen je veel meer resultaat boekt dan met maar af en toe meerdere uren.

Hulp bij het opruimen

Wanneer je het lastig vindt om te bedenken wat belangrijk en wat minder belangrijk is, kan het fijn zijn als iemand je daarbij wil helpen. Misschien heb je iemand in je familie of vriendenkring die je uit kan leggen waar je moeite mee hebt en die je hiermee kan helpen.

Soms kan alleen al de aanwezigheid van iemand bij jou thuis ervoor zorgen dat je niet vergeet waar je mee bezig was, je ziet immers steeds die persoon waardoor je eraan herinnert wordt dat die er is om jou met opruimen te helpen. Deze persoon kan je bijvoorbeeld ook waarschuwen wanneer je de grote lijn uit het oog te dreigt verliezen. Hij of zij zou je voorstellen kunnen doen voor een volgorde van werken wanneer je daar zelf even niet doorheen ziet. Ook kan deze persoon je helpen om bij het opruimen kritisch naar je spullen te kijken of je geen dingen bewaart die je misschien beter kan weggooien, weggeven of verkopen. Veel ADHD'ers hebben de neiging om allerlei spullen te bewaren die ze helemaal niet meer nodig hebben. Een buitenstaander kan je helpen om daar anders naar te kijken.

Let op: Het familielid of de vriend(in) is er om je te helpen jou te laten opruimen, het is niet de bedoeling dat zij voor je gaan opruimen!