Muggen, zoemen, prikken en jeuk: bloed voor de eitjes

Muggen wekken bij mensen slechts ergernis op. Wij hebben een hekel aan het gezoem en als we een mug in huis signaleren, wordt er zo snel mogelijk jacht op gemaakt. Als we de mug met rust laten, komen we hem later tegen in de slaapkamer en zullen we aangevallen worden tijdens de slaap. Door het zoemen weet een mannetje dat er een vrouwtje is. Mannetjes zoemen met een hoger geluid. Eigenlijk is de mug waar we bang voor moeten zijn een vrouwelijke mug. Slechts de vrouwtjes steken omdat ze bloed nodig hebben voor hun eitjes. In ons bloed zitten de noodzakelijke eiwitten voor die eitjes.

Soorten muggen

De mug is de primitiefste onder de tweevleugeligen. Er bestaan ongeveer drieduizend soorten muggen. Ik noem hier een aantal veel voorkomende:

Langpootmug

Deze mug steekt niet. Hij is veel groter dan de muggen, waar we zo'n hekel aan hebben. Wel legt deze mug haar eitjes in de wortels van gras. De emelt, de larve, eet van de graswortels en veroorzaakt kale plekken in het gazon. Deze mug verdedigt zich tegen aanvallen door gewoon zijn poot, die wordt vastgepakt, los te laten.

Dansmug

De naam zegt het al, dit is het beestje dat je vaak in grote groepen ziet dansen, liefst boven water. Zij leggen hun eitjes in het water en de larven leven dan ook van plantaardig afval in sloten, meren en vennen.

Zwarte vlieg

Ja, dit zijn ook muggen, hoewel ze met hun zwarte beharing veel meer op vliegen lijken. Ze steken ook niet, maar men vindt ze vaak op mesthopen en afvalplaatsen.

Steekmug

Om deze soort gaat het, deze soort zoemt en steekt en zorgt voor jeuk. Als men de tijd neemt om goed naar de mug te kijken, zal men zien dat de mannetjes een pluimachtige antenne op hun kop hebben en de vrouwtjes een draadachtige. Van deze steekmuggen doet het mannetje "geen vlieg kwaad", maar het vrouwtje is op jacht naar bloed. Daarmee voedt ze haar eitjes.

Malariamug

Deze kleine, loodgrijze, agressieve mug is afkomstig uit tropische landen en nestelt zich hier in gierputten en riolen. De malariamug verspreidt de ziekte malaria. Malaria kan in Nederland alleen voorkomen bij mensen die net terug zijn uit tropische landen.

Tijgermug

Deze mug komt pas relatief kort in Nederland voor. Hij verspreidt de infectieziekten gele koorts en het West-Nijlvirus.

Steken

Zoals genoemd steken alleen de vrouwtjes van de muggen. Mannetjes en vrouwtjes voeden zich met de nectar van bloemen. Het vrouwtje lokt een mannetje met haar vleugels. Die vrouwtjes maken een zoemend geluid. Muggen zoemen om elkaar te laten horen waar ze zijn. Het geluid heeft dus met de voortplanting te maken, het is een lokgeluid.

Aantrekking en reactie

Wij trekken muggen aan met onze lichaamswarmte en lichaamsgeur. Op sommige mensen komen ze dus eerder af dan op andere. Ook de reacties van mensen op muggen zijn verschillend. Die verschillen van kleine tot grote bulten. Vrouwtjes vinden ons bloed te dik. Daarom spuiten ze eerst een bloedverdunnend middel in de wond die ze eerst met haar snuit heeft gemaakt. Daarna zuigt ze het bloed eruit. Ons lichaam reageert op dat bloedverdunnend middel als op een indringer. Witte bloedlichaampjes worden erop af gestuurd en gaan het middel opruimen. Hierdoor verwijden de bloedvaten in en rond de wond en er ontstaat een zwelling. En ook jeuk. Krabben helpt niet, want daarmee wordt het bloedverdunnend middel verspreid. De jeuk blijft.

Wat kunnen we ertegen doen

Een ouderwetse middel is: doe petroleum op een schoteltje en ga ermee langs de muren voordat men gaat slapen. De muggen vallen zo in het schoteltje. Natuurlijk is de stofzuiger ook een hulpmiddel. Ga met de buis met mondstuk langs de muren en het plafond. De muggen worden er zo in gezogen. Insmeren met citroen bevattende middelen helpt ook. Citronel, nagelolie of kajaput-olie op het kussen en laken sprenkelen is weer zo'n tip van vroeger.

Kajaputolie is gedestilleerd uit de takken en bladeren van de Melaleuca cajaputi (inlanders in Indonesië gebruiken de olie tegen gewrichtspijnen en tegen insecten). Nog één tip van oma: hang in de slaapkamer, of bij het wiegje van een baby, een natte (hand)doek op die niet meer druipt. De beestjes komen daar op af en steken dan niet.