Veiligheid als basisbehoefte

Als we terug gaan naar de basis dan zijn er enkele zaken wat voor de mens als “basisbehoefte” gezien kan worden. Dat is onderlaag waarop de mens verder is gaan bouwen in de loop der tijd. Maar het neemt niet weg dat die basis in het heden nog steeds actueel is, misschien nu wel actueler dan ooit.

Basisbehoefte

Volgens de piramide van Maslow (in 1943 gepubliceerd) wordt het netjes weergegeven.

• De onderste laag van de piramide staat voor de lichamelijke behoeften. Hieronder vallen zaken zoals eten, drinken, slapen, ontlasten.
• De volgende laag wordt gevormd door behoefte aan veiligheid en zekerheid. De belangrijkste items zijn hier huisvesting en werk.
• De volgende behoefte ligt bij het sociale contact / saamhorigheid. Denk hierbij aan liefde, vriendschap en andere sociale relaties.
• Hoger in de piramide komt de behoefte aan waardering en erkenning aan bod. Hier ligt het belang van het aanzien in groepsverband in, maar ook de status en competentie in zijn algemeenheid.
• Tenslotte staat bovenaan de zelfontplooiing. Hier is behoefte aan ruimte voor de persoonlijkheid en de mentale groeimogelijkheden.

Veiligheid

Als we de behoefte aan veiligheid eruit lichten, wordt duidelijk wat voor de mensheid het belang is van veiligheid. Na de eerste levensbehoefte (eten, drinken, slapen) om überhaupt het leven te kunnen hebben, is veiligheid belangrijk. Een dak boven het hoofd is een voorbeeld van zo’n belangrijke levensbehoefte en de ontwikkeling van nederzettingen, wat uiteindelijk steden zijn geworden, heeft met deze levensbehoefte te maken. Het individu dat zich in kleine of wat grotere groepen organiseert om minder kwetsbaar te zijn.

Nu!

Als we dit gegeven naar de huidige situatie doortrekken betreft het veelal onzekerheid over werk en het daaraan gekoppelde salaris. Wat vervolgens weer de basis vormt voor het huis waarin gewoond wordt en het gezin waarvoor gezorgd wordt. Logisch dan ten tijde van een stagnerende economie veel mensen zenuwachtig worden.

Die zenuwachtigheid betreft in eerste instantie de vraagtekens die gesteld worden bij het in stand kunnen houden van het huidige leefniveau. Aangezien dit in de hoogconjunctuur van de voorbije jaren op een aanzienlijk niveau stond, is dat in veel gevallen niet vol te houden. Al snel wordt het niveau bijgesteld, richting de meer primaire levensbehoeften. Is het gezin nog te onderhouden, kan je blijven wonen waar je woont en kan er in ieder geval nog één vakantie vanaf. Inmiddels is de groep werklozen groeiende en is de stijgende lijn naar meer werk nog niet ingezet en dus komt voor een aanzienlijke groep de onderlaag in beeld.

De onzekerheid over die veiligheid is voor veel mensen een bottleneck. En dan maakt het niet uit of je altijd binnen een normale norm van inkomsten en uitgaven hebt geleegd, of dat de leningen overal afgesloten werden om juist al die luxe binnen te halen. Als de veiligheid op losse schroeven staat (bijvoorbeeld een dreigende werkloosheid of rentepercentages die niet meer op te brengen zijn), komen de meeste mensen in de stress terecht. Iedereen uit stress op een andere manier, maar er zijn nogal wat relaties die er op stuk lopen of mensen die de angst voor wat komen gaat wegdrinken. Kortom, als de veiligheid op het spel staat, doen mensen vreemde dingen.

Wat te doen?

Wegduiken in drank of andere verslaving lost niets op. Een open deur, maar moet wel uitgesproken worden, want het gaat er in een (mogelijke) stressvolle periode wel om dat je je hoofd er bij houdt. Dan meer dan ooit!
Het is goed om terug te gaan naar de basis, want zijn je absolute basislevensbehoefte en wat zijn de kosten hiervan. Wat heeft een individu of een gezin nodig om normaal te kunnen leven en het spreekt voor zich dat daar geen luxe zaken bijhoren (is er uiteindelijk nog ruimte, dan komen pas de luxe zaken aan de orde).

Is de woning te duur dan is verkopen niet altijd de beste optie. Niet verkopen en via de veiling aan de slag te moeten, levert de bank meestal ook minder op. Ga in overleg met de bank voor een tussenoplossing en laat zien dat de tussenoplossing zometeen voor beide een betere oplossing is. Als je je baan verliest, is dit over het algemeen voor een X-periode, maar we weten ook dat de economie altijd weer aantrekt (denk aan de golfbeweging van de economie) en er dus nieuwe banen komen.

Waar gaat het om?

Waar het om gaat is het totaalplaatje in beeld te hebben, weten waar je mank kan gaan, weten waar mogelijk nog ruimte is. Kortom, als je alles in beeld hebt, heb je al een hele stap gezet. Maar zeker zo belangrijk is het bijbehorende … het gevoel. Je hebt niet gefaald, je doet niemand wat tekort … maar ga er wel wijs mee om, zijn er leermomenten (bijvoorbeeld inzake je uitgavenpatroon) pak die dan op en blijf goed adem halen en maan jezelf tot rust of maak pas op de plaats. Bespreek zaken, maak naaste deelgenoot van je angst en spreek af dat je elkaar scherp houdt.

Zeker dat je leermomenten volgt en zaken bespreekt kom je er uiteindelijk sterker uit en ga je anders bouwen. Zie dat als beeld en blijf positief. Ook het tanende gevoel van veiligheid ebt weer weg.