Beïnvloeding bij drankgebruik

Iemands drinkgedrag wordt beïnvloed door anderen. Dat was al bekend uit promotieonderzoek aan de Radbout Universiteit te Nijmegen van Helle Larsen, waarop deze in maart 2012 is gepromoveerd. Uit een onderzoek van Hanneke Teunissen en collega’s, verricht aan dezelfde universiteit, blijkt dat ook positief uit te kunnen pakken: als een populaire jongen geen alcohol drinkt, heeft dat een positieve invloed in die zin dat anderen (leeftijdsgenoten) de neiging hebben dat dan ook niet te doen.

Inhoud

• Zien drinken, doet drinken
• Genetische bepaald
• Een goed voorbeeld doet goed volgen
• Het onderzoek
• Positieve invloed van populaire jongeren
• Alcoholpreventieprogramma’s
• Helle Larsen
• Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid STAP

Zien drinken, doet drinken

Het onderzoek waarop psychologe Larsen op 19 maart 2012 is gepromoveerd, toont aan dat degene die liever geen alcohol drinkt beter de kroeg en drinkende vrienden kan mijden. Het blijkt namelijk dat het drinkgedrag van iemand wordt beïnvloed door anderen die ook drinken. Iemand die in het gezelschap verkeert van een stevige drinker drinkt zelf ook meer dan dat hij of zij doet in het gezelschap van een matige drinker of iemand die helemaal geen alcohol nuttigt. Het man- of vrouw-zijn maakt daarbij niet uit.

Genetische bepaald

Het hebben van stress is niet van invloed op de hoeveelheid die gedronken wordt. Wel spelen de genen een rol: iemand met een gen dat aan dopamine gerelateerd is, blijkt in het gezelschap van stevige drinkers meer te drinken dan iemand zonder gat gen.
Het kopiëren van drankgebruik gebeurt automatisch, onbewust.

Een goed voorbeeld doet goed volgen

Uit onderzoek verricht door Hanneke Teunissen c.s. in april 2012 blijkt dat beïnvloeding van het drinkgedrag ook een positief effect kan hebben. Het onderzoek, gepubliceerd in het tijdschrift Alcoholism: Clinical & Experimental Research toont aan dat het drinken van frisdrank door populaire jongeren, andere jongeren stimuleert tot hetzelfde gedrag. Anders gezegd: als populaire jongeren aan de frisdrank blijven, zijn leeftijdgenoten minder geneigd tot alcoholgebruik.

Het onderzoek

Teunissen en haar collega’s onderzochten of jongeren van 14-15 jaar geneigd zijn hun drinkgedrag aan te passen aan leeftijdgenoten die duidelijk voor of tegen alcoholgebruik zijn. Daarvoor deden ze eerst een groot onderzoek onder 532 jongeren om de populariteit van mede-scholieren in kaart te brengen. Daarna deden 74 jongeren mee aan een vervolgonderzoek.
De 74 uitverkorenen kregen in een digitale chatroom vragen over drinken voorgelegd. Daarbij verschenen meteen de antwoorden van de leeftijdgenoten in beeld

Positieve invloed van populaire jongeren

Het bleek trouwens dat jongens niet alleen door de populaire, maar ook door de minder populaire leeftijdgenoten beïnvloed worden. Maar als een populaire jongen alcohol afwijst is het effect op de leeftijdgenoot groter.
Volgens Hanneke Teunissen lag de nadruk bij alcoholgebruik altijd op de nadelige invloed van populaire leeftijdgenoten. “Maar dit onderzoek toont aan dat ze ook een gunstige invloed kunnen hebben.”

Alcoholpreventieprogramma’s

Leeftijdgenoten kunnen elkaars alcoholgebruik dus zowel aanwakkeren als temperen. Die conclusie kan belangrijk zijn voor de ontwikkeling van alcoholpreventieprogramma's.

Helle Larsen

De in maart van 2012 in Nijmegen gepromoveerde Helle Larsen werd geboren in Kopenhagen in 1979. Ze studeerde psychologie aan de Roskilde University in Denemarken en vervolgens aan de Rijksuniversiteit te Utrecht. In 2006 begon ze haar promotieonderzoek naar de invloed van leeftijdgenoten op alcoholconsumptie bij het Behavioural Science Institute aan de Radboud Universiteit. Later werkte Larsen als postdoctoraal onderzoeker aan de Universiteit van Amsterdam, waar ze samenwerkte met Yale University, USA, aan onderzoek naar stoppen met roken door jongeren.

Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid STAP

STAP heeft op zijn website onder meer factsheets gepubliceerd over alcoholgebruik door Nederlandse jongeren vanaf 2004.

Lees verder

• Staatsinrichting - Het begin van de Westerse staatsleer
• Staatsinrichting - De onafhankelijke en soevereine staat