Aluminiumfolie als verpakkingsmateriaal

Aluminiumfolie is een verpakkingsmateriaal dat vele voordelen kent vanwege zijn goede barrières. Mede hierdoor wordt het veel gebruikt in de voedingsmiddelenindustrie, maar is het ook populair bij de consument thuis. Voorbeelden voor thuisgebruik zijn het gebruik op de barbecue of het verpakken van etenswaar voor onderweg. Nadelen van aluminiumfolie zijn echter de invloed op het milieu en de gezondheid van de mens. Voor wie om deze redenen liever geen aluminiumfolie gebruikt, zijn er goede alternatieven te bedenken.

Gebruik aluminiumfolie

Aluminiumfolie, ook wel zilverpapier genoemd, wordt veelal gebruikt voor het verpakken van etenswaar. Het kan bijvoorbeeld worden gebruikt om gesmeerde boterhammen in mee te nemen, om producten ingepakt of afgedekt in de koelkast te bewaren, of om bijvoorbeeld aardappelen, vis, vlees of groenten in de oven of op de barbecue te bereiden. Het beschermt het voedsel tegen licht, lucht en vocht waardoor het langer goed blijft en niet zo snel uitdroogt. Het voordeel van aluminiumfolie ten opzichte van plasticfolie is dat het tegen hoge temperaturen kan.

Geschiedenis

Aluminiumfolie is rond 1910 uitgevonden in Zwitserland. Hiervoor werd er nog gebruik gemaakt van tinfolie. De toepassing van aluminiumfolie was in de eerste instantie bedoeld als luchtdichte bekleding voor een luchtballon. In 1911 werd aluminiumfolie al gebruikt voor de verpakking van chocolade door de chocoladefabrikant Toblerone. In 1912 gebruikte ook Maggi de folie voor het verpakken van soep en bouillonblokjes. Vooral de bescherming tegen licht en warmte maakte aluminiumfolie een populair verpakkingsmateriaal.

Productie

Aluminium wordt gewonnen uit bauxiet dat op de grond voorkomt. Door het met warme natronloog in contact te brengen en daarna te verhitten ontstaat er aluminiumoxide. Daarna wordt het bij een temperatuur van bijna 1000 graden met behulp van een elektrolyt gesplitst, waarbij vloeibaar aluminium ontstaat. Voor de productie van aluminiumfolie worden de aluminiumstaven weer gesmolten en gewalst. Om scheuren te voorkomen walst men een dubbele laag, waardoor aluminiumfolie een glanzende en een matte kant heeft. De folie heeft een minimale dikte van 6,35 micrometer, wat acht keer dunner is dan een krantenpagina.

Milieu

Aluminiumfolie is niet goed voor het milieu. Er is namelijk veel energie nodig voor de productie van aluminium. Een kilogram aluminium kost zo'n vijftien kWh aan energie. Hiermee kan een gemiddelde wasmachine veertien keer draaien. De productie van elektriciteit gaat vaak ten koste van het milieu. Hoewel er steeds meer groene energie geproduceerd wordt, bestaat nog steeds een groot deel van de energieopbrengst uit kolen-, gas-, en nucleaire centrales. Daarbij wordt aluminiumfolie, in tegenstelling tot aluminium, niet gerecycled. De folie is te fijn om te smelten, waardoor het verbrandt. Dit maakt recyclen onmogelijk.

Aluminium en de gezondheid

Aluminium behoort tot de zware metalen. Als men zware metalen binnenkrijgt via de voeding slaat het lichaam deze grotendeels op. Als aluminiumdeeltjes zich in de hersenen opstapelen kan dit leiden tot de ziekte van Parkinson en Alzheimer. Ook zouden aluminiumzouten een rol kunnen spelen bij het ontstaan van bepaalde soorten kanker.

Migratie

Aluminiumfolie kan in bepaalde gevallen aluminium lekken waardoor het in het voedsel terecht komt. Dit is het geval als er zure of zoute producten mee verpakt worden. Dit komt omdat aan de oppervlakte van aluminiumfolie een zeer inerte aluminiumoxide laag aanwezig is. De migratie van aluminium in het voedsel verloopt echter wel zeer traag. Dat wil zeggen dat vooral zure of zoute voedingsmiddelen die voor langere tijd in aluminiumfolie verpakt worden, zoals bijvoorbeeld een overgebleven halve citroen of een zoute haring, een wat hogere concentratie aan aluminium kunnen bevatten.

Alternatieven

Voor aluminiumfolie zijn een hoop alternatieven te bedenken. Het lastige is wel dat de meeste alternatieven niet net als aluminiumfolie zo goed bestand zijn tegen licht, vocht en lucht en ook niet alle alternatieven kunnen goed tegen warmte en koude.

Verpakken van etenswaar

Voor het verpakken van boterhammen voor de lunch die je dezelfde dag opeet volstaat een gewone broodtrommel prima. Maar als je de boterhammen langer wil bewaren dan zullen ze in een broodtrommel sneller droog worden dan in de aluminiumfolie. Voor het bewaren van etenswaar in de koelkast volstaan ook een plastic bakje of zakje. Maar ook hier geldt dat bij langer bewaren de producten sneller kunnen uitdrogen en tevens de geur en smaak van andere producten sneller kunnen aannemen dan bij het gebruik van aluminiumfolie. Een glazen bakje heeft vaak betere barrières dan kunststof en is daarom een beter alternatief voor langer te bewaren etenswaar.

Gebruik in de oven of op de barbecue

Het alternatief voor het gebruik van aluminium in de oven of op de barbecue dient vooral hittebestendig te zijn. Er bestaan hittebestendige schalen, maar het nadeel is dat deze niet vervormbaar zijn zoals aluminiumfolie. Hierdoor sluiten ze niet aan op het product waardoor het voedsel sneller kan uitdrogen. Een alternatief dat wel om het product heet gevouwen kan worden is bakpapier. Het materiaal kan prima in de oven verwarmd worden, maar is minder geschikt voor op de barbecue. In tropische landen gebruiken ze op de barbecue ook vaak bananenbladeren om etenswaar in te verpakken. Ook dit kan om het eten gevouwen worden.