Wat zegt de wetenschap over gezonde voeding?

Wat zegt de wetenschap over gezonde voeding? Tegenstrijdige opvattingen over gezonde voeding maken het consumenten steeds moeilijker om de juiste keuzes te maken. Daarom is het van belang de wetenschappelijke stand van zaken in kaart te brengen rond gezonde voedingsmiddelen en het verband met ziektes als diabetes, kanker, hart- en vaataandoeningen en met ‘all-cause mortality’ (algehele sterfte). Om verantwoorde conclusies te trekken, wordt gebruik gemaakt van zogenoemde meta-analyses. Daarin worden de beste onderzoeken naar dergelijke verbanden geanalyseerd en samengevat.

Groente en fruit

De basis van elk gezond voedingspatroon wordt gevormd door groente en fruit, die bij voldoende afwisseling een enorme variëteit aan voedingsstoffen bieden. Uit een Duits onderzoek uit 20121 blijkt hoe vergaand de voordelen zijn van een hoge consumptie van groente en fruit ter preventie van chronische ziekten. De onderzoekers concluderen daarin dat het bewijs overtuigend is ten aanzien van hoge bloeddruk, beroertes en coronaire hartziekte (de afsluiting van de bloedvoorziening naar de hartspier). Met een wat minder grote stelligheid wordt dit geconcludeerd voor kanker, de longziekten COPD en astma, reumatoïde artritis, oogaandoeningen, osteoporose (botontkalking) en dementie.

Een meta-analyse van twee jaar later2 koppelt een hogere inname van groente en fruit aan een lagere all-cause mortality. Deze hangt samen met een afnemende kans op hart- en vaatziekten in het algemeen3 en coronaire hartziekte in het bijzonder4, evenals op beroertes.5 Daarnaast melden de onderzoekers dat groene bladgroenten het risico verkleinen op diabetes6, een mogelijke voorbode van hart- en vaatziekten.

De lagere all-cause mortality hangt eveneens samen met de preventieve werking van (veel) groente en fruit op een reeks onderzochte soorten kanker. Bewijsvoering is er voor blaaskanker7, maagkanker8, longkanker9, borstkanker10, mondkanker11, pancreaskanker12, slokdarmkanker13 en hersentumoren.14

In een aantal studies is gekeken naar het effect van alleen groente of alleen fruit. Zo werkt een hoge groenteconsumptie preventief op het ontstaan van leverkanker15 en niercelkanker.16 Bij prostaatkanker hebben alliumgroenten17, waar onder meer knoflook toe behoort, en de stof lycopeen uit tomaten18 een preventieve werking. Groente is van belang ter preventie van eierstokkanker, met een speciale rol voor de zogeheten kruisbloemige groenten (bijvoorbeeld broccoli of spruiten).19 Voor preventie van darmkanker is vooral fruit belangrijk.20 Ten slotte is er een licht positief effect van fruit en een sterker effect van groente op het voorkómen van non-hodgkin lymfoom21, een vorm van lymfklierkanker.

Dose-respons

Uit een in 2017 verschenen meta-analyse22 ontstaat een totaalbeeld van de positieve invloed van groente- en fruitconsumptie op de gezondheid, in het bijzonder de bescherming die deze biedt tegen hart- en vaatziekten, kanker en vroegtijdig overlijden. Dit onderzoek heeft twee belangrijke voordelen boven eerdere analyses: er is berekend bij welke hoeveelheid groente en fruit de voordelen maximaal zijn (de dose-respons relatie) en er wordt onderscheid gemaakt tussen de effecten van verschillende soorten van deze voedingsmiddelen. De conclusies worden hier samengevat.
  • De optimale dosis groente en fruit met het oog op de preventie van hart- en vaatziekten en vroegtijdige sterfte ligt per dag op 800 gram ofwel ongeveer tien porties. Ter preventie van kanker is de optimale dosis 600 gram.
  • De norm van 800 gram is ongeveer het dubbele van wat in veel landen, waaronder Nederland, als richtlijn geldt en dat ook door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) wordt aangehouden. In sommige, met name Scandinavische landen ligt de norm hoger en in de Verenigde Staten geldt een aanbeveling van 640 tot 800 gram per dag. Bij deze lagere hoeveelheden dan 800 gram treedt wel bescherming op, maar minder dan mogelijk zou zijn.
  • Door een dagelijkse inname van 800 gram groente en fruit neemt het risico op hart- en vaatziekten met 28 procent af, op alleen een hartaandoening met 24 procent en op een beroerte met 33 procent. Er is een risicoreductie van 31 procent bij vroegtijdige sterfte. Een inname van 600 gram groente/fruit verlaagt de kans op kanker met 13 procent.
  • Groente- en fruitsoorten met de meeste bescherming tegen hart- en vaatziekten en vroegtijdige sterfte zijn appels, peren, citrusfruit, groene bladgroenten, kruisbloemige groenten en salades. Het kankerrisico wordt het sterkste verlaagd door groene en gele groenten en door kruisbloemigen.
  • Inname van minder dan 800 gram groente per dag is wereldwijd mogelijk verantwoordelijk voor ongeveer 7,8 miljoen vroegtijdige overlijdens. Minder dan 500 gram fruit is gerelateerd aan vroegtijdig sterven van 5,6 miljoen mensen.

Kruiden en specerijen

Van onderschat belang voor de gezondheid is het gebruik van kruiden en specerijen, die een lange geschiedenis van medicinaal gebruik kennen. Pas in deze moderne tijd wordt op groter schaal wetenschappelijk onderzoek gedaan naar hun positieve gezondheidseffecten. Dit onderzoek leent zich nog niet voor stellige conclusies. Wel blijkt daaruit dat kruiden en specerijen een verbazingwekkend groot gezondheidspotentieel vertegenwoordigen23 en dat zij onder meer veelbelovend zijn in relatie tot hart- en vaatziekten24 en kanker.25

Kruiden en specerijen zijn om gezondheidsredenen dus zeer aan te bevelen. Ze kunnen bovendien gebruikt worden in plaats van (te veel) zout. Voedsel zonder zout maar met kruiden is dan niet ‘flauw’, maar juist ‘pittig’ en biedt enorm veel meer smaakvariatie.

Vette vis

Direct na groenten en fruit (en kruiden) volgt als eerste aanbeveling vette vis, zoals haring, tonijn, zalm, sardines of makreel. Het levert goede eiwitten en is een belangrijke bron van een reeks voedingsstoffen, waaronder vitamine D. De positieve gezondheidseffecten hangen echter vooral samen met de in vis aanwezige meervoudig onverzadigde vetzuren. Dat zijn eicosapentaeenzuur (EPA) en docosahexaeenzuur (DHA), die gerekend worden tot de zogeheten omega 3-vetzuren. Deze zijn in vissen aanwezig door hun consumptie van algen.

Hart- en vaatziekten

Uit onderzoek blijkt dat visconsumptie de all-cause mortality terugdringt.26 Dat is vooral te danken aan het beschermende effect van visvetzuren op hart- en bloedvaten. In twee meta-analyses27 uit 2004 is dit aangetoond voor coronaire hartziekte, maar ook voor plotseling optredende hartdood.28 Bovendien werkt visconsumptie preventief op hartfalen (decompensatio cordis)29, een ernstige aandoening waarbij de pompkracht van het hart sterk is afgenomen.

Kanker

De mindere sterfte door visconsumptie is echter ook te danken aan het beschermende effect op verscheidene kankersoorten. De bewijsvoering betreft darmkanker30, longkanker31, borstkanker32, leverkanker33, slokdarmkanker34, eierstokkanker35 en hersentumoren.36 Ook het overlijdensrisico als gevolg van prostaatkanker neemt er door af.37

Cognitie

Belangrijk is ook de bescherming die omega 3-vetzuren bieden tegen de verslechtering van cognitieve vermogens. Voldoende visinname reduceert in het bijzonder de kans op dementie en de ziekte van Alzheimer, evenals op de ziekte van Parkinson.38

Noten

Noten zijn een leverancier van onder meer ijzer en de vitaminen B1 en E. Maar ze zijn, net als vis, vooral een belangrijke bron van vetten. Waarschijnlijk zijn deze verantwoordelijk voor de gunstige effecten op de gezondheid. De meeste soorten noten bestaan voor meer dan de helft uit (grotendeels onverzadigd) vet.

Uit onderzoek komt naar voren dat regelmatige consumptie van noten de all-cause mortality doet afnemen, voornamelijk door een lagere sterftekans als gevolg van hart- en vaatziekten en kanker.39 Ook blijkt er een beschermend effect te zijn op het optreden van een beroerte.40 Verder kan de sterfte als gevolg van ademhalingsziekten, diabetes en infecties verminderen.41

Voedingsvezels

Vezels zijn koolhydraten afkomstig uit plantaardige bronnen die niet in de dunne darm worden verteerd. Zij worden fermenteerbaar genoemd als ze in de dikke darm worden afgebroken en niet-fermenteerbaar als ze het lichaam verlaten zonder eerst afgebroken te worden. Vezels hebben geen voedingswaarde, maar zorgen wel voor een versnelde passage van opgenomen voedsel door het maagdarmkanaal, voor een sneller verzadigingsgevoel, vergroting van de hoeveelheid ontlasting en een versnelde afvoer van gifstoffen.

Voedingsvezels komen met name voor in groente, fruit, volkorenproducten, peulvruchten, aardappelen en noten. Deze voedingsmiddelen zijn niet alleen een belangrijke bron van vitaminen, mineralen of gezonde vetten, maar leveren tegelijkertijd de vezels die nodig zijn.

Het belang van deze voedingsvezels is groot. Er is afdoende bewijs, onder meer in meta-analyses42 uit 2015-2016, dat adequate inname van vezels de algehele sterfte terugdringt door een verlaagde kans op spijsverteringsziekten, kanker, infectieziekten, diabetes en hart- en vaatziekten. In een van deze meta-analyses (2015)43, die alles bij elkaar ruim 1,7 miljoen deelnemers omvatte en liep over een periode van ruim twaalf jaar, werd geconcludeerd tot een sterk verlaagde kans op all-cause mortality. Het sterftecijfer onder degenen met de hoogste vezelinname lag 23 procent lager dan bij degenen met de laagste vezelinname. Bij deze vergelijking werd hetzelfde percentage aan risicoverlaging gevonden voor hart- en vaatziekten. Bij kanker bedroeg het verlaagde risico 17 procent, bij ontstekingsziekten 43 procent, bij infectieziekten 58 procent en bij spijsverteringsziekten 68 procent.

Dose-respons

Vooral bij hart- en vaatziekten is sprake van een duidelijke dose-response relatie. Zo bleek uit een meta-analyse44 over de periode 1990-2013 dat zowel voor coronaire hartziekte als voor hart- en vaatziekten in het algemeen elke 7 gram per dag extra voedingsvezels resulteerde in een risicoverlaging van 9 procent. Die 7 gram komt overeen met bijvoorbeeld een portie volkorengranen in combinatie met een portie bonen of linzen dan wel twee tot vier porties groeten en fruit. Eenzelfde toename van de vezelinname met dagelijks 7 gram leidde volgens een ander onderzoek45 tot een risicoreductie met 7 procent voor beroertes.

Deze dose-response relatie geldt ook voor het verband tussen vezelinname en de kans op een aantal soorten kanker die zijn onderzocht (2011-2013). Met 10 gram extra vezels per dag bleek de kans op borstkanker met 5 procent terug te lopen46, bij dezelfde hoeveelheid (uit volkorengranen) verminderde het risico op darmkanker met 10 procent47, terwijl bij een extra inname van 10 gram de kans op maagkanker met 44 procent afnam.48

Peulvuchten, volkorengranen, zuivel

Groente, fruit, kruiden, vis en noten komen voor in de meeste aanbevolen voedingspatronen en de gezondheidsvoordelen zijn overduidelijk. Bij een aantal andere categorieën voedingsmiddelen ligt dat wat ingewikkelder, want in sommige voedingsadviezen worden deze ontraden. Het gaat dan om:
  • peulvruchten (bijvoorbeeld bruine/witte bonen, linzen, kikkererwten, sojabonen);
  • volkorengranen (bijvoorbeeld volkorenbrood, zilvervliesrijst);
  • zuivel (bijvoorbeeld kwark, yoghurt, kaas).

Peulvruchten zijn een bron van eiwitten en koolhydraten, zuivel levert vooral eiwit en granen bevatten veel koolhydraten. Ook de vitamines en mineralen zijn goed in deze producten vertegenwoordigd, zoals kalium, ijzer, magnesium en enkele B-vitaminen in peulvruchten; vitamine B12 en calcium in zuivel; en ijzer zowel als B-vitaminen in volkorengranen.

Van zowel peulvruchten49 als van volkorengranen50 en zuivel51 is in 2009 vastgesteld dat ze een beschermend effect hebben op darmkanker.

Volkorengranen

Door een voldoende inname van volkorengranen wordt de kans gereduceerd op coronaire hartziekte en andere hartaandoeningen52 en op beroertes.53 Volkorengranen hebben voorts een beschermend effect op het ontstaan van diabetes.54 Ook het risico op pancreaskanker neemt er door af.55 In het algemeen daalt het risico op kanker, evenals dat op ademhalings- en infectieziekten. Tezamen verklaren deze effecten waarschijnlijk dat door consumptie van volkorengranen de algehele sterfte minder is.56

Peulvruchten

De kans op hart- en vaatziekten in het algemeen57 en coronaire hartziekte in het bijzonder58 neemt af door consumptie van peulvruchten.

Zuivel

In geval van zuivel geldt een risicoreductie voor coronaire hartziekte59 en beroertes60, zij het dat niet geheel duidelijk is welk soort zuivel voor dit effect verantwoordelijk is en of dat effect wisselt met het vetgehalte van deze producten. De all-cause mortality wordt afgeremd door zuivel.61 Bovendien beschermen zuivelproducten, in het bijzonder de magere varianten en yoghurt, tegen borstkanker.62

Het bewijs voor een positieve invloed op de gezondheid van peulvruchten, volkorengranen en zuivel is nauwelijks minder sterk dan bij de hiervoor besproken voedingsmiddelen. Wetenschappelijk onderzoek maakt afdoende duidelijk dat ook zij passen in aanbevelingen voor verantwoorde voeding.

Eieren

Eieren bevatten veel gezonde voedingsstoffen, waaronder achttien vitaminen en mineralen. Ze bevatten vetzuren die vooral enkelvoudig onverzadigd zijn en bovendien alle aminozuren die ze tot een zeer hoogwaardige bron van eiwit maken. Consumptie van eieren is zeker aan te raden, zij het met enige kanttekeningen.

Hart- en vaatziekten

Eieren zijn lange tijd verdacht geweest vanwege hun hoge gehalte aan cholesterol. Nog in een Nederlandse meta-analyse63 uit 2001 werd geconcludeerd tot een verhoogd risico op coronaire hartziekte. Maar dat kon alleen via de vooronderstelling dat een ongunstig genoemd cholesterolprofiel die verhoogde kans zou bepalen, een link die tegenwoordig ter discussie staat. Zonder op deze discussie verder in te gaan, kan worden vastgesteld dat in de meeste64 latere analyses geen direct verband is gevonden tussen consumptie van eieren en een verhoogd risico op hart- en vaatziekten. Het verband met coronaire hartziekte en beroerte is afwezig en consumptie tot één ei per dag kan zelfs het risico op een beroerte verkleinen65, aldus twee meta-analyses uit 2013 en 2016. Tegelijkertijd zijn er tekenen dat (teveel) eieren de kans op diabetes doet toenemen en onder diabetici wél een verhoogde kans op hart- en vaatziekten geeft66, een correlatie die echter in andere onderzoeken weer niet67 of nauwelijks68 wordt gevonden.

Kanker

De onduidelijkheid over de voor- en nadelen van eieren wordt nog vergroot doordat in meta-analyses uit 2014 en 2015 aanwijzingen zijn te vinden voor een (licht) verhoogde kans op sommige kankersoorten. Daarbij gaat het om eierstok-69, borst- en prostaatkanker70, alsmede sommige kankers die kunnen ontstaan in het maag-darmkanaal.71 De conclusies zijn met voorwaarden omgeven en zeker niet te generaliseren naar een duidelijk verband tussen consumptie van eieren en het kankerrisico. De zeer hoge voedingswaarde van eieren lijkt duidelijk de mogelijke nadelen te overtreffen.

Vlees

Met enige aarzeling kan ook vlees tot de aanbevolen voedingsmiddelen worden gerekend. Het is een belangrijke bron van eiwit en bevat onder meer B-vitaminen, selenium, zink en ijzer. Voor de gezondheidseffecten moet onderscheid worden gemaakt tussen ‘wit vlees’ (kip, kalkoen, konijn) en rood vlees, dat alle vlees van runderen, schapen, geiten en varkens omvat. Rood vlees wordt dan weer onderverdeeld in onbewerkt en bewerkt vlees. Tot deze laatste soort worden bijvoorbeeld spek, salami, hamburgers en worst gerekend.

Rood en wit

Het verschil in gezondheidseffecten tussen wit vlees en bewerkt respectievelijk onbewerkt rood vlees blijkt onder meer uit een in 2014 gepubliceerde studie72 naar het verband met hart- en vaatziekten en algehele sterfte. Bij degenen met de hoogste consumptie van bewerkt rood vlees nam, in vergelijking met hen die er het minst van aten, het risico op all-cause mortality toe met 22 procent en op hart- en vaatziekten met 18 procent. Onbewerkt rood vlees was met 16 procent risicoverhoging zwakker gerelateerd aan hart- en vaatziekten, terwijl er géén verband werd gevonden met algehele sterfte. De onderzoekers concludeerden dat iedere verhoging van de consumptie van bewerkt rood vlees met 50 gram per dag de kans op hart- en vaatziekten en algehele sterfte deed toenemen, terwijl een verhoging met 100 gram nodig was voor een toenemende kans op sterfte door hart- en vaatziekten. Voor wit vlees werd geen enkele verhoging van risico gevonden.

Bij all-cause mortality moet, behalve aan hart- en vaatziekten, vooral worden gedacht aan kanker. Daarbij zien we globaal hetzelfde patroon. Het consumeren van wit vlees leidt niet tot een verhoogde kans op kanker en werkt soms zelfs preventief op het ontstaan ervan. Bij rood vlees daarentegen neemt die kans wel toe en des te meer wanneer het bewerkt rood vlees betreft. Die hogere kans bij rood vlees is aangetoond voor onder meer slokdarm-, maag- en blaaskanker73, longkanker74, mond-/keelkanker75, non-hodgkin lymfoom en ziekte van Kahler76, pancreaskanker77 en darmkanker.78

Door consumptie van rood vlees bestaat een verhoogd risico op diabetes. De meeste onderzoeken laten een hogere kans zien bij rood vlees in het algemeen en des te meer bij het bewerkte rood vlees.79 In een enkele studie blijft het risico beperkt tot alleen deze laatste vorm.80

Ten slotte blijkt rood vlees de kans op nierfalen te vergroten.81

Globaal blijkt uit de literatuur dat van wit vlees geen negatieve gezondheidseffecten uitgaan, maar van rood vlees wél. Het onbewerkte rood vlees lijkt pas schadelijk te zijn bij een te hoge consumptie en veelal wordt aangeraden deze te beperken tot bijvoorbeeld maximaal 300 gram per week. Bewerkt rood vlees is op zichzelf al ongezond. Wit vlees kan zonder meer worden gegeten. Met deze restricties kan ook vlees een plaats hebben in een gezond voedingspatroon.

Conclusie

Een zoektocht door de medisch-wetenschappelijke literatuur laat zien dat het kiezen van de juiste voedingsmiddelen een zeer vergaande invloed op de gezondheid heeft. De kans op ziektes als hart- en vaataandoeningen, diabetes en kanker neemt er drastisch door af en ook de algehele sterfte daalt duidelijk. Gezonde voeding kan daarmee in het dagelijks leven worden ingezet als preventief medicijn tegen moderne welvaartsziekten.
© 2017 - 2024 Vitas, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Gezond eten met de schijf van vijfGezond eten met de schijf van vijfGezond eten is goed voor iedereen. Veel fruit, veel verse groenten is goed, maar niet voldoende. Naast fruit en groente…
Vrouw en voeding: maaltijdschijfVrouw en voeding: maaltijdschijfDe maaltijdschijf wordt vaak gebruikt als een indicatie voor een gezond voedingspatroon. In Nederland is de maaltijdschi…
De schijf van 5De schijf van 5De meeste Nederlanders kennen hem wel; de schijf van 5. Het is dé leidraad voor gezond, lekker en veilig eten, opgesteld…
Soorten voedingsvezels en hun effect op de gezondheidSoorten voedingsvezels en hun effect op de gezondheidOver de gezondheidseffecten van voedingsvezels is nog lang niet alles duidelijk. Ook heeft niet elk type vezel hetzelfde…
Nitrosaminen - vorming, consequenties en voorkomenNitrosaminen - vorming, consequenties en voorkomenConsumenten gebruiken steeds meer producten die, door middel van ingenieuze chemische processen, worden vervaardigd en v…
Acrylamide - ziekteverwekkend frituurproductAcrylamide - ziekteverwekkend frituurproductVeel mensen zijn zich ervan bewust dat organische stoffen zowel goed als slecht kunnen zijn voor het menselijk lichaam.…
Bronnen en referenties
  • 1 Heiner Boeing, Angela Bechthold, Achim Bub, Sabine Ellinger, Dirk Haller, Anja Kroke, Eva Leschik-Bonnet, Manfred J. Müller, Helmut Oberritter, Matthias Schulze, Peter Stehle, and Bernhard Watzl. Critical review: vegetables and fruit in the prevention of chronic diseases. Eur J Nutr. 2012 Sep; 51(6): 637–663. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3419346
  • 2 Xia Wang, Yingying Ouyang, Jun Liu, Minmin Zhu, Gang Zhao, Wei Bao, Frank B Hu. Fruit and vegetable consumption and mortality from all causes, cardiovascular disease, and cancer: systematic review and dose-response meta-analysis of prospective cohort studies. BMJ. 2014; 349: g4490. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4115152
  • 3 Zhan J, Liu YJ, Cai LB, Xu FR, Xie T, He QQ. Fruit and Vegetable Consumption and Risk of Cardiovascular Disease: a Meta-analysis of Prospective Cohort Studies. Crit Rev Food Sci Nutr. 2015 Jun 26:0. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26114864
  • 4 Dauchet L, Amouyel P, Hercberg S, Dallongeville J. Fruit and vegetable consumption and risk of coronary heart disease: a meta-analysis of cohort studies. J Nutr. 2006 Oct;136(10):2588-93. http://jn.nutrition.org/content/136/10/2588.long; He FJ, Nowson CA, Lucas M, MacGregor GA. Increased consumption of fruit and vegetables is related to a reduced risk of coronary heart disease: meta-analysis of cohort studies. J Hum Hypertens. 2007 Sep;21(9):717-28. http://dro.deakin.edu.au/eserv/DU:30007604/nowson-increasedconsumption-2007.pdf; Gan Y, Tong X, Li L, Cao S, Yin X, Gao C, Herath C, Li W, Jin Z, Chen Y, Lu Z. Consumption of fruit and vegetable and risk of coronary heart disease: a meta-analysis of prospective cohort studies. Int J Cardiol. 2015 Mar 15;183:129-37. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25662075
  • 5 Dauchet L, Amouyel P, Dallongeville J. Fruit and vegetable consumption and risk of stroke: a meta-analysis of cohort studies. Neurology. 2005 Oct 25;65(8):1193-7. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16247045; He FJ, Nowson CA, MacGregor GA. Fruit and vegetable consumption and stroke: meta-analysis of cohort studies. Lancet. 2006 Jan 28;367(9507):320-6. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16443039; Hu D, Huang J, Wang Y, Zhang D, Qu Y. Fruits and vegetables consumption and risk of stroke: a meta-analysis of prospective cohort studies. Stroke. 2014 Jun;45(6):1613-9. http://stroke.ahajournals.org/content/45/6/1613.long.
  • 6 Li M, Fan Y, Zhang X, Hou W, Tang Z. Fruit and vegetable intake and risk of type 2 diabetes mellitus: meta-analysis of prospective cohort studies. BMJ Open. 2014 Nov 5;4(11):e005497. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4225228; Wang PY, Fang JC, Gao ZH, Zhang C, Xie SY. Higher intake of fruits, vegetables or their fiber reduces the risk of type 2 diabetes: A meta-analysis. J Diabetes Investig. 2016 Jan;7(1):56-69. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4718092.
  • 7 Liu H, Wang XC, Hu GH, Guo ZF, Lai P, Xu L, Huang TB, Xu YF. Fruit and vegetable consumption and risk of bladder cancer: an updated meta-analysis of observational studies. Eur J Cancer Prev. 2015 Nov;24(6):508-16. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25642791; Al-Zalabani AH, Stewart KF, Wesselius A, Schols AM, Zeegers MP. Modifiable risk factors for the prevention of bladder cancer: a systematic review of meta-analyses. Eur J Epidemiol. 2016 Sep;31(9):811-51. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5010611.
  • 8 Fang X, Wei J, He X, An P, Wang H, Jiang L, Shao D, Liang H, Li Y, Wang F, Min J. Landscape of dietary factors associated with risk of gastric cancer: A systematic review and dose-response meta-analysis of prospective cohort studies. Eur J Cancer. 2015 Dec;51(18):2820-32. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26589974
  • 9 Wang Y, Li F, Wang Z, Qiu T, Shen Y, Wang M. Fruit and vegetable consumption and risk of lung cancer: a dose-response meta-analysis of prospective cohort studies. Lung Cancer. 2015 May;88(2):124-30. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25747805; Wang M, Qin S, Zhang T, Song X, Zhang S. The effect of fruit and vegetable intake on the development of lung cancer: a meta-analysis of 32 publications and 20,414 cases. Eur J Clin Nutr. 2015 Nov;69(11):1184-92. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25920421; Vieira AR, Abar L, Vingeliene S, Chan DS, Aune D, Navarro-Rosenblatt D, Stevens C, Greenwood D, Norat T. Fruits, vegetables and lung cancer risk: a systematic review and meta-analysis. Ann Oncol. 2016 Jan;27(1):81-96. https://academic.oup.com/annonc/article/27/1/81/2196208/Fruits-vegetables-and-lung-cancer-risk-a
  • 10 Wu YC, Zheng D, Sun JJ, Zou ZK, Ma ZL. Meta-analysis of studies on breast cancer risk and diet in Chinese women. Int J Clin Exp Med. 2015 Jan 15;8(1):73-85. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4358431
  • 11 Conway DI. Each portion of fruit or vegetable consumed halves the risk of oral cancer. Evid Based Dent. 2007;8(1):19-20. http://www.nature.com/ebd/journal/v8/n1/pdf/6400471a.pdf?origin=publication_detail
  • 12 Wu QJ, Wu L, Zheng LQ, Xu X, Ji C, Gong TT. Consumption of fruit and vegetables reduces risk of pancreatic cancer: evidence from epidemiological studies. Eur J Cancer Prev. 2016 May;25(3):196-205. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26075658
  • 13 Li B, Jiang G, Zhang G, Xue Q, Zhang H, Wang C, Zhao T. Intake of vegetables and fruit and risk of esophageal adenocarcinoma: a meta-analysis of observational studies. Eur J Nutr. 2014 Oct;53(7):1511-21. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24448974
  • 14 Li Y. Association between fruit and vegetable intake and risk for glioma: a meta-analysis. Nutrition. 2014 Nov-Dec;30(11-12):1272-8. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25194962
  • 15 Luo AJ, Wang FZ, Luo D, Hu DH, Mao P, Xie WZ, He XF, Kan W, Wang Y. Consumption of vegetables may reduce the risk of liver cancer: results from a meta-analysis of case-control and cohort studies. Clin Res Hepatol Gastroenterol. 2015 Feb;39(1):45-51. http://fulltext.study/download/3286240.pdf
  • 16 Zhao J, Zhao L. Cruciferous vegetables intake is associated with lower risk of renal cell carcinoma: evidence from a meta-analysis of observational studies. PLoS One. 2013 Oct 28;8(10):e75732. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3810374
  • 17 Zhou XF, Ding ZS, Liu NB. Allium vegetables and risk of prostate cancer: evidence from 132,192 subjects. Asian Pac J Cancer Prev. 2013;14(7):4131-4. http://journal.waocp.org/article_27919_d69b1aa075d0793abf49f9419b484152.pdf
  • 18 Chen J, Song Y, Zhang L.Lycopene/tomato consumption and the risk of prostate cancer: a systematic review and meta-analysis of prospective studies. J Nutr Sci Vitaminol (Tokyo). 2013;59(3):213-23. https://www.jstage.jst.go.jp/article/jnsv/59/3/59_213/_pdf; Chen P, Zhang W, Wang X, Zhao K, Negi DS, Zhuo L, Qi M, Wang X, Zhang X. Lycopene and Risk of Prostate Cancer: A Systematic Review and Meta-Analysis. Medicine (Baltimore). 2015 Aug;94(33):e1260. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4616444
  • 19 Han B, Li X, Yu T. Cruciferous vegetables consumption and the risk of ovarian cancer: a meta-analysis of observational studies. Diagn Pathol. 2014 Jan 20;9:7. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3937240
  • 20 Ben Q, Zhong J, Liu J, Wang L, Sun Y, Yv L, Yuan Y. Association Between Consumption of Fruits and Vegetables and Risk of Colorectal Adenoma: A PRISMA-Compliant Meta-Analysis of Observational Studies. Medicine (Baltimore). 2015 Oct;94(42):e1599. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4620815
  • 21 Chen GC, Lv DB, Pang Z, Liu QF. Fruits and vegetables consumption and risk of non-Hodgkin's lymphoma: a meta-analysis of observational studies. Int J Cancer. 2013 Jul;133(1):190-200. http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/ijc.27992/pdf
  • 22 Aune D, Giovannucci E, Boffetta P, Fadnes LT, Keum N, Norat T, Greenwood DC, Riboli E, Vatten LJ, Tonstad S. Fruit and vegetable intake and the risk of cardiovascular disease, total cancer and all-cause mortality - a systematic review and dose-response meta-analysis of prospective studies. Int J Epidemiol. 2017 Feb 22. https://academic.oup.com/ije/article-lookup/doi/10.1093/ije/dyw319
  • 23 Srinivasan K. Antioxidant potential of spices and their active constituents. Crit Rev Food Sci Nutr. 2014;54(3):352-72. https://www.researchgate.net/publication/258280330_Antioxidant_Potential_of_Spices_and_Their_Active_Constituents
  • 24 Vasanthi HR, Parameswari RP. Indian spices for healthy heart - an overview. Curr Cardiol Rev. 2010 Nov;6(4):274-9. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3083808
  • 25 Kaefer CM, Milner JA. The role of herbs and spices in cancer prevention. J Nutr Biochem. 2008 Jun;19(6):347-61. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2771684; Zheng J, Zhou Y, Li Y, Xu DP, Li S, Li HB. Spices for Prevention and Treatment of Cancers. Nutrients. 2016 Aug 12;8(8). pii: E495. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4997408
  • 26 Zhao LG, Sun JW, Yang Y, Ma X, Wang YY, Xiang YB. Fish consumption and all-cause mortality: a meta-analysis of cohort studies. Eur J Clin Nutr. 2016 Feb;70(2):155-61. https://www.researchgate.net/publication/276362104_Fish_consumption_and_all-cause_mortality_A_meta-analysis_of_cohort_studies
  • 27 Whelton SP, He J, Whelton PK, Muntner P. Meta-analysis of observational studies on fish intake and coronary heart disease. Am J Cardiol. 2004 May 1;93(9):1119-23. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15110203; He K, Song Y, Daviglus ML, Liu K, Van Horn L, Dyer AR, Greenland P. Accumulated evidence on fish consumption and coronary heart disease mortality: a meta-analysis of cohort studies. Circulation. 2004 Jun 8;109(22):2705-11. http://circ.ahajournals.org/content/109/22/2705
  • 28 Wen YT, Dai JH, Gao Q.Effects of Omega-3 fatty acid on major cardiovascular events and mortality in patients with coronary heart disease: a meta-analysis of randomized controlled trials. Nutr Metab Cardiovasc Dis. 2014 May;24(5):470-5. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24472636
  • 29 Djoussé L, Akinkuolie AO, Wu JH, Ding EL, Gaziano JM. Fish consumption, omega-3 fatty acids and risk of heart failure: a meta-analysis. Clin Nutr. 2012 Dec;31(6):846-53. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3509256/; Li YH, Zhou CH, Pei HJ, Zhou XL, Li LH, Wu YJ, Hui RT. Fish consumption and incidence of heart failure: a meta-analysis of prospective cohort studies. Chin Med J (Engl). 2013 Mar;126(5):942-8. http://124.205.33.103:81/ch/reader/view_abstract.aspx?file_no=12-1943&flag=1
  • 30 Wu S, Feng B, Li K, Zhu X, Liang S, Liu X, Han S, Wang B, Wu K, Miao D, Liang J, Fan D. Fish consumption and colorectal cancer risk in humans: a systematic review and meta-analysis. Am J Med. 2012 Jun;125(6):551-9.e5. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22513196
  • 31 Song J, Su H, Wang BL, Zhou YY, Guo LL. Fish consumption and lung cancer risk: systematic review and meta-analysis. Nutr Cancer. 2014;66(4):539-49. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24707954
  • 32 Zheng JS, Hu XJ, Zhao YM, Yang J, Li D. Intake of fish and marine n-3 polyunsaturated fatty acids and risk of breast cancer: meta-analysis of data from 21 independent prospective cohort studies. BMJ. 2013 Jun 27;346:f3706. http://www.bmj.com/content/346/bmj.f3706.long
  • 33 Huang RX, Duan YY, Hu JA. Fish intake and risk of liver cancer: a meta-analysis. PLoS One. 2015 Jan 23;10(1):e0096102. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4304705
  • 34 Jiang G, Li B, Liao X, Zhong C. Poultry and fish intake and risk of esophageal cancer: A meta-analysis of observational studies. Asia Pac J Clin Oncol. 2016 Mar;12(1):e82-91. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23910094
  • 35 Kolahdooz F, van der Pols JC, Bain CJ, Marks GC, Hughes MC, Whiteman DC, Webb PM; Australian Cancer Study (Ovarian Cancer) and the Australian Ovarian Cancer Study Group. Meat, fish, and ovarian cancer risk: Results from 2 Australian case-control studies, a systematic review, and meta-analysis. Am J Clin Nutr. 2010 Jun;91(6):1752-63. http://ajcn.nutrition.org/content/91/6/1752.long
  • 36 Lian W, Wang R, Xing B, Yao Y. Fish intake and the risk of brain tumor: a meta-analysis with systematic review. Nutr J. 2017 Jan 11;16(1):1. https://nutritionj.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12937-016-0223-4
  • 37 Szymanski KM, Wheeler DC, Mucci LA. Fish consumption and prostate cancer risk: a review and meta-analysis. Am J Clin Nutr. 2010 Nov;92(5):1223-33. http://ajcn.nutrition.org/content/92/5/1223.long
  • 38 Wu S, Ding Y, Wu F, Li R, Hou J, Mao P. Omega-3 fatty acids intake and risks of dementia and Alzheimer's disease: a meta-analysis. Neurosci Biobehav Rev. 2015 Jan;48:1-9. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25446949; Zhang Y, Chen J, Qiu J, Li Y, Wang J, Jiao J. Intakes of fish and polyunsaturated fatty acids and mild-to-severe cognitive impairment risks: a dose-response meta-analysis of 21 cohort studies. Am J Clin Nutr. 2016 Feb;103(2):330-40. http://ajcn.nutrition.org/content/103/2/330.long
  • 39 Grosso G, Yang J, Marventano S, Micek A, Galvano F, Kales SN. Nut consumption on all-cause, cardiovascular, and cancer mortality risk: a systematic review and meta-analysis of epidemiologic studies. Am J Clin Nutr. 2015 Apr;101(4):783-93. http://ajcn.nutrition.org/content/101/4/783.long; van den Brandt PA, Schouten LJ. Relationship of tree nut, peanut and peanut butter intake with total and cause-specific mortality: a cohort study and meta-analysis. Int J Epidemiol. 2015 Jun;44(3):1038-49. http://ije.oxfordjournals.org/content/44/3/1038.long; Mayhew AJ, de Souza RJ, Meyre D, Anand SS, Mente A. A systematic review and meta-analysis of nut consumption and incident risk of CVD and all-cause mortality. Br J Nutr. 2016 Jan 28;115(2):212-25. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26548503.
  • 40 Zhang Z, Xu G, Wei Y, Zhu W, Liu X. Nut consumption and risk of stroke. Eur J Epidemiol. 2015 Mar;30(3):189-96. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25724474
  • 41 Aune D, Keum N, Giovannucci E, Fadnes LT, Boffetta P, Greenwood DC, Tonstad S, Vatten LJ, Riboli E, Norat T. Nut consumption and risk of cardiovascular disease, total cancer, all-cause and cause-specific mortality: a systematic review and dose-response meta-analysis of prospective studies. BMC Med. 2016 Dec 5;14(1):207. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5137221
  • 42 Yang Y, Zhao LG, Wu QJ, Ma X, Xiang YB. Association between dietary fiber and lower risk of all-cause mortality: a meta-analysis of cohort studies. Am J Epidemiol. 2015 Jan 15;181(2):83-91. https://academic.oup.com/aje/article-lookup/doi/10.1093/aje/kwu257; Kim Y, Je Y. Dietary fibre intake and mortality from cardiovascular disease and all cancers: A meta-analysis of prospective cohort studies. Arch Cardiovasc Dis. 2016 Jan;109(1):39-54. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26711548; Hajishafiee M, Saneei P, Benisi-Kohansal S, Esmaillzadeh A. Cereal fibre intake and risk of mortality from all causes, CVD, cancer and inflammatory diseases: a systematic review and meta-analysis of prospective cohort studies. Br J Nutr. 2016 Jul;116(2):343-52. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27193606.
  • 43 T Huang, X Zhang, C Liu, Y Lou, Y Song. Dietary Fiber Intake and Mortality from All Causes, Cardiovascular Disease, Cancer, Infectious Diseases and Others: A Meta-Analysis of 42 Prospective Cohort Studies with 1,752,848 Participants. North American Journal of Medicine and Science Apr 2015 Vol 8 No.2 http://www.najms.net/wp-content/uploads/v08i02p059.pdf
  • 44 Threapleton DE, Greenwood DC, Evans CE, Cleghorn CL, Nykjaer C, Woodhead C, Cade JE, Gale CP, Burley VJ. Dietary fibre intake and risk of cardiovascular disease: systematic review and meta-analysis. BMJ. 2013 Dec 19;347:f6879. http://www.bmj.com/content/347/bmj.f6879
  • 45 Threapleton DE, Greenwood DC, Evans CE, Cleghorn CL, Nykjaer C, Woodhead C, Cade JE, Gale CP, Burley VJ. Dietary fiber intake and risk of first stroke: a systematic review and meta-analysis. Stroke. 2013 May;44(5):1360-8. http://stroke.ahajournals.org/content/44/5/1360.long
  • 46 Aune D, Chan DS, Greenwood DC, Vieira AR, Rosenblatt DA, Vieira R, Norat T. Dietary fiber and breast cancer risk: a systematic review and meta-analysis of prospective studies. Ann Oncol. 2012 Jun;23(6):1394-402. https://academic.oup.com/annonc/article/23/6/1394/170112/Dietary-fiber-and-breast-cancer-risk-a-systematic
  • 47 Aune D, Chan DS, Lau R, Vieira R, Greenwood DC, Kampman E, Norat T. Dietary fibre, whole grains, and risk of colorectal cancer: systematic review and dose-response meta-analysis of prospective studies. BMJ. 2011 Nov 10;343:d6617. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3213242
  • 48 Zhang Z, Xu G, Ma M, Yang J, Liu X. Dietary fiber intake reduces risk for gastric cancer: a meta-analysis. Gastroenterology. 2013 Jul;145(1):113-120.e3. http://www.stroke.net.cn/d/file/dynamic/academic_dynamic/2014-03-28/f4eabe49d23999a0b85bc6fa3b59479d.pdf
  • 49 Zhu B, Sun Y, Qi L, Zhong R, Miao X. Dietary legume consumption reduces risk of colorectal cancer: evidence from a meta-analysis of cohort studies. Sci Rep. 2015 Mar 5;5:8797. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4350074/
  • 50 Haas P, Machado MJ, Anton AA, Silva AS, de Francisco A. Effectiveness of whole grain consumption in the prevention of colorectal cancer: meta-analysis of cohort studies. Int J Food Sci Nutr. 2009;60 Suppl 6:1-13. https://www.researchgate.net/publication/24219601_Effectiveness_of_whole_grain_consumption_in_the_prevention_of_colorectal_cancer_Meta-analysis_of_cohort_studies
  • 51 Huncharek M, Muscat J, Kupelnick B. Colorectal cancer risk and dietary intake of calcium, vitamin D, and dairy products: a meta-analysis of 26,335 cases from 60 observational studies. Nutr Cancer. 2009;61(1):47-69. http://www.encognitive.com/files/Colorectal%20Cancer%20Risk%20and%20Dietary%20Intake%20of%20Calcium.pdf
  • 52 Aune D, Keum N, Giovannucci E, Fadnes LT, Boffetta P, Greenwood DC, Tonstad S, Vatten LJ, Riboli E, Norat T. Whole grain consumption and risk of cardiovascular disease, cancer, and all cause and cause specific mortality: systematic review and dose-response meta-analysis of prospective studies. BMJ. 2016 Jun 14;353:i2716. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4908315
  • 53 Fang L, Li W, Zhang W, Wang Y, Fu S. Association between whole grain intake and stroke risk: evidence from a meta-analysis. Int J Clin Exp Med. 2015 Sep 15;8(9):16978-83. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4659141
  • 54 Aune D, Norat T, Romundstad P, Vatten LJ. Whole grain and refined grain consumption and the risk of type 2 diabetes: a systematic review and dose-response meta-analysis of cohort studies. Eur J Epidemiol. 2013 Nov;28(11):845-58. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24158434
  • 55 Lei Q, Zheng H, Bi J, Wang X, Jiang T, Gao X, Tian F, Xu M, Wu C, Zhang L, Li N, Li J. Whole Grain Intake Reduces Pancreatic Cancer Risk: A Meta-Analysis of Observational Studies. Medicine (Baltimore). 2016 Mar;95(9):e2747. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4782845
  • 56 Aune D, Keum N, Giovannucci E, Fadnes LT, Boffetta P, Greenwood DC, Tonstad S, Vatten LJ, Riboli E, Norat T. Whole grain consumption and risk of cardiovascular disease, cancer, and all cause and cause specific mortality: systematic review and dose-response meta-analysis of prospective studies. BMJ. 2016 Jun 14;353:i2716. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4908315
  • 57 Marventano S, Izquierdo Pulido M, Sánchez-González C, Godos J, Speciani A, Galvano F, Grosso G. Legume consumption and CVD risk: a systematic review and meta-analysis. Public Health Nutr. 2017 Feb;20(2):245-254. https://www.researchgate.net/publication/307853629_Legume_consumption_and_CVD_risk_a_systematic_review_and_meta-analysis
  • 58 Afshin A, Micha R, Khatibzadeh S, Mozaffarian D. Consumption of nuts and legumes and risk of incident ischemic heart disease, stroke, and diabetes: a systematic review and meta-analysis. Am J Clin Nutr. 2014 Jul;100(1):278-88. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4144102
  • 59 Qin LQ, Xu JY, Han SF, Zhang ZL, Zhao YY, Szeto IM. Dairy consumption and risk of cardiovascular disease: an updated meta-analysis of prospective cohort studies. Asia Pac J Clin Nutr. 2015;24(1):90-100. http://apjcn.nhri.org.tw/server/APJCN/24/1/90.pdf
  • 60 de Goede J, Soedamah-Muthu SS, Pan A, Gijsbers L, Geleijnse JM. Dairy Consumption and Risk of Stroke: A Systematic Review and Updated Dose-Response Meta-Analysis of Prospective Cohort Studies. J Am Heart Assoc. 2016 May 20;5(5). https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4889169/
  • 61 Elwood PC, Givens DI, Beswick AD, Fehily AM, Pickering JE, Gallacher J. The survival advantage of milk and dairy consumption: an overview of evidence from cohort studies of vascular diseases, diabetes and cancer. J Am Coll Nutr. 2008 Dec;27(6):723S-34S. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19155432
  • 62 Zang J, Shen M, Du S, Chen T, Zou S. The Association between Dairy Intake and Breast Cancer in Western and Asian Populations: A Systematic Review and Meta-Analysis. J Breast Cancer. 2015 Dec;18(4):313-22. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4705082
  • 63 Weggemans RM, Zock PL, Katan MB. Dietary cholesterol from eggs increases the ratio of total cholesterol to high-density lipoprotein cholesterol in humans: a meta-analysis. Am J Clin Nutr. 2001 May;73(5):885-91. http://ajcn.nutrition.org/content/73/5/885.long
  • 64 Wel volgens: Li Y, Zhou C, Zhou X, Li L. Egg consumption and risk of cardiovascular diseases and diabetes: a meta-analysis. Atherosclerosis. 2013 Aug;229(2):524-30. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23643053
  • 65 Rong Y, Chen L, Zhu T, Song Y, Yu M, Shan Z, Sands A, Hu FB, Liu L. Egg consumption and risk of coronary heart disease and stroke: dose-response meta-analysis of prospective cohort studies. BMJ. 2013 Jan 7;346:e8539. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3538567; Alexander DD, Miller PE, Vargas AJ, Weed DL, Cohen SS. Meta-analysis of Egg Consumption and Risk of Coronary Heart Disease and Stroke. J Am Coll Nutr. 2016 Nov-Dec;35(8):704-716. Epub 2016 Oct 6. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27710205
  • 66 Shin JY, Xun P, Nakamura Y, He K. Egg consumption in relation to risk of cardiovascular disease and diabetes: a systematic review and meta-analysis. Am J Clin Nutr. 2013 Jul;98(1):146-59. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3683816
  • 67 Li Y, Zhou C, Zhou X, Li L. Egg consumption and risk of cardiovascular diseases and diabetes: a meta-analysis. Atherosclerosis. 2013 Aug;229(2):524-30. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23643053
  • 68 Djoussé L, Khawaja OA, Gaziano JM. Egg consumption and risk of type 2 diabetes: a meta-analysis of prospective studies. Am J Clin Nutr. 2016 Feb;103(2):474-80. http://ajcn.nutrition.org/content/103/2/474.long; Tamez M, Virtanen JK, Lajous M. Egg consumption and risk of incident type 2 diabetes: a dose-response meta-analysis of prospective cohort studies. Br J Nutr. 2016 Jun;115(12):2212-8. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27108219
  • 69 Zeng ST, Guo L, Liu SK, Wang DH, Xi J, Huang P, Liu DT, Gao JF, Feng J, Zhang L. Egg consumption is associated with increased risk of ovarian cancer: Evidence from a meta-analysis of observational studies. Clin Nutr. 2015 Aug;34(4):635-41. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25108572
  • 70 Keum N, Lee DH, Marchand N, Oh H, Liu H, Aune D, Greenwood DC, Giovannucci EL. Egg intake and cancers of the breast, ovary and prostate: a dose-response meta-analysis of prospective observational studies. Br J Nutr. 2015 Oct 14;114(7):1099-1107. http://eprints.whiterose.ac.uk/86259/4/GreenwoodEggintake.pdf
  • 71 Tse G, Eslick GD. Egg consumption and risk of GI neoplasms: dose-response meta-analysis and systematic review. Eur J Nutr. 2014 Oct;53(7):1581-90. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24500371
  • 72 Abete I, Romaguera D, Vieira AR, Lopez de Munain A, Norat T. Association between total, processed, red and white meat consumption and all-cause, CVD and IHD mortality: a meta-analysis of cohort studies. Br J Nutr. 2014 Sep 14;112(5):762-75. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24932617
  • 73 Lippi G, Mattiuzzi C, Cervellin G. Meat consumption and cancer risk: a critical review of published meta-analyses. Crit Rev Oncol Hematol. 2016 Jan;97:1-14. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26633248
  • 74 Yang WS, Wong MY, Vogtmann E, Tang RQ, Xie L, Yang YS, Wu QJ, Zhang W, Xiang YB. Meat consumption and risk of lung cancer: evidence from observational studies. Ann Oncol. 2012 Dec;23(12):3163-70. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3501234
  • 75 Xu J, Yang XX, Wu YG, Li XY, Bai B. Meat consumption and risk of oral cavity and oropharynx cancer: a meta-analysis of observational studies. PLoS One. 2014 Apr 15;9(4):e95048. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3988178
  • 76 Caini S, Masala G, Gnagnarella P, Ermini I, Russell-Edu W, Palli D, Gandini S. Food of animal origin and risk of non-Hodgkin lymphoma and multiple myeloma: A review of the literature and meta-analysis. Crit Rev Oncol Hematol. 2016 Apr;100:16-24. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26921971
  • 77 Paluszkiewicz P, Smolińska K, Dębińska I, Turski WA. Main dietary compounds and pancreatic cancer risk. The quantitative analysis of case-control and cohort studies. Cancer Epidemiol. 2012 Feb;36(1):60-7. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22018953
  • 78 Sandhu MS, White IR, McPherson K. Systematic review of the prospective cohort studies on meat consumption and colorectal cancer risk: a meta-analytical approach. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev. 2001 May;10(5):439-46. http://cebp.aacrjournals.org/content/10/5/439.long
  • 79 Pan A, Sun Q, Bernstein AM, Manson JE, Willett WC, Hu FB. Changes in red meat consumption and subsequent risk of type 2 diabetes mellitus: three cohorts of US men and women. JAMA Intern Med. 2013 Jul 22;173(14):1328-35. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3847817; Pan A, Sun Q, Bernstein AM, Schulze MB, Manson JE, Willett WC, Hu FB. Red meat consumption and risk of type 2 diabetes: 3 cohorts of US adults and an updated meta-analysis. Am J Clin Nutr. 2011 Oct;94(4):1088-96. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3173026; Aune D, Ursin G, Veierød MB. Meat consumption and the risk of type 2 diabetes: a systematic review and meta-analysis of cohort studies. Diabetologia. 2009 Nov;52(11):2277-87. http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.464.8735&rep=rep1&type=pdf
  • 80 Micha R, Wallace SK, Mozaffarian D. Red and processed meat consumption and risk of incident coronary heart disease, stroke, and diabetes mellitus: a systematic review and meta-analysis. Circulation. 2010 Jun 1;121(21):2271-83. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2885952
  • 81 Lew QJ, Jafar TH, Koh HW, Jin A, Chow KY, Yuan JM, Koh WP. Red Meat Intake and Risk of ESRD. J Am Soc Nephrol. 2017 Jan;28(1):304-312. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27416946
Reactie

Miske (infoteur), 03-06-2017 #1
Diep respect voor dit artikel, dat ongetwijfeld wetenschappelijk het meest onderbouwde artikel is dat ik in de afgelopen tijd gelezen heb. Zowel qua inhoud als qua bronvermeldingen subliem! Een dikke proficiat voor de tijd en energie die je in het opzoekwerk van dit artikel gestoken hebt. Reactie infoteur, 06-06-2017
Dank voor deze lovende woorden, Miske!

Vitas (15 artikelen)
Gepubliceerd: 02-06-2017
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Gezonde voeding
Bronnen en referenties: 81
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.