Gezond eten met de schijf van vijf

Gezond eten is goed voor iedereen. Veel fruit, veel verse groenten is goed, maar niet voldoende. Naast fruit en groente zijn ook andere levensmiddelen noodzakelijk voor een gezonde voeding. Om alle voedingsmiddelen in kaart te brengen die dagelijks nodig zijn voor een goed dieet, is de ‘schijf van vijf’ ontwikkeld. De ‘schijf van vijf’ is uniek voor Nederland, andere landen hebben voedingsdriehoeken of een voedingspyramide.

Inhoud

• Vijf voedingsregels in de schijf van vijf
• Vijf vakken in de schijf van vijf
• Niet alleen wat je eet maar ook hoeveel
• Bewegen in de schijf van vijf

Vijf voedingsregels in de schijf van vijf

Bijna zes jaar geleden werd een vernieuwde schijf ontwikkeld. De schijf bevat vijf voedingsregels en vijf vakken met voedingsmiddelen. De vijf voedingsregels zijn:

1. Eet gevarieerd: Kies voedingsmiddelen uit alle vakken. Fruit en groente zijn inderdaad gezond maar moeten wel aangevuld worden met andere producten.
   Bron: MarcoRoosink, Pixabay
2. Niet teveel: Teveel calorieën per dag betekent automatisch een gewichtstoename. Betekent ook, matig zijn met alcohol, snoep, zout en gewoon drie eetmomenten aanhouden.
3. Minder verzadigd vet: Er wordt aangeraden om te kiezen voor onverzadigde vetten die in plantaardige olie en halvarine zitten. (hét ezelsbruggetje: onverzadigd is oké)
4. Veel groente, fruit & brood: Dit is vooral belangrijk door de enorme hoeveelheid vezels die erin zitten. In vezels zitten weinig calorieën maar ze vullen wel. Daarnaast biedt een vezelrijk dieet bescherming tegen hart- en vaatziekten.
5. Veiligheid: Hygiëne staat voorop bij de bereiding van voedsel maar ook tijdens het eten.

Vijf vakken in de schijf van vijf

Naast de vijf voedingsregels bestaat de schijf uit vijf vakken. De vijf vakken staan symbool voor vijf groepen voedingsmiddelen. Ieder vak in de schijf is niet even groot. Groente, fruit, brood, aardappelen, granen, rijst en pasta domineren samen een helft van de schijf. Kleinere vakken zijn er voor zuivel, vlees(of vervangers), vis, eieren, vetten en drank. De grootte van het vak duidt op het belang van het vak. De bovenste twee worden aangevuld met de onderste vakken.

1. Groente & fruit: voor vitamines, mineralen, vezels en bioactieve stoffen. Voor deze belangrijke groep is er veel ruimte in de schijf.
   Bron: Couleur, Pixabay
2. Brood, granen, aardappelen, rijst, pasta en peulvruchten: Dit is de tweede belangrijke groep met koolhydraten, eiwitten, vezels, B-vitamines en mineralen.
3. Zuivel, vlees(waren), vis, ei en vleesvervangers: eiwit, mineralen zoals calcium, B-vitamines en visvetzuren. De kleinere groep in de schijf en er is ook gedacht aan een blokje Tofu maar noten horen ook bij deze groep.
4. Olie & vetten: voor essentiële vetzuren en de vitamines A, D & E.
5. Vocht/drinken: voor het noodzakelijke water. (geen frisdrank of alcohol)

Extra: Nee, er is in de schijf geen ruimte voor allerlei extraatjes. Veel voedingspyramides hebben vaak wel een klein topje voor zoetigheid. In Nederland is ervoor gekozen om deze weg te halen. Zoetigheid levert vooral veel extra calorieën op en verzadigde vetten (ezelsbruggetje: verzadigd is verkeerd) maar vrijwel geen vezels, vitaminen en mineralen.

Niet alleen wat je eet maar ook hoeveel

De hoeveelheden die aangeraden worden door het Voedingscentrum:

• Brood 5-6 sneetjes
• Aardappelen 3 - 5
• Groente 3-4 opscheplepels
  Bron: Couleur, Pixabay
• Fruit 2 keer
• Melk/melkproducten 2-3 glazen (450 ml.)
• Kaas 1 ½ plak
• Vlees, vis, kip, ei, vleesvervanger 100 g (rauw) 75 g (gaar)
• Vleeswaar 1-2 plakjes
• Halvarine/margarine 5 g per snee brood
• Olie voor bereiding 15 g
• Vocht 1½ liter (met melk erbij)

Dit is een gemiddeld dieet voor een volwassene, voor kinderen geldt een ander voedingspatroon. Voor velen waarschijnlijk een geruststelling, kaas mag nog wel hoewel de kaas verdween in de nieuwe schijf. Over het algemeen wordt aangeraden om te kiezen voor 20+ of 30+ kazen iets wat we in Nederland nog zelden doen.

Bewegen in de schijf van vijf

In Vlaanderen werd de hele onderste laag van de voedingsdriehoek ingeruimd voor bewegen. De schijf lijkt hiervoor weinig ruimte te geven. Meestal wordt de tweede regel in de schijf hiervoor, ‘eet niet teveel en beweeg’. Iedereen zou per dag 30 minuten moeten bewegen. Bewegen is hierin een ruim begrip, een kwartier naar de winkel lopen is bewegen en hardlopen in het park ook. Een meevallertje voor dat halve uurtje is dat je door bewegen extra verbrandt en iets meer ruimte krijgt voor een extraatje.