Vanaf wanneer laat je je kind alleen thuis?

Dat kinderen zonder volwassenen thuis zijn, is in onze samenleving niet de norm. Toch zijn heel wat kinderen nu en dan even alleen thuis, zonder volwassenen. Voor ouders is dit vaak een heikel punt. Want wanneer laat je je kind alleen, en voor hoelang? De gevolgen voor de kinderen zelf zijn wisselend, en variëren tussen enthousiasme en angst. Zowel bij ouders als bij kinderen is er bijna altijd sprake van gemengde gevoelens als het gaat om het alleen thuis zijn van de kinderen.

Geen andere oplossing

Je kind alleen thuis laten is voor de meeste ouders de laatste optie. Eerst wordt gekeken of er andere oplossingen zijn. Kinderen zijn het vaakst alleen thuis wanneer een ouder andere kinderen moet wegbrengen of ophalen. Ook snel even een boodschap doen of de hond uitlaten zijn momenten waarop kinderen alleen thuis kunnen zijn. Bij de ouders is er eigenlijk altijd sprake van tegenzin. Een concrete reden daarvoor hebben ze vaak niet. Ze doen het gewoon niet graag en zijn ongerust.

Groeien naar zelfstandigheid

Het doel van opvoeden: een zelfstandig mens rond de leeftijd van achttien jaar. Kinderen moeten leren hoe ze voor zichzelf kunnen zorgen. Stapsgewijs wennen ze aan vrijheid en krijgen ze meer regie over hun leven. Een van de dingen die ze ontwikkelen is het in staat om alleen thuis te zijn. Het hoort erbij. Soms geven kinderen zelf aan dat ze thuis willen blijven, wanneer een ouder gaat winkelen. Alleen thuis blijven is in zekere zin vergelijkbaar met alleen buitenspelen of naar school lopen: het hoort bij het opgroeien en bij het loslaten van je kind. Te vroeg 'alleen-tijd' is niet goed, maar te laat ook niet.

Wat vinden kinderen ervan?

Momenten alleen kunnen waardevol zijn voor kinderen, wanneer het gaat om korte momenten die niet te vaak voor komen. Kinderen beschouwen tijd thuis alleen als minder leuk en minder belangrijk dan de tijd thuis met ouders. Ze vinden het belangrijk dat zij maar even alleen thuis zijn. De meeste kinderen zijn liever niet vaak echt alleen. Vaak vinden ze het toch spannend, zeker 's avonds. Het helpt voor kinderen als ze je kunnen bellen, ook gewoon voor de geruststelling.

Niet te ver weg

Kinderen waarderen het als hun ouders niet te lang en niet te ver weg zijn. Dit vergemakkelijkt het alleen thuis blijven. Kinderen vinden het prettig als de situatie heel duidelijk is. Waar ga je heen, en hoe lang blijf je weg? Het wordt haalbaarder voor je kind om alleen thuis te zijn wanneer hij weet hoelang je weg bent. Het helpt ook als hij iets te doen heeft. Door dat samen te bedenken voor je vertrekt, is de kans op verveling kleiner.

Hoe zit je kind in elkaar?

Of een kind alleen gelaten wordt, heeft niet alleen te maken met zijn leeftijd, maar vooral ook met het feit of het kind verantwoordelijk genoeg is. Je kunt dit inschatten door te observeren in hoeverre hij zich aan gemaakte afspraken houdt en of hij bijvoorbeeld goed begrijpt wat gevaarlijk is. Kan hij omgaan met onverwachte situaties? Een kind van vier jaar reageert onvoorspelbaar, bij een kind van acht is dat vaak al heel anders. Weet je kind hoe hij jou (telefonisch) kan bereiken?

Hoe pak je het aan?

• Bouw het alleen zijn stapje voor stapje op. Oefen op korte momenten overdag. Als het goed gaat, kun je het steeds iets uitbreiden. Dit doe je in samenspraak met je kind.
• Het maken van duidelijke afspraken is essentieel. Mag je kind de deur opendoen, en voor wie? Mag hij de telefoon opnemen?
• Leg je kind duidelijk uit wat hij moet doen in geval van nood. Schrijf eventueel een briefje voor hem, waar dit op staat, net als telefoonnummers die hij kan bellen.
• Zorg dat je kind de deur uit kan. Sommige ouders doen de deur op de onderste klink, zodat het kind wel naar buiten kan, maar iemand anders niet naar binnen.

Veiligheid voor alles: tips

• Zet de wasmachine, de droger en de vaatwasser uit. Zo beperk je de kans op kortsluiting en brand.
• Zorg ervoor dat iemand weet dat je van huis bent.

Baby's en peuters

Over het alleen thuis laten van kinderen onder de vier jaar wordt heel verschillend gedacht. De ene ouder laat haar slapende baby gerust even thuis terwijl zij snel een boodschap doet, de andere neemt het kind overal mee naar toe. Wanneer je kind vaak plotseling huilend wakker wordt, is het af te raden om hem alleen thuis te laten: als er niemand is, zal hij zich angstig voelen. Verder dien je te bedenken of je kind in staat is zelf uit zijn ledikant of bed te klimmen: als hij dat kan, zal hij ook op andere plekken in huis op ontdekkingstocht gaan - met alle risico's van dien.

Oppassen op jongere kinderen

Hoewel sommige kinderen heel wijs en volwassen kunnen overkomen, wordt in het algemeen afgeraden om ze te laten oppassen op jongere broertjes of zusjes. Die verantwoordelijkheid is te groot voor een kind. Ook al lijkt het misschien of je jonge tiener het aan kan, denk er goed over na en wacht tot hij minstens een jaar of veertien is voor je hem alleen thuis laat met de verantwoordelijkheid voor een jonger kind.