Puber alleen thuis tijdens vakantie: tips

Je gaat met vakantie en twijfelt: laat je je kind alleen thuis? Dat kan een lastige beslissing zijn, want ieder kind en ieder gezin is anders. Welke overwegingen spelen een rol bij het nemen van je besluit? En wat kan helpen om het alleen-thuis-zijn haalbaarder te maken voor je puber?

Luister: wat vindt je kind?

Ga het gesprek aan met je kind. Ziet hij het zitten om alleen thuis te blijven, of vindt hij het spannend? Als hij er tegenop ziet, wat zou dan helpen? In het algemeen willen pubers graag praten, zolang ze zich veilig en gewaardeerd voelen. Luister daarom aandachtig naar je kind en laat merken dat je zijn verhaal graag wilt horen. Probeer je te verplaatsen in je kind. Zorg ervoor dat hij zich gehoord voelt.

Stimuleer je puber om zijn eigen mening te geven. Kinderen moeten dat leren. Praat daarom over wat hij ervan zou vinden om tijdens je vakantie voor huis en tuin te zorgen. In het algemeen: als je kind zijn mening naar voren kan brengen in gesprekken met anderen, heeft hij daar een leven lang profijt van. Luister goed naar hem, en laat de mening van je kind meewegen in het besluit dat je neemt.

Zelfstandigheid

De groei naar volledige zelfstandigheid neemt een aantal jaren in beslag. Stapje voor stapje laat je je kind los. Zowel voor jou als ouder als voor je puber levert dit regelmatig groeipijn op. Als je je kind op de juiste manier stimuleert, en vertrouwen hebt in hem, zul je merken dat het op den duur beter gaat. Wanneer is je puber zelfstandig 'genoeg' om een weekje alleen thuis te zijn? Je kunt zijn zelfstandigheid inschatten door na te denken over een aantal vragen. Bijvoorbeeld: kan je kind situaties overzien - problemen inschatten en werken aan oplossingen?

De meeste kinderen worden rond de zeventien jaar steeds zelfstandiger. Je puber neemt minder deel aan het gezinsleven en ontwikkelt zijn eigen bezigheden. Lang niet iedere jongere is met achttien jaar in staat om helemaal op eigen benen te staan. Zelfstandig zijn is veel meer dan je eigen weg gaan. In hoeverre houdt je kind rekening met anderen? Ook dat hoort erbij.

Als ouder moet je vaak een stap achteruit doen. Probeer niet te snel klaar te staan met je adviezen. Geef je kind de ruimte om de dingen op zijn manier te doen en zijn eigen oplossingen te zoeken. Daar leert hij van. Wil je puber ergens heen met vrienden? Moedig hem aan zelf te bedenken hoe hij daar komt, en hoe hij het kan betalen.

Zelfredzaamheid

Zelfredzaamheid betekent dat je puber zich kan redden in alledaagse situaties. Hij kan zichzelf verzorgen, huishoudelijke taken uitvoeren en omgaan met anderen. Je puber is niet zomaar ineens van de ene op de andere dag zelfredzaam. Dit is voor hem (en daarmee ook voor jou) een leerproces. Er zullen hierbij fouten worden gemaakt. Toch is het belangrijk de zelfredzaamheid van je kind zoveel mogelijk te stimuleren. Hieraan werk je door je kind steeds meer verantwoordelijkheid te geven, waarbij je telkens aansluit bij wat je kind op dat moment aankan. Je sluit ook aan bij de manier waarop je kind het effectiefst communiceert en leert. Let erop dat je je kind in de gelegenheid stelt om te leren. Geef hem de ruimte om zijn eigen beslissingen te nemen.
Hoe zelfredzaam is je kind in huis? Is hij bijvoorbeeld gewend te koken, boodschappen te doen, of op te ruimen? Doet hij 's avonds de deuren op slot en denkt hij eraan om zijn fiets binnen te zetten? Weet hij hoe de wasmachine werkt? Kijk eens kritisch naar de dingen die jij (nog) doet voor je kind, terwijl hij het best zelf zou kunnen leren.

Verantwoordelijkheid

Je puber is verantwoordelijk genoeg wanneer hij kan omgaan met de gevolgen van zijn daden. Hij kan onveilige situaties inschatten. Ook is hij in staat om verplichtingen aan te gaan en na te komen. Hoe gaat je kind doorgaans om met gemaakte afspraken? Dit is een proces waarbij je kind leert om zelf beslissingen te nemen.

Structuur, daginvulling en vrienden

Zeker als je kind zelf ook vakantie heeft (en geen baantje), kan het heel handig zijn om van tevoren samen na te denken over hoe hij zijn dagen kan doorbrengen. Sport hij graag?

Heb je vertrouwen in de vrienden met wie je kind omgaat? Wat zijn hun plannen tijdens jouw afwezigheid? Ook hier zijn duidelijke afspraken met je kind belangrijk. Geef hem ook handvatten voor eventuele lastige gesprekken met vrienden. Als iemand een spelletje voorstelt dat hij niet wil doen, wat kan hij dan zeggen? Hoe kan hij zijn grenzen aangeven?

Roken, alcohol en drugs

De meeste pubers experimenteren met roken en alcohol, soms ook met softdrugs. Blijf communiceren met je kind, op iedere manier die werkt (denk aan briefjes en What's App). Blijf rustig en vel niet te snel een oordeel. Bedenk wat je echt niet wilt in je huis. Mag er thuis worden gerookt? 's Avonds een biertje worden gedronken? Wees duidelijk en consequent. Je kunt je kind niet controleren tijdens je vakantie, maar hij zal zich er niet prettig bij voelen wanneer hij zich niet houdt aan de gemaakte afspraken. Geef concrete grenzen aan.

Tussen loslaten en regels

Je kind te snel loslaten is niet handig, maar alles voor hem blijven regelen en beslissen ook niet. Bedenk hoe je afspraken kunt maken over bijvoorbeeld tijd van thuiskomen en plekken waar je kind zijn vrije tijd doorbrengt. Binnen dit afgesproken kader kan je puber leren om te gaan met steeds meer vrijheid en verantwoordelijkheid. Door de regels leert hij te beseffen wat hoort en wat niet hoort. Bij het maatschappelijk leven als volwassene horen ook afspraken. Denk eraan om uit te leggen waarom de regels er zijn, zodat ze steeds meer eigen worden voor je kind. In dit proces zul je merken dat er meer gaat worden overlegd. Je kind kan steeds beter bedenken wat goed is voor hem. Hij leert met vallen en opstaan.

Bij het stellen van regels is het verstandig om onderscheid te maken tussen hoofdzaken en bijzaken. Experimenteren met make-up en kapsels hoort erbij in deze fase en je kunt dat beter accepteren. Over kleine dingen kun je onderhandelen met je kind. Jij beslist de eerste jaren van de puberteit over zaken die je echt belangrijk vindt. Als je puber ouder en wijzer wordt, kun je dingen misschien niet meer strikt verbieden. Wel kun je iets afraden en uitleggen waarom. Deel je zorgen op een open respectvolle manier. Wat je kind ermee doet, is aan hem. Zo straal je respect en vertrouwen uit.

Ga je zelf met vakantie terwijl je puber thuisblijft, maak dan duidelijke afspraken over waar hij 's avonds naartoe kan gaan. En met wie.

Vertrouwen

Geloof je in je kind? Vertel je puber nadrukkelijk dat je hem vertrouwt en dat je gelooft dat hij het kan, een week zonder jou. Zo voelt hij zich serieus genomen. Hij zal je vertrouwen niet zomaar beschamen. Laat dus merken dat je in hem gelooft.

Concrete tips

• Maak heel duidelijke afspraken (wat wel en niet mag; hoeveel hij uitgeeft aan boodschappen; veiligheid; bezoek; taken)
• Spreek af wanneer jullie contact hebben. Iedere dag, of om de dag, op een vast moment.
• Vangnet: spreek goed door met wie je kind contact kan opnemen in geval van problemen of nood (zoals ziekte).
• Zorg voor makkelijk avondeten voor de hele week of kijk (in overleg met je kind) of je eet-adresjes kunt regelen voor een aantal avonden.
• Ga niet eerder naar huis dan afgesproken. Waarschijnlijk wordt vlak vóór je thuiskomt de rommel opgeruimd...
• Maak afspraken over geld. Wie betaalt wat? Geef eventueel contant geld voor boodschappen.

Meerdere kinderen alleen thuis

Bij twee of meer kinderen die samen thuis blijven tijdens je vakantie, is de situatie enerzijds eenvoudiger: ze hebben elkaar en zijn niet helemaal alleen. Anderzijds kunnen er ook spanningen zijn. Denk na over hoe je kinderen met elkaar omgaan. Hebben ze regelmatig ruzie? Luistert de jongste naar de oudste? Je kunt ook kijken of de jongste ergens kan logeren.

Eerst een weekend alleen

Twijfel je nog? Probeer het eens rustig uit door één of twee nachtjes (dichtbij) weg te gaan. Achteraf bespreek je met je kind hoe het is gegaan. Zo doe je ervaring en ideeën op voor een volgende keer.