Mindfulness en driftbuien bij peuters

Termen zoals terrible two's en ''ik ben twee en zeg nee'' worden vaak geassocieerd met de peuterleeftijd. Als ouder kom je voor een behoorlijke uitdaging te staan zodra jouw engeltje verandert in een klein monster of heksje. Waar komt dit gedrag vandaan en nog belangrijker: hoe ga je hiermee om? Mindfulness kan je als ouder handvaten geven om met dit gedrag om te gaan.

Waar komen peutergedrag en driftbuien vandaan?

Peuter-zijn is een normale stap in de ontwikkeling van je kind. Jouw kind heeft in de eerste periode van zijn leven veel ervaringen opgedaan en belangrijke zaken geleerd. Je kind heeft geleerd dat een actie een gevolg kan hebben en heeft geleerd hoe hij zonder woorden zijn behoeftes duidelijk kan maken. In de peuterperiode leert je kind dat hij een eigen identiteit heeft met eigen wensen en eigen grenzen. Je kind gaat zijn eigen ruimte innemen. Eigenlijk staat in deze periode zijn plek in deze wereld centraal. Jouw grenzen en wensen staan zijn egocentrische wereldbeeld in de weg. Jouw peuter maakt in deze periode de eerste stappen om samen te leven met andere mensen met hun eigen wensen. Daarnaast leert jouw kind ook veel over communicatie. Hij komt in aanraking met emoties en leert zich verbaal uit te drukken.

Wat verder meespeelt is dat een kind op deze leeftijd een alles-of-niets-instelling heeft. Het is wit of zwart, grijs bestaat niet. Het botsen van zijn wereldbeeld met de jouwe, het leren van verbale communicatie en het bewust worden van emoties brengen jouw engeltje in een moeilijke maar belangrijke periode.

Wat is een driftbui?

Een driftbui treedt op als het wereldbeeld van jouw kind botst met jouw grenzen. Je geeft bijvoorbeeld aan dat iets niet mag of je vraagt om geduld. Met andere woorden: je stelt de wensen van je peuter niet centraal. Dit is een geheel nieuwe ervaring voor jouw kind en niet passend bij zijn egocentrisch wereldbeeld. Het resultaat kan zijn dat je kind gaat krijsen, huilen, met dingen gooien, begint te schoppen of slaan of op de grond gaat liggen. Doordat je kind zijn emoties niet goed kan doseren staat de uitingsvorm van deze emoties niet in verhouding tot de aanleiding. Een onvermogen in goed verbaal communiceren maakt de situatie alleen nog maar erger. Een driftbui kan ook optreden als je kind iets nieuws probeert en dit niet meteen lukt.

Ook andere vormen van vervelend peutergedrag komen in deze periode voor. Voorbeelden hiervan zijn het blijven herhalen van ongewenst gedrag, het wegduwen van eten of speelgoed dat jij aanbiedt, vragen om iets en het vervolgens wegduwen, continu nee zeggen, weigeren om te eten, weigeren om mee te werken tijdens de verzorging etc. Je peuter gaat eigenlijk continu de strijd met je aan. Maar wat kun je hieraan doen en hoe kan mindfulness je helpen?

Mindfulness

Mindfulness kent zijn oorsprong in het boeddhisme en wordt tegenwoordig ingezet in de behandeling tegen depressie en stressklachten. Mindfulness is een stroming en mindset die het leven in het huidige moment centraal stelt. Deelnemers aan mindfulnesscursussen leren meditatietechnieken en theorie die hen in staat stelt om het leven op een andere manier te gaan zien. Ze leren om minder kritisch te zijn naar zichzelf en minder te oordelen. Mindfulness stelt dat alles steeds verandert. Emoties, gedachtes en situaties komen en gaan. Ons leven en vooral ons innerlijk leven is net zo veranderlijk als het weer. Omdat alles onderhevig is aan continue verandering stelt mindfulness dat het weinig zin heeft om aan alles een kritische waarde te stellen. Mindfulness leert je dat je enkel hoeft te observeren en niks hoeft te veranderen of vast te houden. De observatie: ik heb een slechte dag, levert immers minder stress op dan dit gegeven te willen veranderen en hierover te gaan piekeren.

Tips voor driftbuien vanuit mindfulness

• Benader driftbuien als een bijvoorbeeld een onweersbui. Het komt en gaat en je ondergaat het. Je hoeft er geen controle op uit te oefenen en je hoeft niet te oordelen. Een driftbui zegt niks over de kwaliteiten van jou als ouder. Het zegt ook niks over jouw kind. Het kind is niet beter of slechter door een driftbui en jij bent geen slechte ouder. Het hoort bij de leeftijd, het komt en het gaat.
• Benoem de emoties van je kind tijdens een driftbui of bij ander vervelend gedrag. Neem de emotie serieus en erken je kind. Belangrijk daarbij is dat de emotie er mag zijn. Boosheid is even goed als blijheid. In deze periode leert je peuter voor de eerste keer emoties kennen. Als ouder kun jij je kind hierin begeleiden en ook hierbij geldt: het komt en het gaat. Jij of je kind hoeven niks te veranderen aan een emotie. Sta je peuter toe om te schreeuwen, huilen en met dingen te gooien. Zorg er wel voor dat kwetsbare producten zoals mobiele telefoons of andere kinderen en dieren geen slachtoffer worden.
• Blijf rustig tijdens een driftbui. Geef je kind het goede voorbeeld door te laten zien dat je emotie ook gedoseerd kunt uiten. Ga niet zelf schreeuwen en kleineer je peuter niet. Toon begrip voor je peuter en moedig hem aan om de emotie te uiten.
• Behandel je peuter na de driftbui op dezelfde manier als voor de driftbui. Jouw kind was niet stout of ongehoorzaam, jouw kind werd overspoeld door zijn emoties omdat zijn wereldbeeld aan het wankelen kwam. Het is een gezonde reactie op een ongezonde situatie (in de ogen van de peuter).
• Heb compassie voor je kind. Dit is geen gemakkelijke periode en je peuter worstelt met al zijn nieuwe vaardigheden en een wereld waarin steeds meer aanpassing wordt gevraagd. Daarnaast is het hebben en uiten van negatieve emoties zelfs voor volwassenen vaak een moeilijk punt.
• Geef aandacht aan de driftbui. Dit is een leuke en interessante oefening om te doen. Stop met je werkzaamheden en observeer je peuter als hij een driftbui heeft. Stop je gedachtes en kijk naar zijn uitdrukkingen, luister naar zijn geluiden. Als je in een winkel bent, kijk dan eens om je heen hoe andere mensen reageren. Sta tenslotte stil bij jezelf. Hoe voel jij je nu je peuter zo driftig is? De bedoeling is dat je enkel observeert. Je hoeft niet te oordelen. Deze oefening kan je helpen om ook de humoristische kant van deze fase in te zien.
• Neem tijd voor jezelf en praat met andere ouders over de capriolen van jullie kinderen. Hierdoor laad je jouw eigen batterij weer op en kun je relativeren. En onthoud: het is maar een fase, het komt en het gaat.