Spelen belangrijk voor de ontwikkeling van kleuters

Spelen is niet alleen heel leuk, maar het is ook nog eens heel goed voor de ontwikkeling van kleuters. Door middel van spelen gaat hun sociale, cognitieve en motorische ontwikkeling vooruit. Het is dus heel belangrijk dat kleuters al vanaf de geboorte spelen, anders kan er een ontwikkelingsachterstand ontstaan. Vaak verzinnen kleuters zelf een spel en soms spelen de ouders ook mee. Wanneer het spel te gemakkelijk is, treedt er verveling op. Wanneer het te lastig is kan er frustratie naar voren komen.

• Wat is spelen?
• Wat is spelend leren?
• Waarom spelen belangrijk is voor de ontwikkeling
• Voorbeelden van ontwikkelingsgericht spel

Wat is spelen?

Wat voor de een spelen is, is voor de ander een bezigheid die hij liever niet doet. Spelen is dan ook een complex begrip dat niet voor iedereen gelijk is. De een zal een muziekinstrument bespelen spelen noemen en een ander vindt met blokken bouwen en met Playmobil kastelen bouwen het begrip beter definiëren. Volgens ontwikkelingspsycholoog Kohnstamm heeft spelen verschillende kenmerken:

• Een kind wil met spelen niets speciaals bereiken. Al zal hij onbewust toch ontwikkeling doormaken.
• Het kind is actief bij spelen, dit kan actief zijn qua denken en qua fysiek, ook heeft hij er plezier in
• Hij doet het vrijwillig, er is niemand die hem dwingt om te spelen. Het spel mag wel gestimuleerd worden.

Wat is spelend leren?

Spelen geeft de mogelijkheid tot ontwikkeling. Kleuters verbeelden zich tijdens spelen in een ander. Ze rijden bijvoorbeeld met een speelgoedziekenwagen of met een ridder van Playmobil. Door kennis die wordt opgedaan op school en op straat komen er steeds nieuwe toevoegingen bij. Eerst gaat de patiënt naar het ziekenhuis, daarna komen er details bij, en volgt de operatiekamer. Door spelend te leren gebruiken kleuters alle zintuigen om informatie in zich op te nemen. Een kleuter leert op deze manier meer dan dat de leerkracht uitlegt wat de operatiekamer inhoudt. Het is niet zo dat de leerkracht niets in te brengen heeft. Kleuters verwerken de informatie die de leerkracht verteld heeft op hun eigen manier en passen dit toe in hun spel.

Waarom spelen belangrijk is voor de ontwikkeling

Kleuters hebben veel fantasie. Ze spelen rollenspellen heel intensief en kunnen ervaringen uit het echte leven ombuigen naar een rollenspel. Volwassenen praten over ervaringen, kleuters verwerken ervaringen in hun spel. Spelend ervaren is dus goed voor de emotionele ontwikkeling. Niet alleen de emotionele ontwikkeling wordt gestimuleerd door spelen, ook de sociale en intellectuele ontwikkelt zich positief.

De sociale ontwikkeling door middel van spelen

Spelen doet de kleuter soms alleen, maar veel kinderen doen dit samen. Spelen verbindt dus kinderen met elkaar. Een kleuter krijgt zijn eerste vriendjes. Hij moet zichzelf dan opnieuw identificeren, want hij moet erachter komen wie hij is in zijn vriendengroep. Door vrienden gaat ook de taalkennis vooruit, want de kleuter leert regels maken, reageren op vragen en onderhandelen over bijvoorbeeld welk spel er gespeeld gaat worden.

De cognitieve ontwikkeling door middel van spelen

Spel leidt zich door ideeën en kennis. Wanneer je een spel vergelijkt dat door een kleuter bedacht is en een spel van de leerkracht, dan zie je duidelijk verschil. De leerkracht kan veel dieper nadenken dan een kleuter. Een kleuter leert meer in de cognitieve ontwikkeling door iets te doen. Werken uit schoolboeken heeft op die leeftijd nog geen zin. Ook zal er wanneer er in het spel een probleem voorkomt nagedacht moeten worden. De leerkracht zal een heel andere oplossing bedenken dan een kleuter.

De motorische ontwikkeling door middel van spelen

Ook de motorische ontwikkeling gaat vooruit. Denk maar aan met een bal overgooien. Niet iedere kleuter kan dit. Ook de oog-hand-coördinatie gaat met spelen vooruit. Voorbeelden bij de ontwikkeling van de grote motoriek is door bijvoorbeeld te voetballen en een voorbeeld bij de fijne motoriek is met stoepkrijt tekenen.

Voorbeelden van ontwikkelingsgericht spel

Puzzelen

Vijf stukjes, twintig stukjes, vijftig stukjes. De ontwikkeling van de cognitieve ontwikkeling wordt gestimuleerd door puzzelen. De kleuter moet nadenken over waar hij het stukje moet plaatsen. Niet alleen de cognitieve ontwikkeling wordt gestimuleerd. De fijne motoriek krijgt ook aandacht. De kleuter moet geconcentreerd het puzzelstukje op de juiste plek leggen zodat deze past.

Gezelschapsspellen

Gezelschapsspellen zijn zeer goed voor de ontwikkeling. Gezelschapsspellen doe je met twee of meer personen. Samen spelen bevordert de sociale ontwikkeling. Bij gezelschapsspelen moet je altijd nadenken, bijvoorbeeld hoeveel stappen je moet zetten met een pion of een vraag beantwoorden. Pionnen verzetten en kaarten vasthouden is bevorderlijk voor de fijne motoriek.

Sporten

Een sport zoals voetbal, kun je als een spel zien. Dit is een zeer goede oefening voor de grote motoriek. Voetballen kun je alleen of samen doen. Ook kun je er zelf regels verzinnen waardoor de cognitieve ontwikkeling ook gestimuleerd wordt. Niet alleen voetballen, maar ook gooien met een bal, tikkertje en verstoppertje valt hier onder.