Woordenschat vergroten tijdens het buiten spelen

Tijdens het buitenspelen doen kinderen veel ervaringen op die goed zijn voor hun ontwikkeling. Als ze klimmen over een muurtje, oefenen ze hun balans en trainen hun spierkracht. In speelhuisjes kunnen verhalen nagespeeld worden met de grootste fantasie. Tijdens het buitenspelen kunnen ze kleine kriebelbeestjes tegenkomen, waarvan ze het bestaan niet wisten. Buiten spelen kan ook bijdragen aan het vergroten van de woordenschat van kinderen.

Buiten spelen: verschillende ontwikkelingsgebieden worden gestimuleerd

Als een kind buiten gaat spelen ontwikkelt het zich op verschillende gebieden. Zo worden de motorische vaardigheden vergroot doordat een groot beroep op balans, spierkracht, oog-handcoördinatie wordt gedaan. Als kinderen met anderen buiten spelen, ontwikkelen ze hun sociaal-emotionele vaardigheden. Maar ook op cognitief gebied valt er veel te ontwikkelen als kinderen buiten spelen. Zo kunnen ze veel nieuwe woorden leren kennen, zeker als er iemand in hun buurt is met een grotere woordenschat dan zij.

Woordenschat vergroten

Het vergroten van de woordenschat bij kinderen vindt plaats op verschillende manieren. Zo dragen (baby)boeken en speelgoed bij aan het leren kennen van nieuwe woorden. Zo zijn er bijvoorbeeld verschillende boeken en spellen die het leren kennen van vormen en kleuren stimuleren. Doordat kinderen de woorden herhaaldelijk tegenkomen, kunnen zij ze makkelijker opslaan in hun geheugen. Zo ziet een kind in een boekje een figuur staan en hoort dat het een 'driehoek' is en later komt hij bij het spelen met een vormenstoof dezelfde figuur tegen en weer wordt voor hem verwoord hoe die figuur genoemd wordt. Naast de zintuigen 'horen' en 'zien', komt ook het zintuig 'tast' hierbij aan bod. Het kind kan de vorm van de driehoek voelen terwijl hij hem in de vormenstoof probeert te stoppen. Al je zintuigen kunnen informatie brengen naar je hersenen. Door meerdere zintuigen bij het leren van nieuwe woorden in te zetten, kunnen meerdere gebieden in de hersenen worden geactiveerd om de informatie om te zetten in kennis. Buiten spelen leent zich erg goed voor het benutten van meerdere zintuigen.

Zintuigen

Proeven

Hoe zand tussen je tanden knarst en dat een kiezelsteen keihard is, ervaren kinderen regelmatig door het zintuig 'proeven' te gebruiken. Door als volwassene te verwoorden wat je op dat moment bij jouw kind ziet, leert het nieuwe woorden kennen terwijl hij het met zijn lijf ervaart. Naast je kind te vertellen dat hij het niet in zijn mond moet doen, kun je dan ook benoemen dat het 'knarst tussen de tanden', 'heel hard is'.

Tast

De begrippen 'ruw' en 'glibberig en glad' zijn lastig uit te leggen, totdat je het daadwerkelijk kunt voelen. Dat tegels ruw zijn en een naaktslak glibberig en glad, voelt je kind goed met zijn handen.

Horen

Buiten zijn veel verschillende geluiden te horen en peuters die in een buggy zitten houden hun oren regelmatig gespitst. Het ruisen van takken door de wind of een vogel die met zijn vleugels klapt, bieden veel mogelijkheden om de woordenschat van je kind uit te breiden.

Zien

In boekjes kun je lezen over de dieren die op de boerderij te zien zijn, of over verschillende voertuigen, maar buiten komen ze tot leven als je kind ze in het echt ziet

Ruiken

Hoe meer zintuigen bij een woord betrokken kunnen worden, hoe makkelijker een kind zich het woord eigen kan maken. Als je buiten wandelt en vers gemaaid gras ruikt, kun je jouw kind hierop attenderen. Een gesprekje over de motorische grasmaaier die je hoort en ziet wordt dan aangevuld met de geur van gemaaid gras.

Verwondering

(Jonge) kinderen leren en ontdekken nieuwe dingen, als hun nieuwsgierigheid wordt aangesproken; als ze zich ergens over verwonderen. Deze verwondering kun je goed gebruiken om hun woordenschat te vergroten.

• Zaai een plantje. Door samen met je kind een zaadje in een pot te stoppen en zo nu en dan te bekijken hoe het plantje groeit, leert jouw kind met behulp van 'echte' middelen nieuwe woorden kennen. Denk maar eens aan de woorden 'zaaien', 'groeien', 'zonlicht', 'vochtige grond', 'gieter', 'regen'. Door de woorden in de context van het groeiende plantje aan te bieden, kan je kind het woord makkelijker onthouden.
• Voice-over. Als jouw kind buiten aan het spelen is, of dit nu in je eigen tuin is of in een speeltuin, kun je hardop verwoorden wat jouw kind doet. Je bent dan als het ware de voice-over voor de handelingen van jouw kind. Zeker begrippen die een plaats aanduiden, kunnen hierdoor goed aangeleerd worden. "Loop jij onder de tafel door?", "Stap maar over het muurtje heen.", "Dat gras is hoog zeg! Neem maar grote stappen."
• Bestudeer insecten. Kinderen hebben ze vaak snel gevonden; kleine wriemelbeestjes. Door ze in een potje met luchtgaatjes te doen, kun je ze goed bekijken. Laat jouw kind eerst vertellen wat het over het diertje weet en zoek eventueel samen meer informatie op, op internet. Op deze manier kun je nieuwe woorden toevoegen aan de vocabulaire die jouw kind al over het onderwerp heeft. De informatie die jullie gevonden hebben, als je weer binnen bent opschrijven, zorgt ervoor dat de nieuwe woorden nog eens de revue passeren.

Lees verder

• Woordenschat vergroten: boeiend en interactief voorlezen