Over katoenen luiers

In dit artikel vind je informatie over de verschillende soorten katoenen luiers, de voor- en nadelen en enkele bekende merken van milieuvriendelijke luiers. Ook vertel ik je over de alternatieven voor (wegwerp)luiers zoals milieuvriendelijke luiers en Elimination Communication.

Katoenen luiers

Vroeger had je weinig keuze in katoenen luiers. De enige mogelijkheid waren tetradoeken die je rond de billen van je kind wikkelde en vastmaakte met een veiligheidsspeld. Tegenwoordig heb je naast deze vertrouwde doeken voorgevormde luiers. Deze worden vaak dichtgestrikt of hebben een klittenbandsluiting.

Sommige merken luiers bieden een luier met een vastgemaakt overbroekje aan. Meestal zijn echter de overbroekjes afzonderlijk en kunnen ze op een dag meerdere malen hergebruikt worden. Ook zijn er oefenbroekjes en waterdichte zwembroekjes.

Waarom?

• Milieu: een synthetische luier doet er ontzettend lang over om te vergaan. Elk kind produceert tegenwoordig een reusachtige afvalberg voordat het zindelijk is (volgens de OVAM belanden jaarlijks 70 000 ton vuile wegwerpluiers op de afvalberg in Vlaanderen). Katoenen luiers zijn niet helemaal milieuvriendelijk omdat je ook energie en water verbruikt om ze te wassen, maar de productie en verwerking van synthetische luiers is milieuonvriendelijker. Bovendien heb je zelf in de hand hoeveel energie je verbruikt bij het reinigen (inweken, niet te warm wassen en geen droogkast gebruiken bijvoorbeeld).
• Gezondheid: de kans op luieruitslag is kleiner met katoenen luiers omdat de gel in wegwerpluiers de huid uitdroogt en zo de kans op irritatie vergroot. Bovendien zijn de langetermijngevolgen van blootstelling aan de gel in luiers nooit onderzocht. De gels worden regelmatig geoptimaliseerd. De samenstelling van de huidige generatie gels is anders dan bijvoorbeeld de samenstelling van de gels in de jaren 80. Hierdoor zijn de langetermijneffecten van blootstelling aan de gels niet gekend.
• Zindelijkheidstraining: kinderen met katoenen luiers worden sneller zindelijk omdat ze zich sneller bewust zijn van een natte of volle luier. Bij synthetische luiers wordt al het vocht snel opgenomen door de gel waardoor het kind wel voelt dat hij plast bijvoorbeeld maar hier de gevolgen van niet voelt en er ook geen last van ondervindt. Hij zal bijgevolg ook minder aangeven wanneer zijn luier vol is en zo de eerste stappen naar zindelijkheid later zetten. Bij katoenen luiers is de kans op lekken en irritatie groter dan bij een natte synthetische luier. Bovendien vinden kinderen een natte of volle luier heel onaangenaam. Hierdoor moet je een katoenen luier sneller verversen. Bij synthetische luiers heeft het kind minder last van een volle of natte luiers waardoor je een natte of volle luier niet snel opmerkt en geneigd bent een synthetische luier minder snel te verversen. De kans op luieruitslag is dan veel groter.
• Goedkoper: net als veel producten zijn ook katoenen luiers duurder geworden. Tegelijkertijd zijn er een aantal goedkopere merken synthetische luiers verkrijgbaar. Hierdoor is het prijsvoordeel van de katoenen luiers kleiner tegenover alle synthetische luiers. Toch is er wel nog altijd een prijsvoordeel tegenover de grotere merken. De initiële investering is wel een grote hindernis voor veel jonge ouders. Sommige jonge ouders die graag katoenen luiers zouden willen gebruiken kiezen goedkopere synthetische omdat zo de kosten worden gespreid. Een aantal gemeenten in Vlaanderen bieden wel subsidies en op tweedehandssites worden soms ook wel katoenen luiers aangeboden waardoor katoenen luiers toch mogelijk zijn voor een grotere groep jonge ouders. Ook zijn er redelijk voordelige verhuurservices in Vlaanderen en Nederland.

Merken en waar kan je ze kopen?

Een aantal gekende merken van wasbare luiers zijn (in alfabetische volgorde): BambinoMio, Disana, Kiddy Bips, Kushies, Lotties, Mother ease en Popolini. Hiernaast zijn er nog een aantal kleinere merken.

Je kan wasbare luiers kopen bij biowinkels of online bestellen bij biologische webwinkels of WHAM's (WHAM = Working At Home Mum) die ze zelf maken of inkopen en vaak online te koop aanbieden. Een aantal leveranciers (zoals Lotties bijvoorbeeld) leveren ook rechtstreeks aan particulieren. Er zijn ook veel websites die patronen aanbieden om zelf katoenen luiers te maken.

Behandeling

De meeste luiers kunnen op zeer hoge temperaturen gewassen worden afhankelijk van het merk en het type luier. Vaak is wassen op 60° echter voldoende (en milileuvriendelijker). Tijdens het wassen wordt aangeraden om de eventuele klittenbandsluiting te sluiten. Zo gaat de sluiting langer mee en wordt de rest van de was niet beschadigd.

Aggressieve wasmiddelen (of bleekmiddelen) zijn niet nodig. Biologische wasproducten zijn voldoende. Een aantal merken heeft ook eigen wasmiddelen op de markt. Wollen broekjes worden best met een wasproduct voor wol gewassen. Deze worden vaak aangeboden door fabrikanten van wollen overbroekjes.

Wasverzachter wordt ook vaak afgeraden omdat de luiers door deze middelen minder vocht kunnen opnemen. Er zijn wel wasverzachters die geschikt zijn voor wasbare luiers, maar om zeker te zijn kan je wasverzachters vervangen door een scheut azijn bij het spoelwater. Dit is voldoende voor zachte luiers en vaak milieuvriendelijker en goedkoper.

Veel ouders weken de luiers zo snel mogelijk na het verversen in in een grote emmer (liefst een afsluitbare) in een zachte sop. Zo hoeven de luiers niet heel warm gewassen te worden en drogen de vlekken ook niet in. Ook bleken in zonlicht in de zomer wordt vaak toegepast.

De droogkast wordt door veel fabrikanten afgeraden. Zonder droogkast zijn de luiers wel harder. Dit kan je voorkomen door de luiers kort in de droogkast te steken en dan gewoon te laten drogen. Je kan de luiers ook zacht wrijven als je geen droogkast hebt of de droogkast niet wilt gebruiken. Synthetische luierbroekjes mogen niet in de droogkast. Deze mag je ook niet te dicht bij een warmtebron drogen. Vaak is even afdrogen en open leggen voldoende.

Alternatieven

• Er zijn een aantal milieuvriendelijke wegwerpluiers op de markt die qua aankoopprijs en milieuvervuiling even goed presteren als wasbare luiers.
• Het is ook mogelijk om meerdere soorten luiers te combineren. Je kan bijvoorbeeld thuis katoenen luiers gebruiken en als je weggaat wegwerpluiers. Zo heb je de voordelen van beide soorten luiers.
• In sommige culturen worden totaal geen luiers gebruikt. Deze methode dat Elimination Communication wordt genoemd, begint ook in onze Westerse wereld verspreid te geraken. Bij Elimination Communication luisteren de ouders naar het kind en reageren ze tijdig op signalen. Het kind doet dan zijn behoefte boven een kom of de wastafel of toilet of in het gras terwijl de ouder het kind ondersteunt en sust. Deze kinderen zijn vaak zindelijk voor ze kunnen lopen. Je kan op elk gewenst moment met deze methode starten (zelfs vlak na de geboorte). Er zijn een aantal Internetsites die aangepaste kleding verkopen voor ouders die willen starten met Elimination Communication.