Jongeren praten moeilijk over problemen en gedrag met ouders

Jongeren praten doorgaans niet over persoonlijke problemen. Zaken die tijdens de pubertijd problemen kunnen veroorzaken zijn rouwverwerking, geldproblemen, pesten, alcohol of drugsgebruik en gezinsproblemen. Praten doen ze dan weinig maar door hun gedrag laten ze des te meer zien dat er een probleem onder de huid zit. Jongeren hebben overigens ook een soort psychologische bescherming. Dat wil zeggen dat ze niet overal moeilijk over doen. Ze kunnen ook snel over iets heen stappen. Ondanks die psychologische of emotionele bescherming zijn jongeren ook kwetsbaar op dat gebied. Ze praten niet maar stoppen het weg en een gebeurtenis kan jaren later nog invloed hebben op hun leven.

Jongeren, pubertijd en hun omgeving

Jongeren gaan niet zomaar even aan de keukentafel zitten om bijvoorbeeld hun verdriet over hun overleden oom op tafel te gooien. Dat jongeren emotieloos zijn kun je hen niet kwalijk nemen. Dat hoort bij de pubertijd. Deze eigenschap sleept hen er in sommige gevallen juist doorheen. Anderzijds hebben jongeren een gevoelige antenne. Als ze zien dat de ouders het moeilijk hebben zullen ze zich al snel teveel voelen. Desondanks blijven jongeren wel met hun emoties lopen. Binnen vriendengroepen heerst vaak een sfeer waar jongeren zich thuis voelen. Door gewoon bij elkaar te zijn, op het voetbalveld of de skatebaan vergeet men de problemen. Als men thuiskomt wordt men echter weer met de kwestie geconfronteerd doordat vader of moeder er over begint.

Conflicten in relatie met ouders en omgeving

Het structureel niet kwijt kunnen van emoties kan leiden tot conflicten tussen ouders en jongeren. Agressief gedrag of verslaving kunnen ook een gevolg zijn. Vooral als men dit als voorbeeld bij vrienden in de omgeving ziet. Binnen de kortste keren kan een jongere met een aantal zaken zitten waarover hij met ouders niet kan praten. Mensen in de nabije omgeving van de jongere kunnen als belangrijk netwerk fungeren door gesignaleerde zorgelijke zaken ook daadwerkelijk te melden. Niet uit controle of om als politieagent op te treden maar uit bewogenheid en zorg voor de jongere. Wanneer een jongere opstandig of rebels gedrag vertoont is dat vaak een aanleiding om aandacht. Hij of zij wil duidelijk maken 'praat met mij want ik kan het zelf niet'. Ouders hebben dus een grote verantwoordelijkheid om kinderen op tijd de juiste zorg te bieden.

Gedrag en problemen: tips voor ouders

Aan het gedrag kan meestal herkent worden dat jongeren niet lekker in hun vel zitten. Te denken valt aan afvallen, langduriger dan normaal uit huis zijn, wisselende vrienden, hoog uitgave patroon van geld, zich terug trekken op de kamer, vroegtijdig of extreem alcohol of drugsgebruik. Hierbij moet worden opgemerkt dat ouders het vaak te laat signaleren of er te makkelijk over denken. Ook moet onderscheid gemaakt worden tussen gedrag wat bij de pubertijd hoort en gedrag wat afwijkend is. Dit kan op verschillende manieren. Een eerste stap is tijd nemen.

Spreekuur door ouders

Maak van je woning bijvoorbeeld een ´inloopspreekuur´ op een vast tijdstip. Iedere dag. Maak het gezellig zodat je kind bij je aan tafel komt zitten. Dit kan in de praktijk wat inspanning kosten maar het loont de moeite. Ouders doen er goed aan om een sfeer te creëren waarin een open gesprek mogelijk is. Lukt dat thuis niet dan is bijvoorbeeld een wandeling een goed alternatief. Het advies is wel om hier op jonge leeftijd mee te beginnen. Op latere leeftijd zal zo´n gesprek meer moeite en creativiteit kosten.

Ruimte voor het verhaal

In de praktijk blijkt vaak dat tijdgebrek en onbegrip belangrijke oorzaken zijn waarom jongeren hun verhaal thuis niet kwijt kunnen. Men zegt wel eens dat jongeren niet met hun vader of moeder kunnen praten en dat het nu eenmaal bij de pubertijd hoort. Dat is een onjuiste constatering. Juist in ouder-kind relatie moeten diepgaande gesprekken plaatsvinden. Een gezin is een levend systeem. Ouders zijn verantwoordelijk voor de zorg aan hun kinderen. Er wordt of te snel of niet op tijd jeugdzorg ingeschakeld. Binnen een kort tijdsbestek moet de jongere weer in het ‘gareel lopen’.

Problemen in relatie

Een goede relatie tussen ouders en kind blijft nog altijd de beste manier om (ernstige) gedragsproblemen te voorkomen. Niet altijd kunnen de ouders het zelf doen. Helaas zijn er ook ouders die te lang het probleem binnenshuis houden. Dit werkt dan juist averechts. Beklemmend zelfs. Schaam je niet om vroegtijdig hulp en advies te vragen. Durf op jezelf te reflecteren wanneer je misschien denkt of het aan de opvoeding ligt. In de meeste gevallen zijn het meerdere factoren, maar probeer dat zelf uit te vinden of met behulp van een professional. Werken aan een relatie met je kinderen is intensief, vraagt tijd en creativiteit. Wanneer jongeren druk met social media zijn gaat het helemaal een behoorlijke uitdaging worden om een relatie op te bouwen.

Hulp voor jongeren bij problemen

Jongeren trekken de meeste tijd op met leeftijdgenoten. Wanneer men bijvoorbeeld problemen thuis heeft of op school dan trekt men zich het liefst terug op hun kamer of bij vrienden. De ouder of opvoeder heeft een taak om daar alert op te zijn. Jongeren hebben een betrouwbare volwassene nodig om met het probleem om te gaan. Onder leeftijdgenoten denken ze ze misschien niet aan het probleem maar het is er nog wel. Ook kunnen leeftijdgenoten in de meeste gevallen niet helpen om het probleem op te lossen.