Inspiratie nodig: in 8 stappen naar een flow

Wat is een flow? Het is een gemoedstoestand waarbij je helemaal opgaat in het moment van je bezigheid en uitermate geconcentreerd, gemotiveerd en geïnspireerd bent. Je wordt compleet geabsorbeerd door je activiteit en tijd lijkt niet meer te bestaan. Een flow leidt naar productiviteit, creativiteit en geeft je een enorm voldaan gevoel. Behalve tijd valt ook ego weg en je gebruikt je vaardigheden op de beste manier, gewoon als vanzelf. Een 8-stappenplan helpt je op weg naar een flow.

Passie

We zijn succesvoller in onze pogingen wanneer we ergens enthousiast over zijn. Het is makkelijk om jezelf te verliezen in een bezigheid waar je passie bij voelt. Terwijl de tijd niet vooruit te branden is wanneer je ongeïnteresseerd bent over je taak en de verveling is toegeslagen.

Creativiteit

Hoe handig zou het zijn wanneer je ook bij taken die je niet prikkelen en uitdagen, toch als in een flow aan de slag kunt. Maar is dat mogelijk? Dat is wel lastiger, maar niet helemaal onmogelijk.. Een flow is een optimale staat van bezinning waarin we ons optimaal voelen en naar best vermogen presteren. Tijdens een flow verdwijnen ego en zelfbewustzijn, omdat je totaal gefocussed bent op je bezigheid. Prestaties, productiviteit en creativiteit komen dan vanzelf.

Hoe voelt een flow

Dit gevoel van inspiratie geeft voldoening en voelt bevrijdend. Wanneer we onszelf verliezen in een activiteit die passie stimuleert en nieuwsgierigheid uitdaagt vergeet je alles om je heen.

Volgens psycholoog Mikhal Csíkszentmihályi, auteur van het boek Finding Flow, is het gevoel van een flow gekoppeld aan 10 factoren. Niet alle 10 hoeven aanwezig te zijn wanneer er sprake is van een verhoogd gevoel van inspiratie.

• Je bent compleet geconcentreerd op je bezigheid
• De activiteit geeft intrinsieke beloning
• Je doelen zijn helder
• Je hebt gevoel van vrede en verlies van ego en zelf-bewustzijn
• Je ervaart dat tijd niet bestaat
• Je ontvangt onmiddellijk feedback
• Wat betreft de activiteit; je weet precies wat je te doen staat
• Er is een gevoel van controle over je inspanningen
• Lichamelijke behoeften trekken niet je aandacht
• Je concentratie is ongebruikelijk hoog

Hersenen tijdens een flow

In je brein vinden meerdere processen gelijktijdig plaats bij een flow. Er vinden verschuivingen plaats in hersengolven, de prefrontale cortex is gedeactiveerd en er treden veranderingen op in de neurochemie. De hersengolven gaan van de snellere beta-golven naar de langzamere alfagolven. Alfagolven zijn geassocieerd met ontspannenheid en alertheid (onder dat je je daarvoor moet inspannen), piekprestaties en creativiteit.

Prefrontale Cortex gedeactiveerd

Dit hersengedeelte raakt gedeactiveerd bij een flow. De PFC is het hersengebied waarin cognitieve processen plaatsvinden, waaronder de processen die ons ego cultiveren en een rol spelen bij zelfbewustzijn. Doordat de PFC gedeactiveerd wordt, verliezen we onszelf in de bezigheid en kunnen we met onbevangenheid en zonder twijfel aan de slag.

Neurochemie

Dit omvat de chemische processen in zenuwstelsels. Een flow zet aangename chemische processen in het brein vrij. Dopamine, serotonine, norepinefrine en endorfine komen vrij. Wanneer we intrinsiek nieuwsgierig zijn naar een uitkomst en gedreven zijn voor antwoorden, komt dopamine vrij in de hersenen wat verankering van ervaringen ondersteunt. Met andere woorden: flows zijn niet alleen goed voor de creativiteit, maar ook voor het leervermogen en geheugen. Het is niet moeilijk te begrijpen dat activiteiten die in zo'n toestand verricht worden, ook leiden naar een beter gevoel van eigenwaarde, voldoening en algeheel geluksgevoel.

Acht stappen naar zo'n aangename en inspirerende gemoedstoestand

1. Doe iets wat je interesse heeft
Wanneer we intrinsiek gemotiveerd zijn en nieuwsgierig naar de bezigheid ga je naar een flow toe. Kies dus een activiteit waar je plezier aan beleeft en waarbij je passie voelt. Als het werk is, en je hebt geen andere keuze, probeer je dan te concentreren op de aspecten die je wel prikkelen.

2. Stel heldere doelen
Wees specifiek over de doelen die je hebt voordat je begint. Wil je iets afmaken, of wil je gewoon iets opstarten zonder direct naar een einde te gaan. Moet je presentatie, je lied, je schilderij ook direct echt af ? Wanneer je teveel wilt presteren, kan het je overweldigen en uiteindelijk juist ontmoedigen. Doe je te weinig, dan kom je waarschijnlijk niet in diepe concentratie. Moet een activiteit ook echt af, concentreer je dan niet op de uitkomst (stel doelen, maar focus je niet op het einddoel).

3. Zoek de juiste plek/omgeving en juiste tijd
Bij de meeste mensen helpt een rustige vredige omgeving het beste. Dit is ook het meest geschiktt, omdat de hersengolfpatronen naar rustigere frequenties gaan gedurende een flow. Onrust om je heen kan dit verstoren. Probeer er ook achter te komen, wanneer jij het productiefst bent. Voor de een is dit 's ochtends en voor de ander 's nachts of laat op de avond.

4. Vermijd afleidingen
Verstoorders en afleidingen zijn de bedervers van een flow. Rommel, iemand die zo binnen kan lopen, mobiel, muziek, ze brengen je hersengolven weer in betastaat en ze trekken je uit je moment van inspiratie. Doe mobieltjes uit, laat je omgeving weten dat je bezig bent, maak je werkplek vrij van troep.

5. Focus
Wanneer je op een rustige plek bent zonder afleidingen, probeer dan zo lang mogelijk gefocussed te blijven. Dit vergt soms oefening. Aanvankelijk lukt het je misschien tien minuten, laat het dan maar zo en windt je vooral niet op. Train je brein hierin.

6. Pas je vaardigheden aan de taak aan
Een flow is onbereikbaar wanneer we aan iets werken dat niet overeenkomt met onze kundigheid. Zorg dan dat je goed voorbereid bent, want een goede voorbereiding vergroot de kans op de flow. Een renner ervaart de flow tijdens een marathon, maar heeft er maanden voor getraind.

7. Maar ontwikkel je vaardigheden ook
De activiteit moet passen bij je vaardigheden, maar het is ook mogelijk om hierin grenzen te verleggen en iets voorbij je comfortzone te gaan om je flow te vergroten. Er moet wel een prikkel aanwezig zijn, anders slaat de verveling toe en niets is zo funest voor inspiratie als dat. Jezelf net even een stukje pushen kan je juist in de staat van concentratie en productiviteit brengen.

8. Hou je aandacht bij het proces, niet op de uitkomst
De ervaringen van een flow is een proces en niet een uitkomst. Werken en creëren vanuit zo'n gemoedstoestand is een levenskunst die je ontwikkeling vergt en niet de eerste de beste keer komt aanwaaien. Dus geef niet op, raak niet gefrustreerd. Het gaat om plezier en het moment van nu. Als je je richt op het einddoel, en tijd, gaat het plezier weg. Wat maakt het bijvoorbeeld uit hoe een schilderij eruit ziet, wanneer je er plezier in hebt gehad.