Ik ben zo moe! 10 oorzaken van vermoeidheid

Vermoeidheid is één van de meest gehoorde klachten van mensen in Nederland. Iedereen is wel eens moe, bijvoorbeeld na een nacht te weinig slaap, bij ziekte of na een lange en drukke werkdag. Vermoeidheid kan vervelend zijn, maar wordt meestal pas echt een probleem wanneer het iedere dag terugkeert. Het vinden van de oorzaak of oorzaken is dan van groot belang.

1. Slaapproblemen

Eén op de drie Nederlanders krijgt in zijn leven te maken met slaapproblemen. Problemen met inslapen, doorslapen of te kort slapen kunnen heel vervelend zijn, zeker wanneer ze regelmatig (meer dan drie keer per week) voorkomen. Je kunt dan spreken van een chronisch slaapprobleem of van een slaapstoornis. De meeste mensen met slaapproblemen kampen tijdelijk, gedurende een bepaalde periode, met slaaptekort. Oorzaken van slecht slapen kunnen te vinden zijn in stress, overlijden, ziekte, overgang enzovoorts. Dergelijke slaapproblemen vallen in de categorie 'secundaire stoornissen'. Wanneer het slaapprobleem zelf de hoofdzaak van het slaaptekort is, spreek je van een 'primaire stoornis'. Bij een primaire slaapstoornis heeft iemand bijvoorbeeld last van nachtmerries, slaapapneu of slaapwandelen. Wie regelmatig last heeft van slaapproblemen, doet er goed aan om naar de huisarts te gaan. Er kan eventueel een speciaal slaaponderzoek gedaan worden om in kaart te brengen hoe ernstig het slaapprobleem is.

2. Stress

Een gevoel van vermoeidheid kan veroorzaakt worden door (teveel) stress. Wie te maken heeft met stress kan zich na een bepaald voorval uitgeput voelen. Stress kan leiden tot allerlei problemen, waaronder (extreme) vermoeidheid maar ook slapeloosheid, geheugenverlies en concentratieproblemen. Het lichaam van iemand die stress ervaart wordt als het ware in de 'noodtoestand' gezet. De hersenen, en daarna bepaalde organen, zetten alle zeilen bij om om te gaan met de stress. Dit uit zich in een vecht- of vluchtreactie. Na een bepaalde periode heeft het lichaam rust nodig om bij te komen van alle spanning. In het geval van stress geldt de regel: 'beter voorkomen dan genezen', zeer zeker. Voldoende pauze nemen, tijd om te ontspannen enzovoorts is erg belangrijk. Voor stress geldt ook: de een kan er beter tegen dan de ander. Het is daarom belangrijk om zelf uit te maken waar de grenzen liggen.

3. Werk

Hoewel werk soms veel energie en voldoening kan geven, kan het ook leiden tot vermoeidheid. Mensen die onregelmatig werken kunnen zich erg vermoeid voelen door een verstoord bioritme. Spanningen en stress op de werkvloer kunnen ook voor vermoeidheid zorgen. Er is onderscheid te maken tussen geestelijke vermoeidheid (bijvoorbeeld bij mensen die veel achter de computer zitten) en lichamelijke vermoeidheid (bijvoorbeeld door overbelasting van het lichaam). Soms kan vermoeidheid gerelateerd aan werk overgaan naar een burn-out of overspannenheid. Het is daarom zaak om vermoeidheid serieus te nemen. Ga op tijd in gesprek met een leidinggevende en probeer goed in kaart te brengen waar de oorzaken van vermoeidheid liggen.

4. Invloed van het weer

Verscheidene onderzoeken laten zien dat mensen sterk en minder sterk kunnen reageren op weersveranderingen. Denk hierbij aan abrupte veranderingen, zoals een plotseling dalen van de temperatuur of het opzetten van dichte mist. Onderzoeken tonen ook aan dat de ene mens weersgevoeliger is dan een ander. Maar zelfs kerngezonde mensen kunnen moeite hebben met bijvoorbeeld het invallen van winter (gebrek aan zonlicht) of het op komst zijn van een storm. Mensen met een aandoening, zoals astma- of hartpatiënten, kunnen erg veel last hebben van weersveranderingen. Zij kunnen bijvoorbeeld last krijgen van de luchtwegen of extreem vermoeid zijn. Wie gezond is en last heeft van weersinvloeden heeft er meestal baat bij om voldoende de buitenlucht op te zoeken en in beweging te blijven.

5. Depressie

Mensen die kampen met een depressie hebben meestal veel last van vermoeidheid. Depressies zijn er in verschillende soorten en kunnen tijdelijk van aard zijn, maar ook regelmatig. Er zijn verschillende oorzaken voor depressie te noemen zoals het overlijden van een dierbare, nare ervaringen, stress, spanning en erfelijkheid. Tegenwoordig schrijven artsen minder snel antidepressiva voor en wordt sneller doorverwezen naar therapieën die mensen helpen om anders tegen dingen aan te kijken.

6. Ongezonde leefstijl

Wie goed op zijn/haar voeding let en voldoende beweegt, heeft minder kans op (over)vermoeidheid. Hoewel iedereen zo nu en dan vermoeidheid ervaart is het van groot belang om voldoende groente en fruit te eten, niet teveel, te zoet en te zout te eten. Wie bijvoorbeeld teveel onnatuurlijke suikers binnenkrijgt, kan te maken krijgen met energieboosts, momenten waarop iemand zich heel energiek voelt. Maar na een energieboost volgt al gauw vermoeidheid en lusteloosheid. Cafeïne is ook een 'moe-maker'. Cafeïne geeft in eerste instantie een kick, maar na de kick kan iemand wegzakken in vermoeidheid. Naast gezonde voeding is bewegen ook erg belangrijk. Ongeveer dertig minuten per dag intensief bewegen is goed voor lichaam en geest. Wie zich erg moe voelt doet er in de meeste gevallen goed aan om, tegen het gevoel in, te gaan bewegen. Na de inspanning zal zo iemand zich fijner en minder moe voelen.

7. Allergie

Een bepaalde allergie, zoals een voedsel- of dierenallergie, kan voor vermoeidheid zorgen. Soms duurt het lang voordat iemand doorheeft dat hij/zij allergisch is voor iets of voor voedsel. Meestal zijn er wel reacties waar te nemen zoals niezen, buikpijn of vermoeidheid, maar zijn de klachten niet van dien aard (op korte termijn) dat iemand doorheeft dat het om een allergie zou kunnen gaan. Wie een vermoeden heeft dat vermoeidheid door een voedselallergie (of intolerantie) wordt veroorzaakt, kan dit beproeven door goed bij te houden wat hij/zij eet en drinkt. Daarna kan een bezoek aan de huisarts en voedingsdeskundige of andere specialisten meer duidelijkheid geven.

8.Ziekte

Vermoeidheid kan natuurlijk ontstaan door ziekte of een bepaalde aandoening. Na een griep of fikse verkoudheid kan het soms vrij lang duren voordat iemand weer helemaal 'de oude' is. Soms gaan mensen na een griep of verkoudheid weer te snel aan het werk waardoor iemand niet voldoende hersteld is en de vermoeidheid lang blijft. Ook kan het zijn dat de weerstand erg laag is, waardoor iemand na een griep snel weer een nieuw virus oppakt. Naast griep of verkoudheid kan er ook iets anders aan de hand zijn. Vermoeidheid wordt bijvoorbeeld ook wel gelinkt aan de ziekte van Pfeiffer of bloedarmoede. Een bezoekje aan de huisarts is dan erg belangrijk. Met een bloedonderzoek kan goed worden aangetoond of er meer aan de hand is dan een virus of verkoudheid.

9. Te weinig vocht

Een volwassen mens hoort gedurende de dag zo'n 1,5 liter water binnen te krijgen. Sommige volwassenen drinken gewoonweg te weinig op een dag. Of drinken wel, maar dan vooral veel koffie of alcoholische dranken. Het menselijk lichaam heeft water nodig. Dat is natuurlijk ook terug te vinden in bijvoorbeeld fruit, maar de inname van 'gewoon' water is ook erg belangrijk. Wie niet dol is op kraanwater kan andere dranken drinken, bijvoorbeeld met een smaakje. Let dan wel op de suikers. Een goede leefregel kan zijn: drink bij elk tussendoortje en maaltijd een glas water. Dan weet je zeker dat je voldoende vocht binnenkrijgt.

10. Levensfase

Bepaalde levensfases kunnen vermoeidheid met zich meebrengen. De puberteit is zo'n levensfase. Pubers ontwikkelen vaak een ander slaap- en waakritme en hebben behoefte aan voldoende slaap. Maar ook ouders met jonge kinderen gaan vaak door een periode van vermoeidheid heen. Het verzorgen van jonge kinderen vraagt meestal veel van iemands energielevel. Zelfs als de kinderen iets ouder zijn kan het gebeuren dat ouders eerst moeten herstellen van een heftige, vermoeiende periode. Gesteld kan worden dat fases waarbij veel veranderingen plaatsvinden vermoeidheid met zich mee kunnen brengen.