Wat doet stress met je lichaam?

Iedereen kent het wel: stress. Hoewel de een er gevoeliger voor is dan de ander, hebben we er allemaal wel eens mee te maken, of het nu gaat om drukte op het werk, problemen in de familie, met haast in de file staan of een ellenlange to do-lijst. De laatste jaren lijkt het aantal mensen dat lichamelijke klachten ondervindt door stress, te zijn toegenomen. Wat zijn precies de effecten van stress op het lichaam?

Hormonen

Het gevoel dat wordt ervaren als stress, wordt veroorzaakt door verschillende hormonen. Onder andere adrenaline, noradrenaline, CTH, ACTH en cortisol worden in je lichaam aangemaakt. Dit zijn allemaal hormonen die een nuttige functie in je lichaam hebben, maar bij stress wordt er vaak teveel van aangemaakt, gedurende een te lange periode. Op die manier kan het een nadelig effect hebben.

Vecht- of vluchtreactie

Vanuit de evolutie is het erg nuttig dat mensen deze hormonen aanmaken. Ze zorgen er namelijk voor dat het lichaam in de zogenaamde vecht- of vluchtmodus komt. Op momenten dat er gevaar dreigt, ben je hierdoor extra alert en kan je direct op het dreigende gevaar reageren: je kan er tegen vechten of je kan ervoor vluchten. Echter, tegenwoordig maken we ons vaak zorgen over dingen die niet direct gevaar opleveren. Wanneer we ons druk maken over de verantwoordelijkheden op ons werk, over de financiën of over alle andere klusjes die we nog moeten doen, maken we ook deze stresshormonen aan. Dit terwijl we het dan eigenlijk helemaal niet nodig hebben om in de vecht- of vluchtmodus te komen.

Effect van stress op het lichaam

Allereerst heeft stress een aantal symptomen die je zelf direct kan voelen en waarnemen. Het kan zijn dat je je hart voelt kloppen in je keel; je hartslag gaat omhoog. Vaak voel je een soort kriebels in je buik, en bij langdurige stress kan het zijn dat je hoofdpijn krijgt en zelfs misselijk wordt.

De aangemaakte hormonen zorgen ervoor de je spijsvertering minder snel gaat draaien. Bovendien zorgt de cortisol ervoor dat je bloedsuikerspiegel omhoog gaat en dat je stofwisseling ook sneller gaat. Op deze manier krijgt je lichaam extra energie, zodat het zich kan voorbereiden op het vechten of vluchten.

Op zich is het dus een goede reactie van het lichaam. Het probleem is echter dat we deze functies te vaak en te lang inschakelen. Door onszelf maandenlang met teveel druk op te zadelen, blijven de stresshormonen actief in ons lichaam. Op de lange termijn heeft dit nadelige gevolgen.

Immuunsysteem

Zoals gezegd zorgt de cortisol ervoor dat we meer energie krijgen. Maar extra energie moet wel ergens vandaan gehaald worden. Uit onderzoek blijkt dat er als het ware wordt bezuinigd op het onderhoud aan ons immuunsysteem. Een chronisch verhoogd cortisolgehalte gaat dus ten koste van de weerbaarheid. Dit zorgt ervoor dat je vatbaarder bent voor ziektes en infecties.

Hersenen

Stress heeft een flinke invloed op de hersenen. Het deel van de hersenen dat belangrijk is voor leren, onthouden en navigeren heet de hippocampus. Als deze hippocampus normaal functioneert, kan deze ervoor zorgen dat de stress stopt. Hier wordt namelijk opgemerkt dat het cortisolgehalte te hoog is, en dan wordt de aanmaak hiervan minder. Maar wanneer het gehalte cortisol altijd hoog is, zoals bij veel stress, raakt de hippocampus beschadigd. Dan kan het er niet meer voor zorgen dat de cortisol omlaag gaat, waardoor de hippocampus weer verder beschadigt. Op den duur zorgt dit voor een vicieuze cirkel, en kan de hippocampus zelfs krimpen. Dit kan een slechter geheugen tot gevolg hebben.

Een ander deel van de hersenen dat beïnvloed wordt door stress, is de amygdala. Dit gebied van de hersenen zorgt ervoor dat we bedacht zijn op gevaar. Er is onderzocht hoe mensen reageren op gevaar als ze gestrest zijn. Hieruit bleek dat mensen met stress heftiger reageerden op mogelijk gevaar. Ook zagen ze ergens eerder gevaar in dan mensen die niet gestrest waren. Het lijkt zo te zijn dat men geneigd is om overal gevaar in te zien, als men last heeft van stress.

Conclusie

Als we gestrest zijn, voelen we allemaal de spanning in ons lichaam. Dit blijkt dus te komen door de verschillende hormonen en hun functies. Het is helemaal niet erg om af en toe stress te voelen: dit houdt je alert en geeft je energie. Echter, als je langdurig last hebt van stress, heeft dit ernstige gevolgen voor je lichaam en vooral ook voor je hersenen. Hoewel het gemakkelijker is gezegd dan gedaan, is het daarom aan te raden om je niet te druk te maken over alledaagse dingen.