Opgeblazen gevoel: misselijk, winderig, boeren en diarree

Opgeblazen gevoel, oprispingen en winderigheid. Iedereen heeft daar wel eens last van na het eten, vooral na een copieuze maaltijd. Het laten van boertjes en winden zijn natuurlijke mechanismen en worden meestal veroorzaakt door het inslikken van lucht of de afbraak van voedsel via de spijsvertering. Overmatige winderigheid en een opgeblazen gevoel zijn echter vervelende klachten. Een opgeblazen gevoel kan aanvoelen alsof de buik is opgezet en wat hard is. Vaak heb je ook een vol gevoel en soms ben je ook misselijk en heb je buikpijn. Je kunt slechts af en toe last hebben van een opgeblazen gevoel, maar er zijn ook mensen die er meerdere keren per week last van hebben. Wanneer de klachten interfereren met je dagelijkse bestaan, is het verstandig om er iets aan te doen. Wat veroorzaakt een opgeblazen gevoel en hoe kun je een opgeblazen gevoel tegengaan of voorkomen? En wanneer is het verstandig om je huisarts te raadplegen?

Tips opgeblazen gevoel opgezette buik

• Opgeblazen gevoel: gasvorming in je maag en darmen
• Symptomen: misselijk, winderig, boeren en diarree
• Oorzaken opgeblazen gevoel door voeding
• Vet voedsel
• Koolzuurhoudende dranken en gasvormend voedsel
• Suiker en zoetstof
• Uitdroging
• Psychische oorzaken van een opgeblazen gevoel
• Vol gevoel door obstipatie
• Bacteriële overgroei in de dunne darm
• Hormonale veranderingen
• Premenstrueel syndroom
• Menstruatie
• Opgeblazen gevoel door lucht inslikken
• Leefstijl
• Zuurbranden
• Gewoonte
• Maagslijmvliesontsteking
• Winderigheid: gasvorming in de darmen
• Gasvorming is normaal
• Bacteriën in de dikke darm
• Oorzaken winderigheid
• Onderliggende medische aandoening
• Wanneer de huisarts raadplegen?
• Behandeling van een opgeblazen gevoel
• Minder gasvormende voedingsmiddelen eten
• Oprispingen beperken
• Winderigheid voorkomen
• Eet niet te veel per keer
• Probiotica
• Rauwe zuivel
• Waterrijk fruit en groenten
• Kruiden, specerijen en thee

Opgeblazen gevoel: gasvorming in je maag en darmen

Wanneer gas het lichaam niet verlaat door boeren en winderigheid, kunnen zich gassen opbouwen in de maag en darmen wat kan leiden tot een opgeblazen gevoel. Vaak gaat dit gepaard met buikpijn en buikkrampen. Deze buikpijn kan in intensiteit variëren van mild tot intens. Het laten van winden of poepen, kan de pijn aanzienlijk verlichten.

Symptomen: misselijk, winderig, boeren en diarree

Een opgeblazen gevoel is het gevoel van opgebouwde gasvorming in je spijsverteringsstelsel. Sommige mensen maken zelfs een grapje door te stellen dat ze wel zwanger lijken wanneer ze flink last hebben van een opgeblazen gevoel. Gelukkig is in sommige gevallen een opgeblazen gevoel niet iets om je zorgen over te maken. Het kan meestal worden verholpen door enkele eenvoudige wijzigingen aan te brengen in je dieet en leefstijl, hoewel dat niet altijd voldoende helpt. Afhankelijk van de oorzaak, kan een opgeblazen gevoel gepaard gaan met andere klachten, zoals:

• koorts
• huiduitslag of netelroos
  Opgeblazen gevoel kan gepaard gaan met misselijkheid / Bron: Istock.com/CentralITAlliance
• waterige ogen, tranende ogen, jeukende keel en andere tekenen van allergische reactie
• obstipatie of diarree
• winderigheid
• braken of misselijk (soms ook misselijkheid na het eten)
• bloed in je urine of bloed in je ontlasting
• oprispingen of boeren
• onbedoeld gewichtsverlies
• niet kunnen poepen
• gezwollen lymfeklieren, bijvoorbeeld in de lies, hals of oksels
• vermoeidheid
• concentratiestoornissen
• onregelmatige periodes
• aambeien

Oorzaken opgeblazen gevoel door voeding

Een opgeblazen gevoel kan het gevolg zijn van of samenhangen met de volgende factoren die te maken hebben met wat je eet of drinkt.

Vet voedsel

Het eten van vet voedsel, die de maaglediging kan vertragen en waardoor je je ongemakkelijk vol voelt.

Koolzuurhoudende dranken en gasvormend voedsel

Het drinken van koolzuurhoudende dranken of het eten van voedsel dat gasvorming kan veroorzaken:

• bier
• koolzuurhoudende dranken
• onrijp fruit
• vruchtensap
• meloen
• koolsoorten (uitgezonderd bloemkool en broccoli)
• paprika
• peulvruchten
• nieuwe aardappelen
• prei
• ui

Suiker en zoetstof

Een opgeblazen gevoel kan ook worden veroorzaakt door producten met veel suiker of sorbitol (zoetstof).

Uitdroging

Misschien is het opgevallen dat de dag nadat je zout voedsel hebt gegeten of alcohol hebt gedronken, je uitgedroogd en opgeblazen raakt. Het lijkt misschien contra-intuïtief, maar hoe meer water je drinkt en hoe beter je gehydrateerd blijft, hoe minder last je zult krijgen van opzwelling. Uitdroging en verstoorde elektrolytenbalans houden beide de spijsvertering tegen en zorgen voor spijsverteringsklachten. Wanneer je lichaam probeert te herstellen van uitdroging, houdt het overtollig water om te voorkomen dat de situatie opnieuw optreedt. Bovendien kan er obstipatie of verstopping optreden. Dit betekent dat wanneer je uiteindelijk meer vocht drinkt, dit waarschijnlijk rond de buik wordt opgeslagen waardoor je je extra opgezwollen zult voelen. Dagelijks voldoende drinken gaat dit tegen.

Psychische oorzaken van een opgeblazen gevoel

Stress, angst of een depressie kan spijsverteringsproblemen veroorzaken, waaronder een opgeblazen gevoel.

Vol gevoel door obstipatie

Obstipatie is misschien de meest voor de hand liggende reden dat je een opgeblazen buik hebt. Obstipatie zorgt ervoor dat de ontlasting te lang in de darmen blijft, waardoor je last krijgt van buikpijn, krampen ongemak en gasvorming. De belangrijkste redenen voor obstipatie zijn het eten van te weinig vezels, niet genoeg water drinken, te veel zitten en te weinig bewegen en stress.

Bacteriële overgroei in de dunne darm

Bacteriële overgroei in de dunne darm (ook bekend als SIBO: Small Intestinal Bacterial Overgrowth), wordt veroorzaakt door hoge niveaus van abnormale bacteriën die in het spijsverteringskanaal leven, meestal in de darm (dysbacteriose), waar ze kunnen accumuleren na het nemen van antibiotica of als gevolg van ontsteking en slechte spijsvertering. Normaal gesproken hebben verschillende bacteriestammen een goede balans in de dikke darm, wat helpt bij de opname van essentiële voedingsstoffen. Maar als schadelijke bacteriën binnendringen en zich vermenigvuldigen, kan er naast de talrijke symptomen ook schade aan de maagwand ontstaan. Sommige voedingsmiddelen zijn in staat om SIBO-symptomen en gerelateerde gevoeligheden in het spijsverteringskanaal te veroorzaken, waaronder FODMAPS, die in sommige gevallen tijdens de spijsvertering abnormaal kunnen fermenteren. FODMAPS zijn kleine moleculen (koolhydraten) die slecht of niet opgenomen worden in de dunne darm en in de dikke darm terechtkomen.

Hormonale veranderingen

Premenstrueel syndroom

Het is bekend dat het premenstrueel syndroom (PMS) een opgeblazen buik en problemen met de spijsvertering veroorzaakt, omdat het je vatbaar maakt voor obstipatie en vochtretentie. PMS is het optreden van lichamelijke en/of psychische klachten tijdens de tweede helft van de menstruatiecyclus.

Menstruatie

Vrouwen kunnen vóór, tijdens en na hun menstruatiecyclus een opgeblazen gevoel ervaren. Tijdens de eerste dagen van de cyclus van een vrouw neemt de oestrogeenspiegel toe terwijl de baarmoederslijm dik wordt. Een opgeblazen gevoel kan ook sterker worden naarmate de ovulatie optreedt en meer vocht en bloed zich ophopen. Wanneer een vrouw haar menstruatie heeft, zal het overtollige vloeistof, weefsel en bloed afgevloeid worden, wat er meestal toe leidt dat het opgeblazen gevoel verdwijnt.

Opgeblazen gevoel door lucht inslikken

Boeren of oprispingen is het natuurlijke mechanisme van het lichaam om overtollig lucht uit je maag te verdrijven. Het is een normale reflex dat wordt veroorzaakt door het inslikken van lucht. Ongemerkt slik je de hele dag door lucht in. Dit gebeurt wanneer je te snel eet of drinkt, praat terwijl je eet, kauwgom kauwt, zuigt op harde snoepjes, koolzuurhoudende dranken drinkt of rookt.

Leefstijl

Snel eten of drinken door een rietje, het kauwen op kauwgom of zuigen op snoepjes, resulteert in het inslikken van lucht.

Zuurbranden

Zuurbranden (zure oprispingen) of gastro-oesofageale reflux (GERD) kan hetzelfde effect hebben. Als de zure maaginhoud terugstroomt in je slokdarm, ga je slikken om het materiaal te verwijderen. Dit kan leiden tot het inslikken van meer lucht en oprispingen.

Gewoonte

Sommige mensen slikken lucht in (aërofagie) als gevolg van angst of een nerveuze gewoonte, ook als ze niet eten of drinken.

Maagslijmvliesontsteking

In andere gevallen kan chronische boeren gerelateerd zijn aan een maagslijmvliesontsteking (gastritis) of een infectie met Helicobacter pylori, de bacterie die een maagzweer kan veroorzaken.

Winderigheid: gasvorming in de darmen

Gasvorming is normaal

Gasvorming in de darmen is normaal en iedereen laat dagelijks gemiddeld toen tot vijftien winden om het darmgas kwijt te raken. Je merkt hier nauwelijks iets van. Extra gasvorming in de darm wordt winderigheid genoemd en is een vervelend probleem.

Bacteriën in de dikke darm

Winden worden vooral veroorzaakt door gasvorming van bacteriën in de dikke darm, waar zich bacteriën bevinden die zich bezighouden met de verdere afbraak van voedingsmiddelen die in de dunne darm niet of onvolledig zijn verteerd. Het gaat hierbij vooral om koolhydraten. Bij dit proces komen reukloze gassen vrij. Extra gasvorming wordt veroorzaakt door groenten met moeilijk verteerbare koolhydraten en onverteerbare suikers (bijvoorbeeld kunstmatige zoetstoffen). Ook komt er lucht naar binnen met koolzuurhoudende dranken en luchtbevattende voedingsmiddelen.

Oorzaken winderigheid

Wanneer er meer gas achterblijft dan er wordt afgevoerd, ontstaan er klachten zoals een opgeblazen gevoel, opboeren en winderigheid. Winderigheid kan onder meer veroorzaakt worden door:

• overmatig inslikken van lucht;
• gebruik van bepaalde voedingsmiddelen;
• een onevenwichtig voedingspatroon;
• een overmaat aan bacteriën in de dikke darm;
• angst, stress en spanning;
• na een recente bevalling; en
• bij gebruik van bepaalde medicijnen, zoals codeïne, laxeermiddelen, en acarbose (glucobay).

Onderliggende medische aandoening

Zelden heeft winderigheid te maken met een medische aandoening. Schakel de huisarts in als winderigheid gepaard gaat met andere verschijnselen, zoals:

• onverklaarbaar gewichtsverlies;
• hevige buikpijn;
• aanhoudende c.q. langdurige diarree;
• bloed bij de ontlasting.

Aandoeningen die gepaard kunnen gaan met winderigheid zijn:

• obstipatie (verstopping);
• prikkelbare darm syndroom (chronische darmaandoening gekenmerkt door buikpijn of krampen en verandering in de stoelgang (diarree en/of obstipatie);
• giardiasis (parasitaire aandoening);
• diverticulitis (een divertikel is een uitstulping in de dikke darm en een ontstoken divertikel wordt 'diverticulitis' genoemd);
• coeliakie (aangeboren glutenintolerantie);
• galstenen;
• pancreasinsufficiëntie (bij pancreasinsufficiëntie werkt de alvleesklier minder goed);
• ziekte van Crohn (chronische darmaandoening); en
• aandoeningen zoals coeliakie (een intolerantie voor gluten) of lactose-intolerantie (het onvermogen de melksuiker lactose te verteren, waardoor darmklachten ontstaan).

Wanneer de huisarts raadplegen?

Als je af en toe last hebt van een opgeblazen gevoel, boeren en winderigheid, dan is er geen man overboord. Raadpleeg je huisarts als je regelmatig last hebt van een opgeblazen gevoel en je klachten niet verbeteren ondanks veranderingen in je leef- en eetgewoonten of wanneer je daarnaast last hebt van één van de volgende klachten:

• diarree;
• aanhoudende of ernstige buikpijn;
• bloed bij de ontlasting;
• veranderingen in de kleur of de frequentie van ontlasting;
• onbedoeld gewichtsverlies;
• pijn op de borst.

Deze symptomen kunnen wijzen op een onderliggende aandoening.

Behandeling van een opgeblazen gevoel

Het verhelpen van een opgeblazen gevoel kan op meerdere manieren en is afhankelijk van de oorzaak.

Minder gasvormende voedingsmiddelen eten

Om een opgeblazen gevoel te verminderen, kan het helpen om de hoeveelheid gasvormende voedingsmiddelen dat je eet te verminderen. Let op dat je wel gevarieerd blijft eten.

Oprispingen beperken

Je kunt boeren voorkomen of beperken door:

• Langzaam te eten en te drinken.
• Koolzuurhoudende dranken en bier te laten staan.
• Neem geen kauwgum en zuig niet op harde snoepjes.
• Rook niet.
• Controleer je kunstgebit, want een slecht passend kunstgebit kan ertoe leiden dat je lucht inslikt wanneer je eet en drinkt.
• Behandel brandend maagzuur door de volgende leefstijladviezen in acht te nemen:
• Vermijd grote, zware maaltijden en erg vet voedsel. Neem bij voorkeur kleine maaltijden verspreid over de dag.
• Ga na het eten (met een volle maag) niet meteen liggen.
• Voorkom verstopping, want door verstopping is de druk in de buikholte groter en stroomt er sneller maagsap in de slokdarm.
• Wees voorzichtig met producten die de klachten kunnen verergeren, zoals scherpe kruiden, alcohol, pepermunt, chocola, koolzuurhoudende dranken en zuur vruchtensap van citrusfruit.
Wees voorzichtig met alcohol / Bron: Istock.com/karelnoppe
• Handhaaf een gezond lichaamsgewicht, want overgewicht zorgt voor minder ruimte in de buikholte en hierdoor wordt de druk in de buik vergroot.
• Draag geen strakke, knellende kleding ter hoogte van je maag.
• Buk niet voorover, want hierdoor stroomt het maagsap gemakkelijker de slokdarm in.
• Stop met roken, aangezien roken de sluitspier tussen de slokdarm en de maag verslapt.
• Eet gezond, gevarieerd en vooral vezelrijk.

Winderigheid voorkomen

Om winderigheid te voorkomen, kan het helpen om de volgende adviezen in acht te nemen:

• Neem voldoende tijd voor het eten. Eet rustig, slurp niet, praat niet met volle mond, zit rechtop en zorg ervoor dat je niet te veel lucht inslikt.
• Zorg ervoor dat je je eten goed kauwt neem verspreid over de dag kleine maaltijden te nemen, zodat je spijsverteringskanaal beter in staat om het voedsel te verteren.
• Gebruik wat minder voedingsmiddelen die veel lucht produceren (zie boven), maar zorg er wel voor dat je gevarieerd blijf eten. Schrap ze dus niet van je menu.
• Het toevoegen van vezels aan de dagelijkse maaltijden kan een afname van de winderigheid teweegbrengen, maar het kan er ook voor zorgen dat de winderigheid verergert.. Het is daarom verstandig om de hoeveelheid vezels geleidelijk op te voeren. Drink hierbij voldoende om obstipatie te voorkomen.
• Vermijd koolzuurhoudende dranken (bier en frisdranken) en voedingsmiddelen die veel lucht bevatten, zoals appels, vers brood, ijsjes en slagroom.
• Light-producten en andere producten die zijn gezoet met zoetstoffen (bijvoorbeeld sorbitol), worden. Sorbitol wordt niet in de dunne darm afgebroken met als gevolg dat ze onverteerd in de dikke darm terechtkomen, alwaar bacteriën voor vergisting zorgen. Deze vergisting veroorzaakt winderigheid.
  Bewegen is gezond! / Bron: Istock.com/monkeybusinessimages
• Vermijd melkproducten als je last hebt van lactose-intolerantie.
• Soms biedt koolhydraatarme voeding uitkomst.
• Vermijd medicijnen die winderigheid veroorzaken. Stop niet op eigen houtje met medicijnen, maar doe dit on overleg met je huisarts.
• Voorkom dat er extra lucht in de maag terechtkomt door niet te roken en niet op kauwgom te kauwen. Ook kun je beter niet door een rietje drinken.
• Sporten en bewegen kan mogelijk winderigheid verminderen.

Eet niet te veel per keer

Te veel eten in één keer kan een opgeblazen gevoel veroorzaken. Als je grote maaltijden eet en je voelt je daarna ongemakkelijk, probeer dan kleinere porties. Voeg indien nodig nog een dagelijkse maaltijd toe. Ook is het verstandig om langzamer te eten en beter te kauwen. Je eten beter kauwen kan een tweevoudig effect hebben. Het vermindert de hoeveelheid lucht die je met het voedsel inslikt (een oorzaak van een opgeblazen gevoel), en het zorgt ervoor dat je langzamer eet, wat verband houdt met een verminderde voedselinname en kleinere porties.

Mensen die een opgeblazen gevoel ervaren, hebben vaak een verhoogde gevoeligheid voor voedsel in de maag. Daarom kan het eten van kleinere maaltijden erg handig zijn.

Opgeblazen gevoel verhelpen met voeding
Enkele van de beste voedingsmiddelen voor het tegengaan van het opgeblazen gevoel in de maag zijn onder andere: (9)

Probiotica

Probiotica gaat een opgeblazen gevoel tegen. 'Goede darmbacteriën', probiotica genoemd, gedragen zich als vriendelijke darmbacteriën in je spijsverteringskanaal en doden slechte bacteriën die spijsverteringsproblemen en -reacties kunnen veroorzaken. Je kunt probiotische supplementen nemen, maar het is ook nuttig om ze binnen te krijgen via natuurlijke probiotische voedingsmiddelen zoals kimchi (gefermenteerde kool en groenten), zuurkool, yoghurt, kefir en kombucha.

Rauwe zuivel

Rauwe zuivel heeft een ander effect op je gezondheid dan gesteriliseerde en gepasteuriseerde zuivel: alle enzymen die in rauwe melk aanwezig zijn om het te kunnen verteren zijn in gepasteuriseerde zuivel onwerkzaam gemaakt. Dit zorgt ervoor dat er een moeilijk te verteren voedingsmiddel overblijft die bij gevoelige mensen voor veel klachten kan zorgen, onder meer een opgeblazen gevoel.

Het helpt ook om gearomatiseerde yoghurts, die kunstmatige ingrediënten bevatten, te vermijden en om kefir / yoghurt te consumeren in plaats van melk, die minder lactose bevatten.

Waterrijk fruit en groenten

Groenten en fruit die water, belangrijke elektrolyten en heilzame enzymen leveren, zijn je beste vriend als het gaat om het verhelpen of voorkomen van een opgeblazen gevoel. Probeer meer rauwe of gekookte bladgroenten, komkommer, selderij, venkel, artisjok, meloen, bessen, gestoomde groenten en gefermenteerde groenten te eten.

Kruiden, specerijen en thee

Natuurlijke kruiden die een kalmerende werking hebben op de spijsvertering, zoals gember, paardenbloem, aloë vera en venkel, worden al duizenden jaren gebruikt om buikklachten te verhelpen. Veel kruiden werken als diuretica en helpen het lichaam extra vocht af te geven, terwijl andere, zoals gember, de maag ook helpen met de spijsvertering en de spieren in het spijsverteringskanaal helpen ontspannen, wat obstipatie verlicht. Probeer vers gemalen kruiden van alle soorten te eten (peterselie, oregano, rozemarijn, enz.), Verse gesneden gemberwortel, aloëverasap, kruidenthee of het gebruik van essentiële oliën. Vergeet niet dat groene thee ook ontstekingsremmend werkt en een geweldige keuze is zijn om de darmgezondheid te bevorderen.

Lees verder

• Opgeblazen buik, pijn, oprispingen en winderigheid: oorzaken
• Opgezwollen buik na het eten en diarree/verstopping: PDS
• Opgeblazen gevoel: oorzaken van een dikke, opgezwollen buik
• PDS: buikpijn, opgeblazen gevoel, slijm bij ontlasting, pijn
• Buikpijn en diarree, geen eetlust, overgeven, moe, hoofdpijn