Opgeblazen gevoel: misselijk, winderig, boeren en diarree

Opgeblazen gevoel, oprispingen en winderigheid. Iedereen heeft daar wel eens last van na het eten, vooral na een copieuze maaltijd. Het laten van boertjes en winden zijn natuurlijke mechanismen en worden meestal veroorzaakt door het inslikken van lucht of de afbraak van voedsel via de spijsvertering. Overmatige winderigheid en een opgeblazen gevoel zijn echter vervelende klachten. Een opgeblazen gevoel kan aanvoelen alsof de buik is opgezet en wat hard is. Vaak heb je ook een vol gevoel en soms ben je ook misselijk en heb je buikpijn. Je kunt slechts af en toe last hebben van een opgeblazen gevoel, maar er zijn ook mensen die er meerdere keren per week last van hebben. Wanneer de klachten interfereren met je dagelijkse bestaan, is het verstandig om er iets aan te doen. Wat veroorzaakt een opgeblazen gevoel en hoe kun je een opgeblazen gevoel tegengaan of voorkomen? En wanneer is het verstandig om je huisarts te raadplegen?

Tips opgeblazen gevoel opgezette buik

• Opgeblazen gevoel: gasvorming in je maag en darmen
• Boeren: het wegwerken van overtollig lucht
• Winderigheid: gasvorming in de darmen
• Wanneer de huisarts raadplegen?

Opgeblazen gevoel: gasvorming in je maag en darmen

Wanneer gas het lichaam niet verlaat door boeren en winderigheid, kunnen zich gassen opbouwen in de maag en darmen wat kan leiden tot een opgeblazen gevoel. Vaak gaat dit gepaard met buikpijn en buikkrampen. Deze buikpijn kan in intensiteit variëren van mild tot intens. Het laten van winden of poepen, kan de pijn aanzienlijk verlichten.

Mogelijke oorzaken van een opgeblazen gevoel

Een opgeblazen gevoel kan het gevolg zijn van of samenhangen met:

• Het eten van vet voedsel, die de maaglediging kan vertragen en waardoor je je ongemakkelijk vol voelt;
• Het drinken van koolzuurhoudende dranken of het eten van voedsel dat gasvorming kan veroorzaken:
• bier
• koolzuurhoudende dranken;
Broccoli niet gasvormend / Bron: Istock.com/canyonos
• onrijp fruit;
• vruchtensap;
• meloen;
• koolsoorten (uitgezonderd bloemkool en broccoli);
• paprika;
• peulvruchten;
• nieuwe aardappelen;
• prei; en
• ui.
• Producten met veel suiker of sorbitol (zoetstof);
• Snel eten of drinken door een rietje, het kauwen op kauwgom of zuigen op snoepjes, wat resulteert in het inslikken van lucht;
• Stress of angst;
• Roken;
• Een gastro-intestinale infectie (vaak door virale kiemen als Rotavirus of Norwalkvirus), verstopping of ziekte;
• Prikkelbare darm syndroom, een aandoening gekenmerkt door buikpijn of krampen en verandering in de stoelgang (diarree en/of verstopping);
• Aandoeningen zoals coeliakie (een intolerantie voor gluten) of lactose-intolerantie (het onvermogen de melksuiker lactose te verteren, waardoor darmklachten ontstaan).

Minder gasvormende voedingsmiddelen eten

Om een opgeblazen gevoel te verminderen, kan het helpen om de hoeveelheid gasvormende voedingsmiddelen dat je eet te verminderen. Let op dat je wel gevarieerd blijft eten.

Boeren: het wegwerken van overtollig lucht

Boeren of oprispingen is het natuurlijke mechanisme van het lichaam om overtollig lucht uit je maag te verdrijven. Het is een normale reflex dat wordt veroorzaakt door het inslikken van lucht. Ongemerkt slik je de hele dag door lucht in. Dit gebeurt wanneer je te snel eet of drinkt, praat terwijl je eet, kauwgom kauwt, zuigt op harde snoepjes, koolzuurhoudende dranken drinkt of rookt.

Zuurbranden

Zuurbranden (zure oprispingen) of gastro-oesofageale reflux (GERD) kan hetzelfde effect hebben. Als de zure maaginhoud terugstroomt in je slokdarm, ga je slikken om het materiaal te verwijderen. Dit kan leiden tot het inslikken van meer lucht en oprispingen.

Lucht inslikken

Sommige mensen slikken lucht in als gevolg van angst of een nerveuze gewoonte, ook als ze niet eten of drinken. In andere gevallen kan chronische boeren gerelateerd zijn aan een maagslijmvliesontsteking (gastritis) of een infectie met Helicobacter pylori, de bacterie die een maagzweer kan veroorzaken.

Oprispingen beperken
Je kunt boeren voorkomen of beperken door:

• Langzaam te eten en te drinken.
• Koolzuurhoudende dranken en bier te laten staan.
• Neem geen kauwgum en zuig niet op harde snoepjes.
• Rook niet.
• Controleer je kunstgebit, want een slecht passend kunstgebit kan ertoe leiden dat je lucht inslikt wanneer je eet en drinkt.
• Behandel brandend maagzuur door de volgende leefstijladviezen in acht te nemen:
• Vermijd grote, zware maaltijden en erg vet voedsel. Neem bij voorkeur kleine maaltijden verspreid over de dag.
• Ga na het eten (met een volle maag) niet meteen liggen.
• Voorkom verstopping, want door verstopping is de druk in de buikholte groter en stroomt er sneller maagsap in de slokdarm.
• Wees voorzichtig met producten die de klachten kunnen verergeren, zoals scherpe kruiden, alcohol, pepermunt, chocola, koolzuurhoudende dranken en zuur vruchtensap van citrusfruit.
Wees voorzichtig met alcohol / Bron: Istock.com/karelnoppe
• Handhaaf een gezond lichaamsgewicht, want overgewicht zorgt voor minder ruimte in de buikholte en hierdoor wordt de druk in de buik vergroot.
• Draag geen strakke, knellende kleding ter hoogte van je maag.
• Buk niet voorover, want hierdoor stroomt het maagsap gemakkelijker de slokdarm in.
• Stop met roken, aangezien roken de sluitspier tussen de slokdarm en de maag verslapt.
• Eet gezond, gevarieerd en vooral vezelrijk.

Winderigheid: gasvorming in de darmen

Gasvorming in de darmen is normaal en iedereen laat dagelijks gemiddeld toen tot vijftien winden om het darmgas kwijt te raken. Je merkt hier nauwelijks iets van. Extra gasvorming in de darm wordt winderigheid genoemd en is een vervelend probleem.

Bacteriën in de dikke darm

Winden worden vooral veroorzaakt door gasvorming van bacteriën in de dikke darm, waar zich bacteriën bevinden die zich bezighouden met de verdere afbraak van voedingsmiddelen die in de dunne darm niet of onvolledig zijn verteerd. Het gaat hierbij vooral om koolhydraten. Bij dit proces komen reukloze gassen vrij. Extra gasvorming wordt veroorzaakt door groenten met moeilijk verteerbare koolhydraten en onverteerbare suikers (bijvoorbeeld kunstmatige zoetstoffen). Ook komt er lucht naar binnen met koolzuurhoudende dranken en luchtbevattende voedingsmiddelen.

Oorzaken winderigheid

Wanneer er meer gas achterblijft dan er wordt afgevoerd, ontstaan er klachten zoals een opgeblazen gevoel, opboeren en winderigheid. Winderigheid kan onder meer veroorzaakt worden door:

• overmatig inslikken van lucht;
• gebruik van bepaalde voedingsmiddelen;
• een onevenwichtig voedingspatroon;
• een overmaat aan bacteriën in de dikke darm;
• angst, stress en spanning;
• na een recente bevalling; en
• bij gebruik van bepaalde medicijnen, zoals codeïne, laxeermiddelen, en acarbose (glucobay).

Onderliggende medische aandoening

Zelden heeft winderigheid te maken met een medische aandoening. Schakel de huisarts in als winderigheid gepaard gaat met andere verschijnselen, zoals:

• onverklaarbaar gewichtsverlies;
• hevige buikpijn;
• aanhoudende c.q. langdurige diarree;
• bloed bij de ontlasting.

Aandoeningen die gepaard kunnen gaan met winderigheid zijn:

• obstipatie (verstopping);
• prikkelbare darmsyndroom (chronische darmaandoening);
• giardiasis (parasitaire aandoening);
• diverticulitis (een divertikel is een uitstulping in de dikke darm en een ontstoken divertikel wordt 'diverticulitis' genoemd);
• coeliakie (aangeboren glutenintolerantie);
• galstenen;
• pancreasinsufficiëntie (bij pancreasinsufficiëntie werkt de alvleesklier minder goed);
• ziekte van Crohn (chronische darmaandoening); en
• lactasedeficiëntie (bij lactose-intolerantie kan het lichaam lactose niet of niet volledig verteren).

Winderigheid voorkomen

Om winderigheid te voorkomen, kan het helpen om de volgende adviezen in acht te nemen:

• Neem voldoende tijd voor het eten. Eet rustig, slurp niet, praat niet met volle mond, zit rechtop en zorg ervoor dat je niet te veel lucht inslikt.
• Zorg ervoor dat je je eten goed kauwt neem verspreid over de dag kleine maaltijden te nemen, zodat je spijsverteringskanaal beter in staat om het voedsel te verteren.
• Gebruik wat minder voedingsmiddelen die veel lucht produceren (zie boven), maar zorg er wel voor dat je gevarieerd blijf eten. Schrap ze dus niet van je menu.
• Het toevoegen van vezels aan de dagelijkse maaltijden kan een afname van de winderigheid teweegbrengen, maar het kan er ook voor zorgen dat de winderigheid verergert.. Het is daarom verstandig om de hoeveelheid vezels geleidelijk op te voeren. Drink hierbij voldoende om obstipatie te voorkomen.
• Vermijd koolzuurhoudende dranken (bier en frisdranken) en voedingsmiddelen die veel lucht bevatten, zoals appels, vers brood, ijsjes en slagroom.
• Light-producten en andere producten die zijn gezoet met zoetstoffen (bijvoorbeeld sorbitol), worden. Sorbitol wordt niet in de dunne darm afgebroken met als gevolg dat ze onverteerd in de dikke darm terechtkomen, alwaar bacteriën voor vergisting zorgen. Deze vergisting veroorzaakt winderigheid.
  Bewegen is gezond! / Bron: Istock.com/monkeybusinessimages
• Vermijd melkproducten als je last hebt van lactose-intolerantie.
• Soms biedt koolhydraatarme voeding uitkomst.
• Vermijd medicijnen die winderigheid veroorzaken. Stop niet op eigen houtje met medicijnen, maar doe dit on overleg met je huisarts.
• Voorkom dat er extra lucht in de maag terechtkomt door niet te roken en niet op kauwgom te kauwen. Ook kun je beter niet door een rietje drinken.
• Sporten en bewegen kan mogelijk winderigheid verminderen.

Wanneer de huisarts raadplegen?

Als je af en toe last hebt van een opgeblazen gevoel, boeren en winderigheid, dan is er geen man overboord. Raadpleeg je huisarts als je regelmatig last hebt van een opgeblazen gevoel en je klachten niet verbeteren ondanks veranderingen in je leef- en eetgewoonten of wanneer je daarnaast last hebt van één van de volgende klachten:

• diarree;
• aanhoudende of ernstige buikpijn;
• bloed bij de ontlasting;
• veranderingen in de kleur of de frequentie van ontlasting;
• onbedoeld gewichtsverlies;
• pijn op de borst.

Deze symptomen kunnen wijzen op een onderliggende aandoening.

Lees verder

• Opgeblazen gevoel: Oorzaken opgeblazen gevoel buik/maag en opgeblazen buik (special)
• Opgeblazen buik, pijn, oprispingen en winderigheid: oorzaken
• Opgezwollen buik na het eten en diarree/verstopping: PDS
• Dikke buik: tips tegen opgezette buik of opgeblazen gevoel
• PDS: buikpijn, opgeblazen gevoel, slijm bij ontlasting, pijn
• Buikpijn en diarree, geen eetlust, overgeven, moe, hoofdpijn