Perfectionisme: Hoe kom ik er vanaf?

Heb je vaak het idee dat je absoluut perfect moet zijn in alles wat je doet? Wil je koste wat het kost aan je eigen verwachtingen en die van anderen voldoen? Perfectionisme is iets waar veel mensen mee te kampen hebben. Mensen die perfectionistisch zijn geloven dat perfectie kan en moet worden nagestreefd. Met andere woorden: Alles moet perfect gaan, want anders…

Positief en negatief

Perfectionisme hoeft niet altijd iets negatiefs te zijn. Op een positieve manier kan het zorgen voor een drijfveer om doelen te bereiken. Het kan zorgen voor een geweldige aandacht voor detail. Maar mensen die extreem perfectionistisch zijn vermijden vaak iets nieuws te ondernemen, uit angst om te falen. Ook stellen ze dingen uit omdat ze bang zijn niet op tijd het perfecte resultaat te bereiken. Tevens zijn ze geneigd mensen die niet aan hun norm voldoen af te stoten, waardoor velen uiteindelijk zonder vrienden komen te zitten. Dit kan leiden tot een minderwaardigheidscomplex, waarbij de perfectionist denkt dat hij nooit iets goeds kan doen. Ook depressie, eetstoornissen en suïcidale gedachten kunnen het gevolg zijn van perfectionisme.

Het boek Perfectionism – What’s Bad About Being Too Good? zegt: “Er is een groot verschil tussen het gezonde streven om ergens heel goed in te zijn en het ongezonde nastreven van een onbereikbaar ideaal. Mensen die proberen dingen heel goed te doen, hebben misschien een grote behoefte aan orde en organisatie en hebben hoge verachtingen van zichzelf, maar ze accepteren ook dat ze fouten maken en gaat er op een positieve manier mee om (…) Perfectionisten daarentegen leven voortdurend in de angst fouten te maken. Ze leggen de lat extreem hoog”. Maar wat kan er nu gedaan worden om van dit extreme perfectionisme af te komen?

Stel je verwachtingen bij

Het is absoluut onrealistisch om te denken dat je perfect kunt zijn. Stel daarom je verwachtingen bij, zodat ze overeenstemming met je bekwaamheden en beperkingen. Wees dus eerlijk tegen jezelf over wat je wel of niet aankunt. Stel redelijke doeleinden voor jezelf op. Weet je niet wat redelijke doeleinden zijn, praat er dan met je omgeving of met een deskundige over. Accepteer dat sommige dingen gewoon niet bestaan, zoals “een perfect huwelijk” of “een perfecte vriendschap”. Altijd zul je te kampen hebben met bepaalde problemen.

Er wordt soms zelfs aangeraden nieuwe dingen te doen waar je eigenlijk niet goed in bent, zoals een nieuwe sport of het bespelen van een muziekinstrument. Je leert daarmee fouten te maken, en je leert ook dat fouten maken een deel van het leerproces is. Wanneer je fouten maakt, vergeef jezelf dan. Realiseer je dat niemand perfect is en dat het niet het einde van de wereld is wanneer jij een klein foutje maakt.

Zet schadelijke gedachten uit je hoofd

Natuurlijk is het makkelijker gezegd dan gedaan, accepteren dat je iets niet helemaal perfect doet. Er zijn altijd nog negatieve en kritische gedachten die dan door je hoofd spoken. Wat kun je daaraan doen? Het is niet goed voor je teveel bij deze negatieve gedachten stil te staan. Klim uit deze vicieuze cirkel door deze gedachten te herkennen en ze te onderscheppen. Zet ze uit je hoofd en bekijk je fouten met humor.

Vrienden

Veel mensen vermijden vaak perfectionisten. Waarom zou dat zo zijn? Jij zet je toch volledig in en wilt alleen maar het beste? Misschien heb je niet altijd door dat dit juist mensen afstoot. Ze krijgen het idee dat zij niet aan je verwachtingen kunnen voldoen. Het boek When Perfect Isn’t Good Enough zegt: “Als je elke keer dat je minder dan een tien voor je examen haalt, overdreven zit te klagen, kan dat wel eens beledigend zijn voor vrienden die met moeite een zeven of een acht halen”. Door redelijker te zijn in wat je van jezelf en andere mensen verwacht, zul je makkelijker aan vrienden komen.

Accepteer je onvolmaaktheid, accepteer jezelf. Hoewel dit allemaal erg abstract klinkt is het mogelijk. Wanneer je dit niet allemaal alleen aankunt, heb je er misschien baat bij erover te praten met een deskundige. Extreem perfectionisme kan je leven erg aantasten en je relatie met andere mensen tenietdoen. Blijf hier dus niet mee zitten.