Angst en de verschillende soorten angsten

Angst is een negatieve emotie waarbij iemand zich niet prettig bij voelt. Angst is het gevoel dat er iets vreselijks of gevaarlijks gaat gebeuren. Angst heeft als voordeel dat het uw oplettendheid vergroot en het lichaam gereed maakt om te vluchten, te vechten of stokstijf stil te staan. In onze moderne tijd zijn angsten soms minder reëel en kunnen deze zelfs ziekelijke vormen aannemen. Denk maar eens aan de fobische angst voor spinnen. Angst kent u vast wel, elk individu heeft er wel eens last van. Angst wordt beschreven als een natuurlijke reactie van het lichaam en/of geest op dreigend gevaar. Meestal betreft het een situatie die als pijnlijk of naar wordt ervaren. Denk bijvoorbeeld aan gebeurtenissen zoals het verlies van dierbaren, ongelukken, tandartsbezoek etc. Het fungeert als een beschermingsmechanisme zodat men gevaren kan vermijden of bestrijden.

Oorzaken van angst

Angst wordt veroorzaakt door diverse factoren. Meestal vindt het zijn oorsprong in de jeugd, denk hierbij aan opvoedingsfactoren zoals ouders die hun kinderen mishandelen of misbruiken. Ook traumatische ervaringen zoals oorlogen en onzedelijke gebeurtenissen kunnen leiden tot angst, doordat deze emoties niet of nauwelijks zijn verwerkt. Angst kan erfelijk bepaald zijn. Uit onderzoek is gebleken dat mensen die van karakter erg verlegen zijn, gevoeliger zijn voor angststoornissen en in sommige families komt angst meer voor dan in andere families. Psychologische factoren zoals, iemands zelfbeeld (minderwaardigheidscomplex) kunnen angst veroorzaken. Als iemand een negatief zelfbeeld heeft zal hij/zij eerder geneigd zijn te denken dat hij/zij niet in staat is het gevaar op te lossen. Niet te verwaarlozen is medicatie, alcohol, drugs en lichamelijke aandoeningen (huidziekten, verhoogde schildklierwerking etc.) die tot angststoornissen kunnen leiden. Angst kan ook wel beschouwd worden als een multifactorieel verschijnsel omdat het veroorzaakt kan worden door meerdere factoren.

Soorten angst

• Paniekaanvallen
• Sociale angst
• Faalangst
• Fobieën
• Dwangstoornissen
• Posttraumatische stress-stoornis

Een paniekaanval houdt in dat iemand een korte ( ±10 min) maar zeer intense periode van angst doormaakt. Dit gaat gepaard gaan met trillingen of bevingen, hartkloppingen, buikkrampen, misselijkheid, duizeligheid (flauwvallen), transpiratie en ademhalingsproblemen. Een paniekaanval hangt af van de interpretatie van uw gevoelens. Dit zal nader toegelicht worden met behulp van het volgende voorbeeld. Stel dat u in een supermarkt loopt met uw kind, plotseling ontdekt u dat uw kind verdwenen is. Op dat moment wordt de eerste fase van een paniekaanval geactiveerd. U ervaart op dat moment meestal een spanningsgevoel. Dit spanningsgevoel wordt vervolgens versterkt door een bepaalde gedachte "mijn kind is weg" of nog erger "mijn kind is ontvoerd" waardoor uw angst heftiger wordt. Uw gedachte kan een bepaalde situatie ernstiger doen lijken dan het in werkelijkheid is. Als gevolg van dit soort negatieve gedachten kan angst uitmonden in een paniekaanval. Paniekaanvallen kunnen gepaard gaan met vermijdingsgedrag zoals straatvrees.

Sociale angst staat bekend als angst om afgewezen te worden. Neem als voorbeeld kinderen die vaak gepest worden, dit soort kinderen durven op den duur geen contacten meer te leggen met anderen. Wat ook voor komt is dat mensen wel contacten leggen met anderen, maar niet hun eigen mening durven te geven in angst voor afwijzing. Met als gevolg dat mensen datgene doen waarvan zij denken dat anderen dat van ze verwachten. Dit soort mensen zijn daarom vaak afhankelijk van anderen.

Faalangst is angst om slecht te presteren en gaat gepaard met functioneringsproblemen. Dit komt meestal door de eisen die mensen aan zichzelf stellen, waardoor ze onzeker worden. Eisen zoals: "je mag geen fouten maken" of "je moet en je zult het halen" kunnen resulteren in slechte prestaties. Het zichzelf wijsmaken dat falen niet toegestaan is, is vaak een kwelling.

Fobieën zijn voornamelijk verbonden aan specifieke situaties zoals angst voor spinnen of claustrofobie (angst voor kleine ruimtes). Fobieën gaan gepaard met vermijdingsgedrag.

Een dwangstoornis is gedrag waarbij bepaalde handelingen herhaald moeten worden. Denk aan smetvrees waarbij herhaaldelijk en overdreven vaak gewassen wordt (wasdwang) of andere schoonmaakrituelen worden verricht. Het fundament van een dwangstoornis wordt gevormd door een gedachte die men niet of nauwelijks van zich af kan zetten.

Een posttraumatische stress-stoornis komt voort uit een gebeurtenis die soms te complex is om te verwerken. Vaak gaat dit gepaard met nachtmerries waarin iemand een bepaalde gebeurtenis opnieuw beleefd. Het verwerkingsproces van een posttraumatische stress-stoornis kan een aantal jaren duren.

Bij angsten is het van belang om via therapie of meditatie gebeurtenissen te verwerken, zodat de dagelijkse functionering niet belemmerd wordt.