Het intelligentie quotiënt (IQ) en IQ testen

Het intelligentie quotiënt, afgekort tot het IQ, is een maatstaf voor de intelligentie die een persoon bezit. IQ testen bieden een indicatie van iemand's IQ. Een IQ test kan je onder andere doen via internet, bij de psycholoog en het psychodiagnostisch centrum. Een intelligentie test bestaat uit diverse onderdelen. Veelgebruikte intelligentie testen zijn de WAIS, de WISC en de GIT. Veel mensen lijken waarde te hechten aan het intelligentie quotiënt dat iemand bezit, ook wel afgekort tot het IQ. Men kijkt vaak op tegen iemand met een hoog IQ en verwacht veel van deze mensen op zakelijk en privé gebied. Ieder jaar houdt BNN de BNN IQ test en ook op Internet kom je diverse mogelijkheden tot het doen van een IQ test tegen. Het meest betrouwbaar is het echter om een IQ test bij een specialist zoals een psycholoog uit te voeren.

Wat is het intelligentie quotiënt (IQ)?

Het intelligentie quotiënt is een maat van intelligentie. Maar wat is intelligentie nu precies? Daar lijken de meningen nogal over uit een te lopen. De ene persoon beschouwt intelligentie als het vermogen om ingewikkelde sommen op te lossen, de ander spreekt van intelligentie wanneer men in korte tijd veel informatie tot zich kan nemen en verwerken. Met een IQ test worden de cognitieve vaardigheden van een persoon vastgesteld.

De Amerikaan Henry Goddard beschouwde intelligentie als de verstandelijke leeftijd van iemand gedeeld door de lichamelijke leeftijd maal 100. Wanneer men een IQ van 100 scoorde betekende dit dat de verstandelijke leeftijd gelijk was aan de lichamelijk leeftijd. Een man van 56 jaar heeft in een dergelijke geval de verstandelijke capaciteitein van een man van 56 jaar. Voor kinderen bleek dit in de praktijk een bruikbare uitleg en berekening. Voor volwassenen ging dit echter niet op.

David Wechlsler, een Amerikaans psycholoog, ontwikkelde een alternatieve IQ test waarbij de prestaties van een persoon vergeleken worden met de prestaties van een normgroep. Voorbeelden van normgroepen zijn mannen, vrouwen, Nederlanders, allochtonen etcetera. Het kan dus voorkomen dat je in de ene normgroep hoogbegaafd bent en in de andere normgroep niet. Hoogbegaafdheid is dus relatief en je IQ score dynamisch.

De meeste IQ testen zijn dusdanig samengesteld dat het gemiddelde een IQ score van 100 is met een standaarddeviatie van 15. Het IQ is dan ook geen vast getal, maar een schatting van het ware IQ. Tegenwoordig wordt er daarom ook steeds vaker gebruik gemaakt van zogenaamde betrouwbaarheidsintervallen. Een betrouwbaarheidsinterval is een range waarin het werkelijke IQ met een bepaalde zekerheid, meestal 95%, valt.

Hoe wordt het IQ gemeten?

Tegenwoordig bestaan er diverse intelligentie testen. De meestgebruikte IQ test is er een die ontwikkeld is door David Wechsler, de Wechsler Adult Intelligent Scale, ook wel afgekort tot de WAIS. De WAIS kent ook een speciale versie voor kinderen in de leeftijd van circa zes tot zestien jaar, de WISC (Wechsler Intelligence Scale for Children) en een versie voor kleuters, de WPPSI. Een ander veelgebruikte intelligentietest voor kinderen is de RAKIT. Voor volwassenen wordt ook dikwijls gebruik gemaakt van de Groninger Intelligentie Test, oftewel de GIT.

Er bestaan ook testen voor speciale doelgroepen die niet middels gesproken woord getest kunnen worden. De Snijders-Oomen niet-verbale intelligentietest (afgekort tot SON-test) is bijvoorbeeld geschikt voor doven. De COVAAR-test is geschikt voor onder andere asielzoekers.

De meeste IQ testen bestaan uit een verbaal en een nonverbaal gedeelte. Het nonverbale gedeelte wordt soms ook wel het performale gedeelte genoemd. Iedere subtest wordt uitgevoerd en de scores van deze samengenomen komt er een gemiddeld IQ uit. Dikwijls wordt er deze score nog opgedeeld in een performale IQ score en een verbale IQ score.

Wat kan je verwachten bij een IQ test?

Een IQ test wordt doorgaans afgenomen door een specialist in een psychologenpraktijk of een diagnostisch centrum. De test wordt in een rustige ruimte afgenomen zodat je je ten volle kan concentreren op de test. Een gemiddelde IQtest duurt ongeveer drie uur met pauze's tussendoor.

De test bestaat dikwijls uit verschillende onderdelen waarbij men soms verbaal antwoord dient te geven, puzzels moet maken of tekeningen afmaken. Over het algemeen worden onder andere de volgende onderdelen afgenomen:

• Cijferreeksen
• Onvolledige tekeningen afmaken
• Overeenkomsten benoemen
• Plaatjes ordenen
• Figuren leggen
• Woordenschat

Waar kan je een IQ test doen?

Diverse websites bieden tegenwoordig een IQ test aan. Dit kan een leuke indicatie geven van het IQ maar is over het algemeen niet erg wetenschappelijk te noemen. Een online IQ test biedt ook geen volledig beeld van het IQ omdat bepaalde onderdelen niet schriftelijk/via de computer afgenomen kunnen worden.

Sommige universiteiten bieden begaafdheidsonderzoeken aan. Ook diverse particuliere psychologen nemen IQ tests af. Psychodiagnostische centra nemen ook IQ testen af. Deze testen kosten over het algemeen wel geld.