Is straling van mobieltjes gevaarlijk of niet?

Van alle Nederlanders zegt 1 a 2 procent hypergevoelig te zijn voor straling van mobiele telefoons, zendmasten en wifi. Onderzoekers en deskundigen zijn nogal verdeeld over de gevaren van electromagnetische velden, straling die je niet ziet, ruik of hoort maar die overal is. De ene wetenschapper is overtuigd van het probleem, terwijl een andere het onzin noemt. In dit artikel staan de standpunten op een rij. Hoewel er geen hard bewijs is, zijn er steeds meer aanwijzingen dat straling mogelijk schadelijk is. Zo onderzocht de Universtiteit van Wageningen de invloed van straling van draadloos internet op planten en bomen. De onderzoekers concludeerden dat die straling een negatief effect heeft op het groen. Andere recente onderzoeken tonen aan dat muizen ADHD krijgen van straling van mobiele telefoons, terwijl ratten er kanker van krijgen. Onder wetenschappers zijn deze onderzoeken echter omstreden. Zo is er volgens sommigen sprake van een gebrekkige of beperkte uitvoering van de onderzoeken zodat de resultaten met een korreltje zout moeten worden genomen.

Gezondheidsraad

Het onderwerp wordt serieus genomen maar blijft ook een vraagstuk waarop deskundigen en instanties hun tanden stukbijten. Tot 2013 gaf de Nederlandse overheid zo’n 16 miljoen euro uit aan onderzoek naar de effecten van straling. Voor de Gezondheidsraad, een adviesorgaan van de overheid, volgt een speciale commissie Electromagnetische velden de ontwikkelingen op dit terrein. De commissie bestaat uit wetenschappers en volgt de resultaten van andere geleerden, zoals biologen, artsen en anderen die het onderwerp onderzoeken.

De commissie gaf in juni 2013 in de Consumentengids van de Consumentenbond aan dat er geen onderzoek is dat laat zien dat het toenemend aantal apparaten met straling waaraan we dagelijks blootstaan, schadelijk zijn voor onze gezondheid. De voorzitter van de commissie, fysicus Gerard van Rhoon voegde daar direct aan toe dat hij niet uitsluit dat men in de toekomst wel wat vindt. Van Rhoon in de Consumentengids: “Je moet het in perspectief plaatsen. De gevaren van ongezond eten en roken zijn veel groter. Maar omdat er onzekerheden zijn, blijven we onderzoek doen.” Niet iedereen deelt dit standpunt. Sommigen twijfelen zelfs aan de oprechtheid van de Gezondheidsraad. Het Nationaal Platform Stralingsrisico’s twijfelt daar in elk geval aan.

Nationaal Platform Stralingsrisico’s

Het Platform verdiepte zich de laatste jaren in de verschillende wetenschappelijke onderzoeken en publicaties. Er zijn in die jaren 17.000 onderzoeken bestudeerd en deze laten zien dat er ‘iets’ gebeurt wanneer ons brein wordt blootgesteld aan straling. Tegelijkertijd erkent het Platform dat het natuurkundig -nog- niet is te verklaren. Het Platform stelt dat er dus ‘iets’ aan de hand is. De reactiesnelheid bij mensen neemt bijvoorbeeld aantoonbaar toe bij electromagnetische straling. Ook is er een verandering in hersenactviteit en lijken hersencellen zich anders te gaan gedragen. Deze effecten worden erkend door de Gezondheidsraad, maar de Raad vindt hun schadelijkheid daarmee nog niet aangetoond.

Hoogspanningsdraad

Wel is wetenschappelijk aangetoond dat wonen onder een hoogspanningslijn de kans op kinderleukemie verdubbelt. Ook hiervan zegt de Gezondheidsraad dat niet is aangetoond waardoor die hoogspanningslijn schadelijk is. Het is onduidelijk of het komt door het electromagnetische veld dat altijd aanwezig is bij een hoogspanningsdraad.

Hersentumor

Een grote internationale studie naar het verband tussen straling van mobiele telefoons en een bepaald soort hersentumor toonde aan dat er een mogelijk verband bestaat. Ruim 5.000 deelnemers met een hersentumor en 7.000 deelnemers zonder de aandoening werden in het onderzoek ondervraagd naar hun belgedrag in de laatste jaren. Uit het onderzoek bleek dat een bepaald type tumor vaker voorkwam bij de personen die vaak belden. Bovendien zat de tumor vaker aan de kant van het hoofd waartegen de respondent de telefoon hield.
Critici stellen echter dat het aantal hersentumoren de laatste jaren stabiel is gebleven, terwijl de straling enorm is toegenomen. Denk alleen al aan de toename van mobieltjes en wifi. Hoe is dat dan te verklaren? Er is dus nog veel onderzoek te doen.

Omringende landen

In omringende landen neemt de overheid uit voorzorg maatregelen tegen de schadelijke invloed van straling op met name kinderen. Zo verbiedt de Belgische wetgever reclame voor mobieltjes die gericht is op kinderen. Ook zijn de stralingsnormen bij de zuiderburen strenger dan in Nederland (al zou Nederland deze normen wel halen). Frankrijk verbiedt wifi op scholen en in Groot Brittannië mogen zendmasten niet nabij scholen staan. Sommige deskundigen doen de maatregelen echter af als symboolpolitiek.

Wereld Gezondheidsorganisatie

Tenslotte kan de Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO) wellicht antwoord geven op de vraag of de straling schadelijk is of niet.
De WHO heeft de straling van onder meer mobiele telefoons in elk geval op de lijst gezet van ‘mogelijk kankerverwekkend’. Dat lijkt erger dan het is, want ook talkpoeder en koffie staan op die lijst. Daar komen we dus ook niet verder mee.