Leer van paddenstoelen: milieu- en diervriendelijk

Er bestaan diverse alternatieve leersoorten zoals: kunstleer, leer van kurk of leer van verschillende fruitsoorten ter vervanging van het leer van dieren. Ook het leer van paddenstoelen is een diervriendelijk alternatief voor echt leer. Paddenstoelenleer ziet eruit als leer en voelt als leer. Het is zacht en soepel, isolerend en ademend. Bovendien is leer van paddenstoelen milieuvriendelijk. Er worden geen chemicaliën gebruikt en het materiaal is volledig biologisch afbreekbaar.

• Leer van dierenhuid
• Leer van paddenstoelen
• MuSkin
• Zvnder
• Mylium
• Andere producten en materialen van paddenstoelen

Leer van dierenhuid

Echt leer is dierenhuid, afkomstig van onder andere koeien en varkens of van luxere huid afkomstig van bijvoorbeeld kalveren, krokodillen en slangen. Leer wordt veelvuldig gebruikt in de mode-industrie, maar ook voor de meubel- en auto-industrie. Helaas is echt leer nog lang niet altijd milieu- en diervriendelijk. En zijn steeds meer bedrijven die alleen leer afkomstig als afvalproduct uit de melk- en vleesindustrie gebruiken, maar nog steeds worden in veel landen dieren speciaal voor de leerindustrie gefokt. Dit is niet alleen dieronvriendelijk, maar ook slecht voor het milieu, aangezien de veehouderij veel land en water verbruikt en zorgt voor uitstoot van broeikasgassen. Bovendien moet de dierenhuid worden gelooid. Dit kan door middel van plantaardig looien, dan wordt de huid natuurlijk gezuiverd zonder chemicaliën te gebruiken. Helaas vindt ook chroomlooien op grote schaal plaats. Hierbij wordt, door inwerking van chroomzouten of chroomzuur, de dierenhuid gezuiverd en langdurig houdbaar gemaakt. Dit proces gaat sneller en is minder kostbaar, maar niet goed voor de mens en het milieu.

Leer van paddenstoelen

Een milieu- en diervriendelijk alternatief voor leer, is het leer van paddenstoelen. Van dit leer worden onder andere schoenen, kleding, tassen en andere accessoires gemaakt. Paddenstoelenleer is bijzonder geschikt om op de huid te dragen. Het leer veroorzaakt geen irritatie en het betreft puur natuurlijke vezels zonder toevoeging van chemicaliën. Het voelt buitengewoon zacht en soepel aan. Van nature is paddenstoelenleer niet waterafstotend, maar door middel van het aanbrengen van een was op ecologische basis, wordt het leer waterproof gemaakt. Het materiaal kan in elke kleur geverfd worden met milieuvriendelijke kleurstoffen en kan worden bedrukt met diverse patronen. Meerdere bedrijven over de wereld werken anno 2019 al met verschillende soorten paddenstoelen en gebruiken diverse technieken voor de vervaardiging van dit leer.

MuSkin

Zo wordt MuSkin verkocht door het bedrijf Life Materials. MuSkin is de huid (skin) van de "Phellinus ellipsoideus". Dit is een gigantische Chinese paddenstoel. Deze paddenstoelen kunnen zo groot worden dat er lappen van 40 bij 20 centimeter uit kunnen worden gehaald. Wanneer de paddenstoel de juiste grootte heeft bereikt, wordt deze geoogst en gedroogd. Vervolgens wordt de huid van de paddenstoel op dezelfde manier gelooid als echt leer, maar een stuk sneller met minder verbruik van water en met milieuvriendelijke biologisch afbreekbare stoffen. De lappen MuSkin worden door Life Materials verkocht in drie maten: small, medium en large.

Zvnder

Het Duitse label Zvnder van Nina Fabert maakt ook gebruik van de huid van paddenstoelen. Het bedrijf werkt samen met familiebedrijven in Transsylvanië. In deze bosrijke regio van Roemenië groeit de echte tonderzwam (Fomes fomentarius). Lokale families hebben eeuwenlange ervaring in het met de hand oogsten en verwerken van de klokvormige tonderzwam. Nadat de paddenstoel in stukken is gesneden en gedroogd, wordt het materiaal met gebruik van natuurlijke middelen klaargemaakt voor Zvnder. Deze verwerkt het materiaal verder met de hand tot onder andere: horlogebandjes, baseball caps, schoenen en portefeuilles.

Mylium

Er zijn ook bedrijven die niet de huid van de paddenstoel oogsten, maar zelf het leer kweken in een laboratorium, zo ook het Nederlandse bedrijf Mylium. Dit bedrijf maakt gebruik van mycelium. Mycelium is de wortelstructuur van de paddenstoel, een netwerk van schimmeldraden. Deze schimmeldraden zorgen voor voedselopname uit de omgeving en kunnen samensmelten tot een vast materiaal. In het laboratorium wordt dit mycelium samen met een substraat (een voeding) gekweekt. Bijvoorbeeld maisafval of ander landbouwafval. Dit substraat wordt eerst gesteriliseerd door middel van hitte of stoom, zodat het groeiproces niet beïnvloed wordt door een bacterie of andere schimmel. Vervolgens wordt het substraat samengevoegd met het mycelium. Tijdens dit kweekproces vertakken de schimmeldraden en groeit het mycelium om het substraat heen. Het mycelium is als een natuurlijke lijm, waardoor er slechts in enkele weken een stevige mat van mycelium ontstaat. Een opvallend leerachtig materiaal, zacht en soepel, maar toch stevig. Wanneer de mat de juiste maat en dikte heeft bereikt, wordt deze gedroogd of op hoge temperatuur geperst. Hierdoor gaat de actieve schimmel dood en stopt het groeiproces.

Andere producten en materialen van paddenstoelen

Door middel van verschillende kweekmethoden en diverse substraten wordt de groei van het mycelium zo beïnvloed dat er allerlei materialen worden verkregen, in zeer korte tijd. Zo kan mycelium niet alleen tot leer worden gekweekt, maar ook tot materiaal dat geschikt is voor de bouw of voor verpakkingsmateriaal. Bij deze kweekmethode ontstaat er myceliumcomposiet, dit is mycelium met een substraat van bijvoorbeeld stro, hennepvezels of houtsnippers. Het substraat wordt na sterilisatie samen met het mycelium van bijvoorbeeld de reishipaddenstoel (Ganoderma lucidum) in een afgesloten plastic zak gekweekt. Door middel van de juiste groeiomstandigheden, zoals licht en temperatuur, zal het mycelium zich zeer snel ontwikkelen. Vervolgens wordt het mycelium in een mal (gietvorm) gespoten waar het verder groeit tot een stevig en vast materiaal. Ten slotte wordt de mal in de oven gebakken zodat de groei stopt en de huidige vorm behouden blijft. Met behulp van een mal is in principe elke vorm mogelijk. Zo zijn er al bedrijven die bijvoorbeeld lampenkappen en koptelefoons fabriceren van mycelium, maar ook isolatieplaten worden van myceliumcomposiet gecreëerd. Het materiaal is brandwerend en isoleert warmte en geluid. Zowel paddenstoelenleer als producten van mycelium bieden oneindig veel mogelijkheden voor de mode- en designwereld, maar ook voor de bouw- en verpakkingsindustrie.