De geneeskracht van Gelderse roos

De vruchten van Gelderse roos kun je koken. Daarna zijn ze eetbaar; ze worden in balkanlanden traditioneel verwerkt tot vruchtenmousse. Gelderse roos is inheems in Europa behalve in het warme zuiden. Een Amerikaanse variëteit met dezelfde genezende werking komt voor op de minder warme delen van Noord-Amerika. Indianen ontdekten verscheidene medicinale werkzaamheden van de plant die in Europa lange tijd onbekend waren. Op sommige punten was de kennis en wetenschap over de natuur bij de Indianen beter ontwikkeld dan bij Europeanen. Toen in Europa het hout vooral als brandhout werd gebruikt maakten de indianen er al medicijnen van bij menstruatieperikelen. Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Inhoud:

• Naamgeving Gelderse roos
• Geschiedenis Gelderse roos
• Werkzame stoffen Gelderse roos
• Gelderse roos bij kramp
• Gelderse roos bij baarmoederproblemen
• Gelderse roos, goed voor het hart
• Overige medicinale werkingen Gelderse roos
• Raadpleeg een fytotherapeut

Naamgeving Gelderse roos

In de geneeskunde, biologie en botanie worden altijd officiële Latijnse, wetenschappelijke namen voor een plant gebruikt. Dat is omdat men vergissingen wil voorkomen. De Latijnse naam van Gelderse roos is Viburnum Opulus. Viburnum is een afgeleide vom van ´vincia´ wat ´binden´ betekent. Vroeger werden de soepele takken van de Gelderse roos gebruikt als bindmateriaal. ´Opulus´ is een Spaanse esdoornsoort die bladeren heeft die sterk lijken op die van de Gelderse roos. In Gelderland werd deze plant voor het eerst geteeld; vandaar de naam Gelderse roos. Het Nederlands heeft enkele bijnamen voor deze plant: Gelderse roos, balroos en watervlier.

Geschiedenis Gelderse roos

In de Europese geschiedenis is niet veel melding gemaakt van de Gelderse roos als geneesplant. Lange, buigzame takken werden gebruikt om zaken bijeen te binden. De struik deed dienst als brandhout. Van het hout werden ook pijpenstelen gemaakt. De Indianen in Noord Amerika ontdekten dat een plant die nauw verwant is met de Gelderse roos allerlei geneeskrachtige kwaliteiten heeft bij menstruatiepijn, baarmoederproblemen, eierstokperikelen en onregelmatige menstruatie.

Werkzame stoffen Gelderse roos

Slechts de schors van de Gelderse roos wordt gebruikt om zijn medicinale doeleinden. Bij voorkeur wordt er slechts een klein beetje schors tegelijk weggeschraapt zodat de plant niet dood gaat en nieuw schors aan kan maken. In de plant zit vooral valereenzuur en baldriaanzuur, de hydroxycoumarinen scopoletine en aesculetine, de tanninen catechine en epicatechine, de organische zuren oxaal,- citroen-, appel- caprine- en azijnzuur, etherische olie, alfa- en beta-amyrine, de mineralen magnesium, calcium, kalium, ijzer, chroom, kobalt, seleen, aluminium, mangaan, fosfor en zink. In mindere mate bevat de Geldere roos: zetmeel, pectine, resinen en sporen van arbutine en methylarbutine.

Gelderse roos bij kramp

Gelderse roos werkt krampwerend op de gladde spieren van de ingewanden en de skeletspieren door met name valereenzuur, aesculetine, scopoletine en magnesium. Door deze krampopheffende werking wordt Gelderse roos door fytotherapeuten aangewend bij de volgende indicaties:

• Nerveuze maagkrampen, nerveuze constipatie, prikkelbaredarmsyndroom,
• Nerveuze darmkrampen, darmkolieken,
• Slikstoornissen door slokdarmkrampen.
• Galwegenkrampen,
• Skeletspierkrampen,
• Krampen door spanningen of artritis.

Gelderse roos bij baarmoederproblemen

Behalve krampwerend werkt de Gelderse roos kalmerend op de organen van het kleine bekken en de baarmoeder. Het is een menstruatiebevorderend middel. Het vermindert de contractie en tonus van baarmoederspieren. Overigens is deze werking niet zo sterk als die van Amerikaanse sneeuwbal. Deze werkingen kunnen fytotherapeuten nopen om het voor te schrijven bij de volgende indicaties:

• Pijnlijke menstruatie,
• Baarmoederkrampen,
• Pijn in de eierstokken,
• Uitblijvende menstruatie,
• Dreigende abortus,
• Hypertoniciteit van de baarmoeder(Voorschrift!),
• Blaaskrampen, urinewegenkrampen,
• Zwaartegevoel en pijnen in bekken tijdens als overgangsklacht,
• Zwangerschapsbraken.

Gelderse roos, goed voor het hart

Gelderse roos is een bloeddrukverlagend natuurmedicijn doordat het kalmerend en bloedvatverwijdend werkt. Viburine is een stof die het hart ondersteunt; dat maakt van Gelderse roos een harttonicum. Deze medicinale eigenschappen worden door fytotherapeuten aangewend om het voor te schrijven bij de volgende indicaties:

• Hypertensie of hoge bloeddruk door stressfactoren,
• Hartkloppingen, nervosiviteit, stress,
• Migraine door vaatspasmen, vaatspasmen, ziekte van Raynaud,
• Adjuvans bij pre-eclampsie of zwangerschapsvergiftiging,
• Slechte doorbloeding door spierspanningen.

Overige medicinale werkingen Gelderse roos

• Omdat het ontkrampend is voor de luchtwegen en de hoest stilt, is het een middel bij astma.
• Het is een bio-identiek hormoon in de vorm van progesteron en wordt daarom gegeven bij vrouwen met PMS of PreMenstrueelSyndrrom met: vaginale droogte, frequent plassen, gevoelige borsten.
• De enige werking voor uitwendig gebruik is een afkooksel wat spierkrampen tegen gaat.

Raadpleeg een fytotherapeut

Wie Gelderse roos als geneeskrachtig middel wil gebruiken wordt aangeraden een consult te nemen bij een fytotherapeut. Gelderse roosextracten en medicijnen in de vorm van moedertinctuur, poeder, gedroogd kruid, vloeibaar extract en afkooksel dienen alleen op voorschrift van bevoegden aangewend te worden. Een fytotherapeut kan daarover meer vertellen net als over de eventuele bijwerkingen en interacties met andere medicijnen of kruiden. Daarnaast bestaan er heilzame combinaties met kruiden. Sommige kruiden kunnen elkaars werkingen versterken; dat wordt synergie genoemd. Alle in dit artikel genoemde medicinale werkingen van dit geneeskruid zijn gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en komen uit het Groot Handboek Geneeskrachtige Planten van Geert Verhelst, een standaardwerk op het gebied van genezende planten. Het boek wordt gebruikt in de fytotherapie.