De geneeskracht van het driekleurig viooltje

Van het driekleurig viooltje kun je thee drinken maar je moet er niet teveel van drinken want dan krijg je braakneigingen. Anderhalve gram is genoeg voor een glas thee en drink daar maximaal een liter per dag van. Het driekleurig viooltje behoort tot de eetbare bloemen; je kunt ze in salades en over taarten doen. Gebruik slechts een paar bloemetjes in verband met de bijwerkingen. Als je ze gaat wegen zul je zien dat je er lang over doet om tot het maximum van anderhalve gram te komen. Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Inhoud:

• Naamgeving driekleurig viooltje
• Driekleurig viooltje en de stiefmoeder
• Driekleuring viooltje van 16e eeuw tot nu
• Werkzame stoffen driekleurig viooltje
• Driekleurig viooltje bij nierproblemen en huidaandoeningen
• Driekleurig viooltje bij long- en slijmproblemen
• Overige geneeskrachtige toepassingen
• Uitwendig gebruik driekleurig viooltje
• Raadpleeg een fytotherapeut

Naamgeving driekleurig viooltje

Wetenschappers gebruiken onderling Latijnse namen voor planten zodat iedereen zeker weet dat men het over dezelfde plant heeft. Vrijwel iedere plant heeft namelijk in elke taal een andere naam. De Latijnse, officiële naam van driekleurig viooltje is Viola Tricolor. Er zijn vier mogelijkheden waarom deze plantensoorten de naam ´viola´ heeft gekregen:

1. Viola betekent ´violet´ en dat is de hoofdkleur van de bloem,
2. Viola betekent ´geweld´ wat komt doordat dit plantje helpt tegen de gevolgen van geweld; bijvoorbeeld baby's krijgen dauwworm na het zogen door een boosaardige stiefmoeder,
3. Viola komt van ´vion´ wat welriekend betekent, een eigenschap van de bloem,
4. Viola komt van ´via´ wat ´weg´ betekent omdat deze bloem in het Romeinse rijk veelvuldig langs de weg groeide.

De naam ´tricolor´ is makkelijker verklaarbaar; het betekent gewoon ´driekleurig´; de bloem van deze violensoort heeft drie kleuren. Het Nederlands kent diverse alternatieve namen voor dit vrolijke bloemetje: Akkerviooltje, Duinviooltje, wild violltje, Wilde pensée, Passijntje, penseebloem, Hondsfleuetten, Veldvioletten, Stiefmoedertje, Drievuldigheidsbloempje, Grilkieker, Pansee, Achterumkiekertje, Blauw engeltje, Zevenkleurbloempje, Klein violetje, Glazen muiltje, Zwaluwtje, Drie-eenheidsbloem, Schoen-en-muiltje, Korenbloem en Eksterogen.

Driekleurig viooltje en de stiefmoeder

Vroeger deden allerlei verhalen de omloop over het driekleurig viooltje in relatie tot een stiefmoeder. In de bloem of de vrucht dachten mensen het gezicht van een oud vrouwtje dan wel stiefmoeder te herkennen. Daarnaast zou het onderste baadje een stiefmoeder symboliseren terwijl de zijblaadjes de echte dochters vertegenwoordigen. De stiefmoeder zit op twee stoelen of kelkbladeren. De echte dochters zitten elk apart op een stoel(kelkblad) terwijl de bovenste blaadjes, de stiefdochters samen op één stoel moeten zitten. Vader (de stamper) heeft van kwaadheid een wit hoofd gekregen.

Driekleuring viooltje van 16e eeuw tot nu

Het driekleurig viooltje heeft in tegenstelling tot andere violensoorten een late toetreding gekend tot het arsenaal van de geneeskrachtige planten. In de 16e eeuw was Rembert Dodoens, de baanbrekende kruidenwetenschapper een van de eersten om het te beschrijven. Hij beval het aan om de longen te zuiveren, bij koorts, verhitting en stuipen van kinderen. Abraham Munting ontdekte dat het goed was om slijmen mee los te maken. Hij gebruikte het bij ´inwendige verhittingen´, krampen en epilepsie. In de volksgeneeskunde werd deze plant een gangbaar middel bij jeuk, zweren en huiduitslag. Daarnaast was het een veel gebruikt middel bij koortsen en om het uitdrijven van zweet te stimuleren.

Werkzame stoffen driekleurig viooltje

Van het driekleurig viooltje wordt zelden de wortel gebruikt. Meestal gebruikt men alleen het bovengrondse deel van de plant. De belangrijkste stoffen in de deze geneesplant zijn: vijf soorten slijmstoffen, 13 soorten flavonoíden waaronder violanthine, vincenine en quercetine, anthocyanen zoals violanine, salicylaten zoals salicylzuur, de biologische tegenhanger van de synthetische aspirine wn fenolzuren. In minder belangrijke mate bevat de plant gentisinezuur, protocatechinezuur, vitamine E, C en K, carotenoïden, violaxanthinen, mineralen, saponosiden, looistoffen, de alkaloïde violine en coumarinen.

Het driekleurig viooltje komt voor in meerdere variaties. De bloemen hebben altijd de kleuren wit, paars en geel.

Driekleurig viooltje bij nierproblemen en huidaandoeningen

Driekleurig viooltje is een urinedrijvend en urinezuurdrijvend middel. Dat maakt het eveneens een bloedzuiverende plant. De nierfunctiestimulerende stoffen zoals flavonoïden, saponosiden en gaultherine zorgen voor een ontgiftend effect; het lichaam wordt gereinigd van toxinen. Vitamine E werkt op de huid als een antioxidant, ook al wordt het oraal ingenomen. De salicylaten zorgen voor een ontstekingsremmend en pijnstillend effect. Deze werking kent vrijwel iedereen van aspirine. Driekleurig viooltje bevat in feite natuurlijk-biologische aspirine. Deze werking maakt het kleurrijke plantje tot een reumageneesmiddel. De nierstimulerende werking zorgt ervoor dat nierstenen voorkomen worden. Al deze geneeskrachtige eigenschappen zorgen ervoor dat driekleurig viooltje een adequaat natuurmedicijn is dat door fytotherapeuten kan worden voorgeschreven bij de volgende indicaties:

• Zuigelingeneczeem, dauwworm, luiereczeem, kinderdermatosen,
• Eczeem, acné, steenpuisten, zweertjes,
• Herpes, impetigo favus of hoofdzeer, netelroos, pruritus,
• Psoriasis, schilferende huidaandoeningen,
• Voorjaarskuren, bloedzuiveringskuren, voorjaarsmoeheid,
• Adjuvans bij nier- en blaasontsteking,
• Pijnlijke urinelozing, oedeem of vochtopeenhoping,
• Preventie van nierstenen en niergruis,
• Adjuvans bij prostaatontsteking
• Bedplassen,
• Adjuvans bij artritis, artrose en jicht,
• Verhoogd urinezuurgehalte.

Driekleurig viooltje bij long- en slijmproblemen

Saponinen in driekleurig viooltje zorgen ervoor dat het ophoesten van slijm makkelijker gaat. De slijmstoffen staan garant voor een verzachtend effect op de luchtwegen. Door deze medicinale kenmerken kunnen fytotherapeuten deze violensoort inzetten bij:

• Bronchitis, zowel chronisch als acuut,
• Taaie slijmen,
• Hoest, kinkhoest.

Overige geneeskrachtige toepassingen

• Omdat de salicylaten voor een koortswerend effect zorgen wordt het ingezet bij infectieziekten die met koorts gepaard gaan en kliergezwellen.
• De slijmstoffen maken van driekleurig viooltje een licht laxeermiddel waardoor het bij constipatie kan worden ingezet.
• De krampwerende effecten kunnen aanleiding zijn om het bij prikkelbaredarmsyndroom voor te schrijven.

Uitwendig gebruik driekleurig viooltje

De salicylaten maken driekleurig viooltje tot een middel dat ontstekingen weert. De looistoffen zorgen voor een samentrekkend effect. Het werkt verzachtend op huid en slijmvliezen door de slijmstoffen die het bevat. Bovendien is het een wondhelend middel, door de combinatie van deze drie werkingen. Daarom wordt het door fytotherapeuten voorgeschreven bij de volgende indicaties.

Compres, aftreksel met doek of gaasverband:

• Zuigelingeneczeem,
• Dauwworm, luiereczeem, kinderhuidziekten,
• Driekleurig viooltje / Bron: Johan Spaedtke, Wikimedia Commons (Publiek domein)
  Eczeem,
• Vette huid,
• Acné, meeëters, puisten, steenpuisten,
• Zweertjes,
• Herpes hoofdzeer, netelroos, pruritus,
• Psoriasis.

Mondspoelmiddel, gorgeldrank:

• Mondslijmvliesontsteking,
• Tandvleesontsteking,
• Keelpijn,
• Amandelontsteking.

Raadpleeg een fytotherapeut

Wie driekleurig viooltje als geneeskrachtig middel wilt gebruiken wordt aangeraden een consult te nemen bij een fytotherapeut. Driekleurig viooltjeextracten en medicijnen in de vorm van moedertinctuur, poeder, gedroogd kruid, vloeibaar extract en afkooksel dienen alleen op voorschrift van bevoegden aangewend te worden. Een fytotherapeut kan daarover meer vertellen net als over de eventuele bijwerkingen en interacties met andere medicijnen of kruiden. Daarnaast bestaan er heilzame combinaties met kruiden. Sommige kruiden kunnen elkaars werkingen versterken; dat wordt synergie genoemd. Alle in dit artikel genoemde medicinale werkingen van dit geneeskruid zijn gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en komen uit het Groot Handboek Geneeskrachtige Planten van Geert Verhelst, een standaardwerk op het gebied van genezende planten. Het boek wordt gebruikt in de fytotherapie.