De geneeskracht van sleedoorn

Sleedoorn groeit van nature in Europa, West-Azië en Noordwest-Afrika. In Nieuw-Zeeland, waar een gematigd klimaat heerst, en in de gematigde gebieden van de VS, is deze plant genaturaliseerd. De sleedoorn is familie van de amandel-, kersen- en pruimenboom. Omdat hij een dikke ondoordringbare heg kan vormen is het van oudsher als afscheiding van land gebruikt, bijvoorbeeld om vee te houden. Ook mensen kunnen niet zo makkelijk door de dichte heg heendringen.
Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Botanische tekening sleedoorn / Bron: Publiek domein, Wikimedia Commons (PD)

Traditioneel gebruik

In de buik van een mummie die is gevonden op de Italiaans-Oostenrijkse grens, Ötzi genaamd, zijn resten van sleedoornbessen gevonden. Deze mummie wordt geschat op een leeftijd van 5300 jaar. Het is het oudste bewijs dat de mensheid sleedoornbessen at. In de Middeleeuwen werd de sleedoornbes gebruikt om sterke drank mee te maken. Het wordt in vele landen vandaag de dag nog steeds gebruikt om jam, taarten en azijn mee te maken. In Frankrijk maakt men de sleedoornbes in azijn in. Het wordt vervolgens net zo gegeten als een olijf. Ook kan er uitstekend een siroop of een gelei van worden gemaakt.

Medicinaal gebruik sleedoorn

Het gebruik van sleedoorn als adstringant van oudsher bekend. De tanninen in sleedoorn worden vandaag de dag nog steeds gebruikt in de fytotherapie om diarree mee te behandelen. De tanninen verminderen sterk in aantal als de vorst erover is geweest. Sommige mensen eten de besjes ongekookt na een vorstnacht. Normaal gesproken wordt deze vrucht alleen gekookt en vervolgens bereid in gerechten.

Naamgeving

In het Latijn wordt sleedoorn Prunus spinosa genoemd. Spinosa betekent ´stekelig´ en dat slaat op het feit dat de jonge scheuten er uit zien als stekels.

Werkzame stoffen

Van sleedoorn wordt voor fytotherapeutische doeleinden de bloem en de vrucht aangewend.

In de bloem zitten: nitrilglycosiden, flavonglycosiden waarvan kamferol-3-o-glycoside het belangrijkst is, coumarineverbindingen, koolhydraten, sporen van amygdaline, sporen van blauwzuurglycosiden en benzaldehyde.
In de vrucht zitten: koolhydraten, vruchtenzuren, pectine, tanninen, vitamine C en prunicyanine.

Geneeskracht van sleedoornbloemen

Sleedoornbloemen hebben een mild laxerende werking waardoor het een prima geneesmiddel is voor kinderen met constipatieklachten. Sleedoornbloemen zijn diuretisch en worden daarom ingezet om het bloed te zuiveren. In de fytotherapie wordt sleedoorn alleen ingezet bij constipatie bij kinderen. In de volksgeneeskunde zijn de bloemen van sleedoorn om hun bloedzuiverende en vochtafdrijvende kwaliteiten een natuurmedicijn bij:

Vermoeidheid,
Huidaandoeningen zoals acné en steenpuisten,
Verkoudheid.

Geneeskracht sleedoornvruchten

Sleedoorn is één van de planten die zowel bij constipatie als diarree kan worden ingezet. De bloemen werken bij constipatie en de vruchten bij diarree. De tanninen in de vruchten zorgen voor een adstringerende of samentrekkende werking.

Diarree,
Lichte gastritis,
Adjuvans bij cystitis of blaasontsteking.

Sleedoornvruchten als gorgelmiddel

Het sap van sleedoornvruchten kan gebruikt worden als een gorgelmiddel als het tandvlees of mondslijmvlies door een lichte ontsteking geïrriteerd is. Verder kunnen de tanninen voor een bloedstelpende werking zorgen bij neusbloedingen. Daarnaast wordt de vrucht gezien als een manier om aan te sterken. Sleedoornsiroop is zowel een wormdrijvend middel als een laxerend middel.

Bloeiende sleedoorn / Bron: Hagen Graebner, Wikimedia Commons (CC BY-SA-2.5)

Dosis en veiligheid

Er is een aantal manieren om deze geneesplant te gebruiken.

Bloemen

Een dessertlepel of tussen de 2 en 7 gram bloemen gebruiken voor een kop thee.
Moedertinctuur van de bloemen: 30 druppels per dag.

Vruchten

Twee tot vier gram per dag.
Afkooksel van een handvol bloemen, een paar minuten laten koken.

Van de sleedoornbloemen en -vruchten zijn geen bijwerkingen bekend als de hierboven aangegeven therapeutische dosis gehanteerd wordt.

Bezoek een arts of fytotherapeut

Een groot deel van de informatie over de in dit artikel genoemde geneesplant komt uit het boek Groot Handboek Geneeskrachtige Planten van Geert Verhelst. Dat is een handboek in de fytotherapie. Het is echter niet geschikt om aan zelf-genezing te doen. Wie ergens last van heeft dient een arts of fytotherapeut op te zoeken voor een goede diagnose en keuze voor de beste middelen, afgestemd op jouw persoonlijke situatie. De kennis en wetenschap die hier genoemd staan is van puur informatieve aard.