De geneeskracht van scharlei

Scharlei wordt ruim een meter hoog. Een groot deel van de lengte van de plant wordt in beslag genomen door de lila bloemen; deze kunnen 75 centimeter hoog zijn. Scharlei is een mooie sierplant en beschikt daarnaast over geneeskracht. De bladeren en de bloemen van deze plant kunnen gegeten worden. Van de bloemen kun je een thee zetten. Scharlei is familie van salie. De medicinale waarde van scharlei kun je vergelijken met die van salie, behalve dat scharlei milder in uitwerking is. Het werkt onder andere bij flatulentie, menstruatiepijn en anorexia. Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Inhoud:

• Traditioneel gebruik
• Naamgeving
• Werkzame stoffen
• Scharlei en de spijsvertering
• Scharlei, goed bij menstruatie en overgangsklachten
• Overige medicinale werkingen scharlei
• Dosis en veiligheid
• Bezoek een arts of fytotherapeut

Traditioneel gebruik

Scharlei is een rustgevende plant. De kalmerende werking geldt met name voor menstruatieproblemen. Het is een ontkrampend kruid. Verder helpt het wind verdrijven, is het goed voor de spijsvertering en eetlustopwekkend. Nicolas Culpeper, een Engelse botanicus en kruidenwetenschapper, schreef op dat scharleizaad een slijmlaag heeft. Daardoor kan het zaad in het oog van iemand worden gedaan om te zorgen dat er iets zoals zand of een stofje zich aan de slijmlaag kan binden, waarna het makkelijker wordt dit uit het oog te halen. Sclarea betekent helder; de Latijnse naam verwijst naar deze werking van scharlei.

Naamgeving

In het Latijn wordt scharlei Salvia sclarea genoemd. In het Nederlands zeggen we naast scharlei ook Scharlakenkruid, Muskaatsalie en Algoede. Salvia heet deze plant omdat het familie is van de salie. Sclarea of eigenlijk clarea betekent helder of duidelijk. De letter ´S´ zou je kunnen vertalen met ´is´. Het zicht wordt weer helder als men met scharleizaad een stofje uit het oog haalt, zoals al in de alinea hierboven beschreven is.

Werkzame stoffen

Van scharlei wordt voor fytotherapeutische doeleinden het hele bovengronds groeiende kruid gebruikt of alleen het blad. Hierin zitten de volgende belangrijke werkzame stoffen: Etherische olie waarin vooral het ester linalylacetaat en het monoterpenol linalol in zit. Daarnaast bevat deze etherische olie germacreen D en caryofylleen.

Scharlei en de spijsvertering

Scharlei bevordert de eetlust en de spijsvertering. Verder is het een ontkrampend kruid en zorgt het voor carminatieve of windverdrijvende werking. Het werkt een stuk milder dan salie. Fytotherapeuten zouden het voor kunnen schrijven bij de volgende indicaties:

• Anorexia of verminderde eetlust,
• Dyspepsie of slechte spijsvertering,
• Flatulentie of winderigheid.

Scharlei, goed bij menstruatie en overgangsklachten

Scharlei heeft een menstruatiebevorderende werking. Het beschikt over fyto-oestrogenen; dat is een soort bio-identieke hormonen. Wanneer het lichaam over te weinig hormonen beschikt, bijvoorbeeld in de overgang na het jarenlang slikken de anticonceptiepil, kan scharlei een uitkomst zijn. Hierbij moet worden opgemerkt dat de etherische olie over meer fyto-oestrogenen beschikt dan het kruid zelf.

• PreMenstrueel Syndroom of PMS,
• Dysmenorrhee of menstruatiepijn,
• Amenorrhee of het uitblijven van menstruatie,
• Oligomenorrhee of gebrekkige menstruatie,
• Overgangsklachten zoals warmte-opwellingen,
• Genitale infecties door hormooninsufficiëntie.

Overige medicinale werkingen scharlei

De werking bij menstruatie, menopauzeklachten en de ontkrampende werking op het spijsverteringsgestel zijn de belangrijkste en meest aangewende toepassingen van scharlei. Daarnaast zijn er een tweetal andere geneeskrachtige werkzaamheden:

• Scharlei versterkt de aderen; het is een flebotonicum, een medische term voor een middel dat de wanden van de bloedvaten steviger maakt. Daardoor is het inzetbaar bij spataderen en aambeien.
• Scharlei is een neurotonicum; het versterkt het zenuwgestel en wordt daarom ingezet bij vermoeidheid die toe te schrijven is aan een verminderde werking van het zenuwstelsel.

Dosis en veiligheid

Er is een aantal manieren om deze geneesplant te gebruiken. Om het inwendig te gebruiken zul je echt bij jouw fytotherapeut te rade moeten gaan. Hij of zij geeft een voorschrift. Uitwendig gebruik zou je kunnen toepassen in een sterke verdunning, met een draagolie zoals amandelolie, avocado-olie, olijfolie, jojoba-olie, perilla-olie of zonnebloemolie. Gebruik hooguit enkele druppels. Je kunt het ook gebruik in een bad; gebruik dan enkele druppels. Wanneer iemand leidt aan oestrogeenafhankelijke kanker, moet scharlei vermeden worden. Zwangere vrouwen dienen dit middel te mijden.

Bezoek een arts of fytotherapeut

Een groot deel van de informatie over de in dit artikel genoemde geneesplant komt uit het boek Groot Handboek Geneeskrachtige Planten van Geert Verhelst. Dat is een handboek in de fytotherapie. Het is echter niet geschikt om aan zelf-genezing te doen. Wie ergens last van heeft dient een arts of fytotherapeut op te zoeken voor een goede diagnose en keuze voor de beste middelen, afgestemd op jouw persoonlijke situatie. De kennis en wetenschap die hier genoemd staan is van puur informatieve aard.