De giftige geneeskracht van waterscheerling

Waterscheerling behoort samen met gevlekte scheerling tot de meest giftige planten op aarde. De giftigheid varieert per seizoen. In sommige seizoenen kan één hapje waterscheerlingwortel dodelijk zijn. Nu zul je je afvragen: waarom zou je zo´n wortel eten? Omdat het enigszins lijkt op de heerlijke en uitstekend eetbare wortels zoals die van de waterpastinaak, is het antwoord. Wildplukkers, mensen die graag groente in het wild vinden, kiezen er soms voor om alle witte schermbloemige planten te mijden zodat ze in ieder geval geen scheerling of waterscheerling eten. Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Inhoud

• Vergif
• De verschijnselen van vergiftiging
• Per ongeluk
• Weetjes over waterscheerling
• Algemene informatie
• Naamgeving
• Waterscheerling tegen schimmels
• Natuurgeneeskracht
• Gevaar voor wildplukkers

Vergif

Waterscheerling wordt gebruikt als vergif. Uit de wortel wordt sap gehaald. Dit sap werd vroeger door het eten of drinken gedaan teneinde iemand te vergiftigen.

De verschijnselen van vergiftiging

Het gif leidt tot een zware vorm van maagpijn. Daarna krijgt men braakneigingen. Tandenknarsen is een veel voorkomend verschijnsel bij vergiftiging met waterscheerling. Men krijgt een zware hik. De urine laat men vanzelf lopen. Daarna ontstaat een toestand van delirium; het slachtoffer gaat onsamenhangend praten en is niet meer aanspreekbaar. Deze fase wordt gevolgd door hevige stuipen en krampaanvallen. De rug komt helemaal onder spanning te staan en verandert in een boogvorm. Meestal komt er bloed uit de oren waarna de spieren van de ademhaling niet meer werken en men dood gaat door verstikking.

Per ongeluk

Behalve opzettelijk iemand vergiftigen zijn waarschijnlijk vroeger meer mensen overleden aan het wild plukken van groente die op waterscheerling lijken. Soms groeit de plant op een stuk agrarisch land en als je de hele dag knollen en rapen uit de grond haalt, kan je een fout maken. In sommige tijden van het jaar zit er meer gif in de knol en kun je al ziek worden van een heel klein stukje. Ook vee kan per ongeluk van deze plant eten en overlijden. Vooral het eten van de jonge scheuten door vee is een bron van ellende voor dieren.

Weetjes over waterscheerling

1. Vanwege de giftigheid van waterscheerling, die dodelijk is voor mens en dier, was er in Pruisen een wet waarin staat dat waterscheerling uitgeroeid moet worden.
2. De polyne cicutoxine is de meest giftige stof in waterscheerling.
3. 230 gram waterscheerling is genoeg om een paard te doden.
4. Voor een mens kan een hapje van de wortel dodelijk zijn.
5. Socrates dronk een gifbeker. Hij was in het oude Griekenland veroordeeld tot of Athene verlaten of een gifbeker drinken. Wetenschappers vermoeden dat er gevlekte scheerling in de gifbeker zat, maar het kan ook waterscheerling zijn geweest, omdat aan dit gif niet iedereen dood ging.
6. In waterscheerling zit cicutine. Deze stof heeft bewezen om werkzaam te zijn als medicijn bij epilepsie, stuipen en psychische aandoeningen.
7. Vroeger werd scheerling gebruikt bij hoofdpijn.
8. In Engeland zijn er soms vergiftigingsgevallen met waterscheerling omdat mensen het aanzien voor waterpastinaak
9. Soms eet een vogel van waterscheerling. Deze vogel wordt vrij gemakkelijk te vangen onder invloed van zijn vergiftiging. Sommige mensen eten vervolgens de vogel op en krijgen zelf een vergiftiging met waterscheerling.

Algemene informatie

Waterscheerling groeit van oorsprong alleen in Europa maar tegenwoordig is de plant ook te vinden in Noord-Amerika. Het is een halfwaterplant. Hij groeit graag aan de rand van een sloot, greppel of vijver. Verder groeit hij graag in zompige walkanten van kanalen, moerassen, poel, plassen en vijvers. Hij kan anderhalve meter hoog worden en bloeit in juni, juli en augustus met helderwitte schermbloemen.

Naamgeving

Waarom gebruiken we Latijn in de wetenschap? Opdat er geen twijfel is over welke plant we het hebben. In het Latijn heet waterscheerling Cicuta virosa. In het Nederlands zeggen we ook wel dolle kervel tegen deze plant. In Noord-Amerika komt de gevlekte waterscheerling voor; deze is net zo giftig als de waterscheerling. De Latijnse naam van gevlekte waterscheerling is Cicuta maculata. In het westers Noord-Amerikaans kustgebied van Alaska to Californië groeit ook een soort: Cicuta douglasi. De naam cicuta komt van het Griekse woord ´kuo´ wat ´hol´ betekent. De wortel van deze scheerlingssoorten is hol, daarnaar verwijst dit. Verder komt scheerling van een Middelnederlands woord wat we niet meer kennen, namelijk ´sreeninc´. In het Duits heet de plant bijna hetzelfde als in het Nederlands: wasserschierling. In het Engels gebruikt men de naam ´water hemlock´ hemlock is de Engelse naam voor scheerling.

Waterscheerling tegen schimmels

Chinees onderzoek uit 2011 wijst uit dat essentiële of etherische oliën op basis van waterscheerling schimmelwerende eigenschappen hebben. In een sterke verdunning kan deze plant worden toegevoegd aan sommige verswaar zoals tomaten, om het rottingsproces tegen te gaan, zo concluderen de onderzoekers. Deze essentiële olie is onder andere goed tegen aflatoxine, een schimmel die ook op pinda´s zit en die sommigen mensen ziek maakt, wat pinda-allergie wordt genoemd. Er is overigens geen onderzoek waaruit blijkt dat waterscheerling al of niet helpt bij pinda-allergie.

Natuurgeneeskracht

De grote giftigheid van waterscheerling weerhoudt sommige natuurgeneeskundigen er niet van om deze plant aan te wenden bij sommige ziekten. Menigitis of nekkramp, ook een dodelijke ziekte, kan ermee worden genezen. Verder is het soms een geneesmiddel bij jicht hoewel daarvoor vele minder gevaarlijke natuurgeneesmiddelen zijn. Een tetanusinfectie is een ander voorbeeld van een dodelijke ziekte waarbij waterscheerling uitkomst kan bieden. Voor een geneesmiddel perst men het sap uit de wortel en verdunt men dit sap sterk. Het is niet aan te raden dit op eigen houtje te proberen.

Gevaar voor wildplukkers

Waterscheerling is een extreem giftige plant. Het is de grote vrees voor wildplukkers. Mensen die wild plukken eten normaal gesproken alleen dat wat ze kennen. Maar waterscheerling en ook gewone scheerling lijken net iets te veel op andere planten. Wat zelfs ervaren wildplukkers doen is het volgende: alle planten met witte schermbloemen laten staan.